پنجشنبه 19 بهمن ماه پردیس سینمایی قلهك فیلم «رسوایی» به كارگردانی مسعود دهنمكی را به نمایش گذاشت.
نمایش و نشست پرسش و پاسخ فیلم دهنمكی كه دردومین جایزه گفتمان انقلاب اسلامی صورت میگرفت با استقبال بالای مخاطبان در این پردیس همراه بود.
بعد ازنمایش این فیلم، نشست پرسش و پاسخ میان منتقدان و طرفداران این فیلم برگزارشد كه در ادامه بحث میان آنها بالا گرفت به گونهای كه برخی از تماشاچیان به طرفداری ازفیلم دهنمكی ازسالن خارج شدند تا اعتراض خود را به اهانتهایی كه به فیلم دهنمكی شده پاسخ گویند. این جلسه كه قرار بود یك ربع برگزار شود چیزی نزدیك به یك ساعت و نیم به طول انجامید و با جنجال و تنش به پایان رسید.
در این جلسه دكتر دمیرچی، دكتر ایروانی، ناصر هاشمزاده، نصرا... تابش، ناصرصادق زاده، سعید مستغاثی، عادل پیغامی، فرنو و صادق كوشكی به بحث و تبادل نظر درخصوص این فیلم پرداختند.
در این جلسه صادق كوشكی از مسعود دهنمكی پرسید آیا حاضرید فیلمتان را به امام زمان نشان دهید كه دهنمكی در پاسخ به سؤال وی گفت: من فیلم را برای دیدن مردم ساختم دهنمكی گفت: اگر قرار باشد روزی به خدا جواب بدهم برای فیلمهایم بیشتر جواب دارم تا برای عبادتهایم.
دهنمكی همچنین خطاب به كوشكی ادامه داد: تفاوت نسل ما با شما در این است كه در دوران جنگ اگر عدهای داوطلب میشدند تا از میدان مین رد شوند و راه را بر دیگران باز كنند، نیروها وقتی به پیكرهای شهدا میرسیدند با احترام آنها را كنار میزدند و از راه باز شده عبور میكردند. شما تازه شروع به نقد سینما كردهاید، ده سال است كه ما در این حوزه و خیلی پیشتر از وارد میدان مین شدند تا شماها بتوانید از راه بازشده عبور كنید. كاری كه شما امروز میكنید این است كه از روی پیكر آنها به اسم نقد رد میشوید و پایتان را روی آنها فشار میدهید.
دهنمكی افزود: سینمایی كه شما به عنوان سینمای دینی و انقلابی دنبال آن هستید نقدش هم باید دینی و اخلاقی باشد، با كلی گویی و سنگر گرفتن پشت مقدسات كه نمیشود فیلم را نقد كرد.
اما سایت اینترنتی «سینما انقلاب» هم بخش هایی از این نشست را البته با حذف گفت و گوهای چالشی و تنش زا روی خروجی خود قرار داد.
بر اساس گزارش این سایت درمحمد صادق کوشکی در این نشست گفت:«در دین ما خوب کار کردن مقدمه خوب میخواهد. در این فیلم ما مقدمه خوبی نمیبینیم و بعضی صحنه های این فیلم اصلا مناسب نیست. طبق فرمایش مقام معظم رهبری با دستمال کثیف نمیتوان شیشه را پاک کرد با مقدمه ای مثل این فیلم اصلا نمیتوان حرف خوب را بیان کرد.»
وی در بخش دیگری از این نشست خطاب به ده نمکی گفت:آیا روی تان می شود «رسوایی»را به امام زمان نشان دهید؟
ده نمکی هم در پاسخ عنوان کرد: من فیلم را برای دیدن مردم ساخته ام و امام زمان را هم غایب نمی دانم که بر کارهای من و شما ناظر نباشد. سعی کنید فیلم ها را با مولفه های سینمایی نقد کنید.
آنچه در پی می آید گزارش سایت اینترنتی «سینما انقلاب» است:
در ابتدا خانم دکتردمیرچی بیان کرد: من به این فیلم نمره صد میدهم. چون این فیلم دارای نکات مهم در فضای جامعه ایران است و توانست واقعیت والعاقبه للمتقین را نشان دهد. دکتر ایروانی استاد رشته تعلیم و تربیت دانشگاه تهران با تشکراز ده نمکی گفت: باید دید مخاطبان این فیلم چه کسانی بودند؟ و پیامدهای این فیلم برای مخاطبان چه بود؟
هاشمزاده کارشناس و فیلمنامهنویس با اشاره به نکات ضعف فیلم این گونه بیان کرد: این فیلم به خاطر عوامپسندانه بودن مخاطب را جذب میکند و به خاطر داشتن مولفههای فیلمفارسی جذاب به نظر میرسد.
هاشمزاده اعتقاد داشت که فیلم در این اندیشه بوده که پیام والایی را انتقال دهد ولی این پیام را در پایینترین سطح بیان کرده.
کارشناس فیلمنامهنویسی و همچنین منتقد سینما با بیان اینکه هیچ مولفه هنری در فیلم دیده نمیشود، افزود:«این فیلم را نه میتوان اجتماعی پنداشت و نه میتوان عرفانی دانست بلکه از هردو این عرصهها وامدار است.»
دکترمحمدصادق کوشکی استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه رسوایی او را به یاد فیلمهای اول مخبلباف انداخته بیان داشت: «در دین ما خوب کار کردن مقدمه خوب میخواهد. در این فیلم ما مقدمه خوبی نمیبینیم و بعضی صحنه های این فیلم اصلا مناسب نیست. طبق فرمایش مقام معظم رهبری با دستمال کثیف نمیتوان شیشه را پاک کرد با مقدمه ای مثل این فیلم اصلا نمیتوان حرف خوب را بیان کرد.»
نصرتالله تابش مدیرمسئول ماهنامه فیلمنگار، فیلم را از لحاظ کارگردانی و فیلمنامهنویسی چند قدم جلوتر از کارهای قبلی دهنمکی ارزیابی کرد واینگونه ادامه داد: «این مدل کاراکترها در فیلمهایی مثل زیرنورماه، نرگس و… نیز دیده شده است. در فیلم معضلی به نام فحشا نشان داده شد ولی فقط در توصیف آن خوب عمل شد و در مرحله تبیین آن و پیدا کردن راه حل جوابی نداشت.
بر اساس اعتقاد تابش فیلمهای دهنمکی به این دلیل فروش زیادی دارند که به شخصیتهایی که در جامعه آدم حساب نمیشوند میپردازد و علت پرطرفدار بودن دهنمکی را این عامل میداند.
حجتالاسلام والمسلمین صادقزاده نیز بر توجه به دادن پیام خوب به مخاطب تاکید کرد و افزود: «چرا چهرههای فیلم یا مثبت است یا منفی؟! چرا یک روحانی خوب در این فیلم باید حتما شب کار کند ایا این شخصیت خیلی آرمانگرایانه نیست؟!»
سعید مستغاثی منتقد با بیان اینکه سینمای ایران در آرزوی یک فیلم خوب است، میگوید که از بین بردن عقبۀ غبارآلود سینما و تبدیل آن به یک فیلم خوب، آسان نیست و در مورد تحلیل ساختاری فیلم میگوید: «این فیلم از نظر ساختاری مناسب نیست البته از لحاظ ساختاری از اخراجیهای ۳ جلوتراست. به نظر من روحانی خیلی خوب پرداخته شده و موضوع اخلاقی فیلم روی طبقات مختلف تاثیر میگذارد. رهبر انقلاب فرمودند: که شما سعی کنید مخاطب خودتان را جذب کنید نه مخاطب دیگران را. در هر صورت فکر میکنم فیلم قابل توجهی بود.»
عادل پیغامی هم در نشست تحلیل «رسوایی»، فیلم را خاکستری عنوان میکند و در ادامه علت آن را توجه به گیشه بیان میدارد: « اگر اقتصاد سینما و تماشاگر ذهن کارگردان را درگیر نمیکرد میتوانست بیشتر به جنبه مذهبی بپردازد. ضعف در ذات هنر است نه در هنرمند.»
پیغامی فیلم را از لحاظ شرعی مشکلدار خطاب میکند و میافزاید: «تمام صحنه های منفی که به لحاظ شرعی مشکل داشتند میتوانست به راحتی از زبان هنر بیان شود نه به وسیله طنازی. چرا وقتی میخواهیم روحانی خوب و قدری نشان دهیم با زنان خیابانی آنها را گره میزنیم این خیلی اشتباه است. ارائه این قبیل پیامها نیازمند: مشاوره های دینی و روانشناسی قوی است که در سینمای ما وجود ندارد.»
محمد فرنو نیز سخن خود را با بیتی از شعر اخراجیها شروع کرد و ادامه داد: «فکر میکنید کوی نیکنامان کجاست؟! عالم فرشتگان است. انسان بر خلاف فرشتگان، اهل خوف و رجاست این انسان در آثار سینمایی میتواند یک جهتی باشد اینگونه دیگر فیلمی ساخته نمیشد. اگر انسان را در خوف و رجا نمیبینیم نمیتوان طرح درستی از آن داشته باشیم البته توجه آقای ده نمکی به این موضوع واقعا جدی و قابل تامل است. در فیلم این نکته مطرح است که اگر به دنبال فرشته باشیم در سیما که هیچ در عالم هم پیدا نمیکنیم.»
خانم دکترایروانی در دور دوم سخنرانی خود سه نکته را دربارۀ این فیلم قابل طرح میداند: «رویکرد فیلم داستانی و فیلم تلویزیونی است، همه خوبیها در یک شخصیت جمع است و بدیها در نفر دیگر یعنی شخصیتها یا سفید هستند یا سیاه. وقتی جامعه خودمان را میشناسیم این نگاه اغراق آمیز به شخصیتها باورپذیر نیست یکی از مشکلات فیلم این نوع تصویرگری است که باعث میشود اثر تربیتی نداشته باشد. آدمها را کمتر میتوان با نفس کسی خوب کرد اینها اقلیت هستند. در فیلم اصول تربیت و روابط علی، رعایت نمیشود.»
هاشم زاده هم به گفتار خود نکات مهمی را اضافه کرد:«من مخاطب را نشناختم، نمیتوانیم مخاطب عام را بدون درایت و حکمت دانست که هر چه میخواهیم به او بدهیم.»
مسعود دهنمکی که تا بدین جای نشست سکوت کرده بود و به صحبتهای اساتید گوش میداد، با بیان اینکه «اگر ۱۰۰ نفر هم دور من جمع شوند و اینگونه فیلم من را مورد نقد قرار دهند، دوباره من کارخودم را میکنم» درحالیکه بغضش گرفته بود اینگونه به صحبتهایش ادامه داد: «درد بچه های امروزاین است که وقتی از روی میدان مین رد میشویم کنار گذاشته میشویم. یک زمانی من هم جای شما بودم و رحم هم نمیکردم اما مشکل ما این است که فقط در حرف زدن خوب هستیم. کار باید تولید شود تا موقعی که ما فقط منتقدیم اتفاقی در این حوزه نمیافتد باید روی به عمل بیاوریم. ما باید به آن آرمانها برسیم، چطور در فیلمهای دیگر آرایش افراد بد است نمیگوییم اینها بد است، بحث امر به معروف را مطرح میکنیم.»
دهنمکی حاج یوسف «رسوایی» را یک هنر سینمایی معرفی میکند و پیرامون زندگی این روحانی میگوید: «شکلگیری ویژگیهای منحصر به فرد این است که استثنائات را به درام تبدیل کنیم. امام و آقای ابوترابی اینگونه زندگی کردهاند. روشنفکران فیلم میسازند هر صحنه را به زور می خواهند یک معنی به آن وصل کنند. اگر مضمون دینی میسازیم برای کسی است که اهل سینما نیست.»
کارگردان سهگانه اخراجیها با بیان اینکه روی فیلمهایم بیشتر از نمازهایم قسم میخورم، پیرامون نقد محتوایی و تکنیکی در سینما خاطر نشان ساخت: «زمانی که میدانید سینما وسیله مدرنیته و غرب است پس چرا به آن تن دادید؟ این روحانی در فیلم را خلق نکردهام دارد زندگی میکند باید روحانی این طور باشد.»
نمایش و نشست پرسش و پاسخ فیلم دهنمكی كه دردومین جایزه گفتمان انقلاب اسلامی صورت میگرفت با استقبال بالای مخاطبان در این پردیس همراه بود.
بعد ازنمایش این فیلم، نشست پرسش و پاسخ میان منتقدان و طرفداران این فیلم برگزارشد كه در ادامه بحث میان آنها بالا گرفت به گونهای كه برخی از تماشاچیان به طرفداری ازفیلم دهنمكی ازسالن خارج شدند تا اعتراض خود را به اهانتهایی كه به فیلم دهنمكی شده پاسخ گویند. این جلسه كه قرار بود یك ربع برگزار شود چیزی نزدیك به یك ساعت و نیم به طول انجامید و با جنجال و تنش به پایان رسید.
در این جلسه دكتر دمیرچی، دكتر ایروانی، ناصر هاشمزاده، نصرا... تابش، ناصرصادق زاده، سعید مستغاثی، عادل پیغامی، فرنو و صادق كوشكی به بحث و تبادل نظر درخصوص این فیلم پرداختند.
در این جلسه صادق كوشكی از مسعود دهنمكی پرسید آیا حاضرید فیلمتان را به امام زمان نشان دهید كه دهنمكی در پاسخ به سؤال وی گفت: من فیلم را برای دیدن مردم ساختم دهنمكی گفت: اگر قرار باشد روزی به خدا جواب بدهم برای فیلمهایم بیشتر جواب دارم تا برای عبادتهایم.
دهنمكی همچنین خطاب به كوشكی ادامه داد: تفاوت نسل ما با شما در این است كه در دوران جنگ اگر عدهای داوطلب میشدند تا از میدان مین رد شوند و راه را بر دیگران باز كنند، نیروها وقتی به پیكرهای شهدا میرسیدند با احترام آنها را كنار میزدند و از راه باز شده عبور میكردند. شما تازه شروع به نقد سینما كردهاید، ده سال است كه ما در این حوزه و خیلی پیشتر از وارد میدان مین شدند تا شماها بتوانید از راه بازشده عبور كنید. كاری كه شما امروز میكنید این است كه از روی پیكر آنها به اسم نقد رد میشوید و پایتان را روی آنها فشار میدهید.
دهنمكی افزود: سینمایی كه شما به عنوان سینمای دینی و انقلابی دنبال آن هستید نقدش هم باید دینی و اخلاقی باشد، با كلی گویی و سنگر گرفتن پشت مقدسات كه نمیشود فیلم را نقد كرد.
اما سایت اینترنتی «سینما انقلاب» هم بخش هایی از این نشست را البته با حذف گفت و گوهای چالشی و تنش زا روی خروجی خود قرار داد.
بر اساس گزارش این سایت درمحمد صادق کوشکی در این نشست گفت:«در دین ما خوب کار کردن مقدمه خوب میخواهد. در این فیلم ما مقدمه خوبی نمیبینیم و بعضی صحنه های این فیلم اصلا مناسب نیست. طبق فرمایش مقام معظم رهبری با دستمال کثیف نمیتوان شیشه را پاک کرد با مقدمه ای مثل این فیلم اصلا نمیتوان حرف خوب را بیان کرد.»
وی در بخش دیگری از این نشست خطاب به ده نمکی گفت:آیا روی تان می شود «رسوایی»را به امام زمان نشان دهید؟
ده نمکی هم در پاسخ عنوان کرد: من فیلم را برای دیدن مردم ساخته ام و امام زمان را هم غایب نمی دانم که بر کارهای من و شما ناظر نباشد. سعی کنید فیلم ها را با مولفه های سینمایی نقد کنید.
در ابتدا خانم دکتردمیرچی بیان کرد: من به این فیلم نمره صد میدهم. چون این فیلم دارای نکات مهم در فضای جامعه ایران است و توانست واقعیت والعاقبه للمتقین را نشان دهد. دکتر ایروانی استاد رشته تعلیم و تربیت دانشگاه تهران با تشکراز ده نمکی گفت: باید دید مخاطبان این فیلم چه کسانی بودند؟ و پیامدهای این فیلم برای مخاطبان چه بود؟
هاشمزاده کارشناس و فیلمنامهنویس با اشاره به نکات ضعف فیلم این گونه بیان کرد: این فیلم به خاطر عوامپسندانه بودن مخاطب را جذب میکند و به خاطر داشتن مولفههای فیلمفارسی جذاب به نظر میرسد.
هاشمزاده اعتقاد داشت که فیلم در این اندیشه بوده که پیام والایی را انتقال دهد ولی این پیام را در پایینترین سطح بیان کرده.
کارشناس فیلمنامهنویسی و همچنین منتقد سینما با بیان اینکه هیچ مولفه هنری در فیلم دیده نمیشود، افزود:«این فیلم را نه میتوان اجتماعی پنداشت و نه میتوان عرفانی دانست بلکه از هردو این عرصهها وامدار است.»
دکترمحمدصادق کوشکی استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه رسوایی او را به یاد فیلمهای اول مخبلباف انداخته بیان داشت: «در دین ما خوب کار کردن مقدمه خوب میخواهد. در این فیلم ما مقدمه خوبی نمیبینیم و بعضی صحنه های این فیلم اصلا مناسب نیست. طبق فرمایش مقام معظم رهبری با دستمال کثیف نمیتوان شیشه را پاک کرد با مقدمه ای مثل این فیلم اصلا نمیتوان حرف خوب را بیان کرد.»
نصرتالله تابش مدیرمسئول ماهنامه فیلمنگار، فیلم را از لحاظ کارگردانی و فیلمنامهنویسی چند قدم جلوتر از کارهای قبلی دهنمکی ارزیابی کرد واینگونه ادامه داد: «این مدل کاراکترها در فیلمهایی مثل زیرنورماه، نرگس و… نیز دیده شده است. در فیلم معضلی به نام فحشا نشان داده شد ولی فقط در توصیف آن خوب عمل شد و در مرحله تبیین آن و پیدا کردن راه حل جوابی نداشت.
بر اساس اعتقاد تابش فیلمهای دهنمکی به این دلیل فروش زیادی دارند که به شخصیتهایی که در جامعه آدم حساب نمیشوند میپردازد و علت پرطرفدار بودن دهنمکی را این عامل میداند.
حجتالاسلام والمسلمین صادقزاده نیز بر توجه به دادن پیام خوب به مخاطب تاکید کرد و افزود: «چرا چهرههای فیلم یا مثبت است یا منفی؟! چرا یک روحانی خوب در این فیلم باید حتما شب کار کند ایا این شخصیت خیلی آرمانگرایانه نیست؟!»
سعید مستغاثی منتقد با بیان اینکه سینمای ایران در آرزوی یک فیلم خوب است، میگوید که از بین بردن عقبۀ غبارآلود سینما و تبدیل آن به یک فیلم خوب، آسان نیست و در مورد تحلیل ساختاری فیلم میگوید: «این فیلم از نظر ساختاری مناسب نیست البته از لحاظ ساختاری از اخراجیهای ۳ جلوتراست. به نظر من روحانی خیلی خوب پرداخته شده و موضوع اخلاقی فیلم روی طبقات مختلف تاثیر میگذارد. رهبر انقلاب فرمودند: که شما سعی کنید مخاطب خودتان را جذب کنید نه مخاطب دیگران را. در هر صورت فکر میکنم فیلم قابل توجهی بود.»
عادل پیغامی هم در نشست تحلیل «رسوایی»، فیلم را خاکستری عنوان میکند و در ادامه علت آن را توجه به گیشه بیان میدارد: « اگر اقتصاد سینما و تماشاگر ذهن کارگردان را درگیر نمیکرد میتوانست بیشتر به جنبه مذهبی بپردازد. ضعف در ذات هنر است نه در هنرمند.»
پیغامی فیلم را از لحاظ شرعی مشکلدار خطاب میکند و میافزاید: «تمام صحنه های منفی که به لحاظ شرعی مشکل داشتند میتوانست به راحتی از زبان هنر بیان شود نه به وسیله طنازی. چرا وقتی میخواهیم روحانی خوب و قدری نشان دهیم با زنان خیابانی آنها را گره میزنیم این خیلی اشتباه است. ارائه این قبیل پیامها نیازمند: مشاوره های دینی و روانشناسی قوی است که در سینمای ما وجود ندارد.»
محمد فرنو نیز سخن خود را با بیتی از شعر اخراجیها شروع کرد و ادامه داد: «فکر میکنید کوی نیکنامان کجاست؟! عالم فرشتگان است. انسان بر خلاف فرشتگان، اهل خوف و رجاست این انسان در آثار سینمایی میتواند یک جهتی باشد اینگونه دیگر فیلمی ساخته نمیشد. اگر انسان را در خوف و رجا نمیبینیم نمیتوان طرح درستی از آن داشته باشیم البته توجه آقای ده نمکی به این موضوع واقعا جدی و قابل تامل است. در فیلم این نکته مطرح است که اگر به دنبال فرشته باشیم در سیما که هیچ در عالم هم پیدا نمیکنیم.»
خانم دکترایروانی در دور دوم سخنرانی خود سه نکته را دربارۀ این فیلم قابل طرح میداند: «رویکرد فیلم داستانی و فیلم تلویزیونی است، همه خوبیها در یک شخصیت جمع است و بدیها در نفر دیگر یعنی شخصیتها یا سفید هستند یا سیاه. وقتی جامعه خودمان را میشناسیم این نگاه اغراق آمیز به شخصیتها باورپذیر نیست یکی از مشکلات فیلم این نوع تصویرگری است که باعث میشود اثر تربیتی نداشته باشد. آدمها را کمتر میتوان با نفس کسی خوب کرد اینها اقلیت هستند. در فیلم اصول تربیت و روابط علی، رعایت نمیشود.»
هاشم زاده هم به گفتار خود نکات مهمی را اضافه کرد:«من مخاطب را نشناختم، نمیتوانیم مخاطب عام را بدون درایت و حکمت دانست که هر چه میخواهیم به او بدهیم.»
مسعود دهنمکی که تا بدین جای نشست سکوت کرده بود و به صحبتهای اساتید گوش میداد، با بیان اینکه «اگر ۱۰۰ نفر هم دور من جمع شوند و اینگونه فیلم من را مورد نقد قرار دهند، دوباره من کارخودم را میکنم» درحالیکه بغضش گرفته بود اینگونه به صحبتهایش ادامه داد: «درد بچه های امروزاین است که وقتی از روی میدان مین رد میشویم کنار گذاشته میشویم. یک زمانی من هم جای شما بودم و رحم هم نمیکردم اما مشکل ما این است که فقط در حرف زدن خوب هستیم. کار باید تولید شود تا موقعی که ما فقط منتقدیم اتفاقی در این حوزه نمیافتد باید روی به عمل بیاوریم. ما باید به آن آرمانها برسیم، چطور در فیلمهای دیگر آرایش افراد بد است نمیگوییم اینها بد است، بحث امر به معروف را مطرح میکنیم.»
دهنمکی حاج یوسف «رسوایی» را یک هنر سینمایی معرفی میکند و پیرامون زندگی این روحانی میگوید: «شکلگیری ویژگیهای منحصر به فرد این است که استثنائات را به درام تبدیل کنیم. امام و آقای ابوترابی اینگونه زندگی کردهاند. روشنفکران فیلم میسازند هر صحنه را به زور می خواهند یک معنی به آن وصل کنند. اگر مضمون دینی میسازیم برای کسی است که اهل سینما نیست.»
کارگردان سهگانه اخراجیها با بیان اینکه روی فیلمهایم بیشتر از نمازهایم قسم میخورم، پیرامون نقد محتوایی و تکنیکی در سینما خاطر نشان ساخت: «زمانی که میدانید سینما وسیله مدرنیته و غرب است پس چرا به آن تن دادید؟ این روحانی در فیلم را خلق نکردهام دارد زندگی میکند باید روحانی این طور باشد.»
گردآوری گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: caffecinema.com
مطالب پیشنهادی:
www.seemorgh.com/culture
منبع: caffecinema.com
مطالب پیشنهادی:
آخرین عکسها از بازیگرانی که به جشنواره آمدند
عکس: «نیکی کریمی» غمگین در برج جشنواره
یک گفت و گوی بی خود و بی جهت با «کاهانی»!
عصبانیت هنگامه قاضیانی: مگه اینجا چاله میدان است؟
عکسهای «مهناز افشار» در حاشیه جشنواره
عکس: «نیکی کریمی» غمگین در برج جشنواره
یک گفت و گوی بی خود و بی جهت با «کاهانی»!
عصبانیت هنگامه قاضیانی: مگه اینجا چاله میدان است؟
عکسهای «مهناز افشار» در حاشیه جشنواره