او یکی از خوشنویسان کهنه کار است اما هر چقدر هم که کهنه کار باشد مگر امکان دارد نستعلیق، ثلث و نسخ را بدون هیچ قلمی روی کاغذ آورد؟
مشغول نوشتن خط است اما هر چه دقت می کنید نمی توانید قلمی در دستانش بیابید. انگار یک قلم جادویی و نامریی در دستان مرد خوشنویس پنهان شده. او یکی از خوشنویسان کهنه کار است اما هر چقدر هم که کهنه کار باشد مگر امکان دارد نستعلیق، ثلث و نسخ را بدون هیچ قلمی روی کاغذ آورد؟ راز کارهای این مرد هنرمند در ناخن انگشت سبابه دست راستش نهفته است. «حمیدرضا ابراهیمی» - مشهور به کاتب - اولین خوشنویس کشورمان است که توانسته با بیش از 800 ساعت تمرین، انگشتش را به قلم نی تبدیل کند! در این گزارش با ما همراه شوید تا با یک خوشنویس خاص و متفاوت آشنایتان کنیم.

آقای ابراهیمی سال هاست که خوشنویسی می کند. او در شهرستان آباده استان فارس زندگی می کند. می گوید از 12 سالگی خوشنویسی را نزد استاد بزرگ مرحوم بدیع الله مرادی آغاز کرده است.

او بیش از دو دهه با قلم خوشنویسی کرد تا اینکه در سال 88، هنگامی که مشغول کتابت قرآن بود اتفاقی جالب رخ داد. اتفاقی که سرنوشت حرفه این این هنرمند را دستخوش تغییر و تحول کرد. به دنبال این تغییر، حضور قلم نی در کار مرد خوشنویس کمرنگ شد، قلمش را کنار گذاشت اما خوشنویسی را نه!

هنرمند خوشنویس گزارش ما در این باره می گوید: «باورتان نمی شود؛ این فکر در یک لحظه به ذهنم خطور کرد. راستش مدت ها بود که دلم می خواست کاری بکنم که در هنر خوشنویسی تحولی ایجاد شود. رخوت و یکنواختی در این هنر را لمس می کردم، جای خالی یک اتفاق تازه و بدیع در هنر خوشنویسی احساس می شد. اتفاقی که دوباره این هنر را احیا کند، این روزها همه چیز دستخوش تغییرات بزرگ است. مردم به جذابیت های هنری علاقمند هستند و به نظرم هر هنری باید در کنار حفظ اصالت خود، جذابیت هایی داشته باشد. جاذبه هایی که بتواند هنر را بهتر تبلیغ و معرفی کند.»

آقای ابراهیمی در همین افکار بود که آن ایده بزرگ به ذهنش خطور کرد.

قلمی بهتر از قلم!
در واقع ناخن انگشت سبابه بود که نظر آقای خوشنویس را جلب کرده بود. آقای ابراهیمی فکر می کرداین ناخن می تواند جای قلم نی را بگیرد. «تیغ را برداشتم. به نظرم می شد ناخن را به شکل یک قلم نی یک و نیم سانتی درآورد. چند تراش ساده در ناخن ایجاد کردم و به جای قلم این بار انگشت سبابه را در مرکب فرو بردم و شروع کردم به نوشتن.»

اولین باری که آقای ابراهیمی با ناخن، خوشنویسی کرد، حاصل کارش آن چیزی نبود که انتظارش را داشت. به گفته آقای خوشنویس 800 ساعت زمان برد تا بتواند با قلم جدید کنار بیاید. «ناخن نرمی خاصی نسبت به قلم دارد. این انعطاف پذیری تا اندازه ای تاثیر مثبتی در خوشنویسی ایجاد می کند اما ناخن من کمی انعطافش زیادتر از حد معمول بود که باعث می شد آن چیزی که می خواهم از آب درنیاید. به همین خاطر، روی ناخن را با کمی چسب بی رنگ پوشاندم، تا هم مقاوم تر شود و هم انعطافش کمتر باشد. با این وجود، کار آسانی نبود. خوشنویسی با ناخن نیاز به تمرین و ممارست زیادی داشت و باید ساعت ها برایش وقت می گذاشتم.»

آقای خوشنویس از تمرین های سخت می گوید، از زمانی که قلم جدیدش با او سر ناسازگاری داشت. «ناخن از اعضایی است که بسیار حساس است. نمی شود مثل قلم نی با آن تا کرد. آن اوایل اگر کمی به آن فشار می آوردم لحظاتی بعد، درد طاقت فرسایی به سراغم می آمد. مدت ها طول کشید تا بتوانم با همه سختی های این قلم، کنار بیایم.»

هنرمند خوشنویس با تلاش و تمرین های پیاپی، بالاخره به مقصود رسید. او در مورد این خوشنویسی می گوید: «بیست و چند سال با قلم نوشتم اما باورتان نمی شود که در همین مدت کمی که با ناخن خوشنویسی می کنم خیلی به این روش دل بسته ام، برایم کار کردن با ناخن بسیار راحت تر از نوشتن با قلم است.»

نسخ و ثلث با ناخن
اولین اثری که آقای خوشنویس با ناخن بر روی کاغذ آورد، سوره والعصر بود که به صورت کتیبه ای بزرگ، کتابت شد. «سال 88 دست به کار شدم و سوره والعصر را در یک کتیبه به ابعاد 50 در 300 سانتیمتر کتابت کردم. این اثر را با خط نسخ نوشتم.»

اولین اثر خوشنویسی با ناخن آنقدر زیبا بود که آقای ابراهیمی را شیفته استفاده از ناخن به جای قلم کرد. «یادم هست که این اثر را به هر خوشنویسی که نشان می دادم باورش نمی شد که کار بدون قلم اجرا شده است.»

از همه مهمتر مناجات امام علی (ع) است که آقای خوشنویس تصمیم گرفت آن را با روش تازه اش بنگارد. «از 13 رجب که میلاد امام علی (ع) بود عهد کردم تا شب شهادت این امام بزرگوار در 21 رمضان، مناجات امام اول شیعیان را با خط ثلث کتابت کنم. این اثر در 4 صفحه به ابعاد 50 در 70 است که در 400 ساعت نوشته شده است.»

کتابت قرآن در 1000 شب
آقای ابراهیمی به کارش خیلی علاقمند است. وی تا به حال آثار برجسته ای خلق کرده است؛ آثاری که اولین، بهترین و بی نظیرترین در دنیای خوشنویسی اند. این آثار با قلم کتابت شده است. «کتابت منحصر به فردترین قرآن جهان اسلام را در سال 91 به پایان رساندم. این قرآن تنها قرآنی است که به خط تمام عربی ثلث و ترجمه خط تمام فارسی نستعلیق در 6 رنگ کتابت شده. این قرآن 60 کیلوگرمی را در 1000 شب و 8000 ساعت نگاشتم. طول نوشته ها 8 کیلومتر است و ابعاد این کتاب آسمانی 70 در 50 است.»


آقای خوشنویس بعداز کتابت منحصر به فردترین قرآن جهان اسلام، آن را به موزه امام علی (ع) در نجف اشرف اهدا کرد. از آثار بی نظیر آقای ابراهیمی که در دنیای خوشنویسی حرفی برای گفتن دارد، می توان به کتابت دیوان حافظ اشاره کرد. «دیوان 40 کیلوگرمی حافظ را به مناسبت بزرگداشت حافظ در 4 هزار ساعت با خط نستعلیق و ثلث کتابت کردم.» این اثر با 352 شب تلاش آقای خوشنویس به اتمام رسید. دیوان حافظ نیز در 6 رنگ است که وقف موزه امام رضا (ع) شده است.


گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: همشهری سرنخ

مطالب پیشنهادی:
اظهارنظر سینماگران و تلویزیونی‌ها درباره «ماه عسل» و احسات علیخانی
تجربه خطرناک بهاره رهنما با 7 زن!
چرا مریلا زارعی از اصغر فرهادی انتقاد کرد؟!
صداپیشه پسر عمه‌زا کنسرت می‌دهد
چرا اما استون، دوست داشتنی است؟! + عکس