گفتگو با گوهر خیراندیش در مورد کارهای اخیرش

بازیگران پیشکسوت مورد بی مهری قرار گرفته اند
تاسف می‌خورد که هنرمندان پیشکسوت کشورمان، با آزردگی خاطر و کم توجهی‌ها از دنیا می‌روند. «گوهر خیراندیش» رمز ماندگاری خود را در سینما و تلویزیون انرژی خوب و مثبتی می‌داند که مردم به او منتقل می‌کنند. وی می‌گوید: تمام محبت و انرژی مثبت مردم را به خودشان پس می‌دهم. «خیراندیش» سال گذشته، به خاطر معالجه به آمریکا رفت. با نمایش فیلم‌هایش در شهرهای مختلف این کشور، مورد تشویق و تحسین قرار گرفت. سپس به دعوت «ابراهیم حاتمی‌کیا» برای بازی در فیلم جدیدش با عنوان «شهربانو»، به وطن بازگشت. با وی درباره کارهای اخیرش گفت وگویی داشتیم.

 خانم خیراندیش این یک سالی که کم کار بودید، چه می‌کردید و کجا بودید؟
به دلیل آسیبی که به کمرم هنگام بازی در مجموعه تلویزیونی «حماسه آرد» بهزاد فراهانی وارد شد، برای معالجه به آمریکا سفر کردم. به وسیله مدیر برنامه‌هایم همه فیلم‌هایم را، در یازده ایالت و در شهر‌های مختلف آمریکا شرکت دادم. شهردار و هیئت امنای شهر سانفرانسیسکو، به عنوان یک بازیگر ایرانی به من جایزه دادند. بعد از آن «حاتمی‌کیا» متن فیلم نامه فیلم جدیدش را، برایم فرستاد و به درخواست او به ایران بازگشتم. تا به امروز چندین فیلم نامه را رد کرده ام زیرا کار جدید حاتمی‌کیا، چندین ماه وقتم را می‌گیرد. قول بازی در چند تئاتر را هم داده ام. «خانم چه» و «مهتابه» کار «اکبر رادی» و «هادی مرزبان» و «خانه اشباح» استریندبرگ.

 از «شهربانو» فیلم جدید ابراهیم حاتمی‌کیا که به خاطر بازی در آن، به ایران بازگشتید بگویید.
 نام این فیلم، «بانوی شهر ما» بود که به «شهربانو» تغییر کرد. من با حاتمی‌کیا همکاری داشته و با او کار کرده بودم. وقتی به من گفت روی ویژگی‌های من فکر کرده و فیلم نامه را نوشته است، خیلی خوشحال شدم. ولی از من خواست از محتوای فیلم نامه «شهربانو» صحبتی نکنم.

 مجموعه تلویزیونی «حماسه آرد» به کجا رسید؟
خبری از این مجموعه تلویزیونی ندارم. «حماسه آرد» با وجود کشته‌هایی که در جاده داد و مشکلاتی که برای برخی اتفاق افتاد، حدود ۱۰۰ مورد اصلاحیه خورده است. با کارگردان کار صحبت می‌کردند تا آن‌ها اعمال شود. اما به تصور من، فراهانی به این اصلاحات تن نمی‌دهد.

 به طور حتم در آمریکا با افراد مختلفی آشنا شده اید. سینمای ایران در آمریکا چه جایگاهی دارد؟
 مدت یک سالی که آمریکا بودم، فیلم‌های مختلفی را روی پرده سینما دیدم. معتقدم فیلم‌های آمریکا به سمت و سوی آثاری که از لحاظ تکنیکی قوی و محکم هستند و نیز کارهای هیجانی کشیده شده است. آن‌ها کمتر به معنا و شکل هنر ناب نزدیک می‌شوند. توانمندی آن‌ها در اجرا بسیار فوق العاده است. زیرا تکنیک و ابزار قوی‌تری در سینمای آمریکا وجود دارد. اما سینمای ایران از لحاظ محتوا پرمعناتر است. در «لس آنجلس تایمز» خواندم که آن‌ها هم تحلیل شان از فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های مختلف این است که فیلم‌های ایرانی را بسیار پسندیده اند.
به نظر آنان سینمای ایران دارد جایگاه خودش را در عرصه جهان باز می‌کند.

قرار است دو مجموعه جدید تلویزیونی با بازی شما پخش شود که «مختارنامه» و «کلاه پهلوی» می‌باشند. درباره نقش و همکاری تان با این دو پروژه عظیم و شرایط تولید آن‌ها بگویید.
صحبت از مختارنامه «داوود میرباقری» با تمام توانمندی‌هایش، مثنوی هفتادمن است. چرا که شاهد یک اثر تاریخی بسیار زیبا، پربازیگر و با کارگردانی قوی خواهید بود. سر فیلم برداری مجموعه «حماسه آرد»، بودم که میرباقری با من تماس گرفت و گفت: «خانم خیراندیش اگر دوست دارید در «مختارنامه» بازی کنید، نقش شما را در فیلم نامه بنویسم.» با خوشحالی پذیرفتم، به تهران آمدم و در خدمت گروه قرار گرفتم. این کار را بسیار دوست دارم. کارگردانی میرباقری به حدی زیبا بود که مرا با تمام بیماری ام سرشوق آورد. به واقع جلوی دوربین او جان گرفتم. مدت سه سال و نیم است که درگیر «کلاه پهلوی» هستم. نقشم را در این سریال بسیار دوست دارم. «سیدضیاءالدین دری» یک داستان زیبا با فضای بسیار قشنگ را، در دوران پهلوی روایت می‌کند.
در این سریال هم نقش یک طراح پاریسی را بازی می‌کنم که همسرم سفیر ترکیه است و دخترم در پاریس تحصیل می‌کند. اگر مشکلی پیش نیاید تا دو ماه آینده، برای ادامه تصویربرداری به پاریس خواهیم رفت.
نقشم را در این سریال بسیار دوست دارم چون نقشی متفاوت از شمسی پلنگ «اشک‌ها و لبخندها» و قدسی «میوه ممنوعه» است.

 تحصیل در رشته بازیگری و کارگردانی تئاتر، چه قدر در مسیر کاری تان تاثیر داشت؟
 انسان وقتی در هر رشته ای نگاهش آکادمیک باشد، موفق تر از کسی است که قصد دارد از طریق تجربه به هدفش برسد. یک هنرمند با توجه به مسئولیتی که در قبال رشته ای که انتخاب کرده است و با دیدگاه دانشگاهی و آکادمیک، به نقش خود نزدیک تر می‌شود. فکر می‌کنم برای همه آدم‌ها در هر رشته ای، ادامه تحصیل و ورود به دانشگاه می‌تواند خیلی موثر باشد. به همین دلیل از طریق اتودها، تمرین‌ها، خواندن‌ها و اساتیدی که در دانشگاه داشتم، می‌توانم نقش‌های مختلف را در هر فیلم نامه یا سریال ایفا کنم.

 شما بیش از دو دهه است که در سینما، تئاتر و تلویزیون فعالیت دارید. چه تفاوتی میان بازیگران نسل امروز با گذشته می‌بینید؟
 فکر می‌کنم اکنون شرایطی پشت پرده سینما و تئاتر اتفاق می‌افتد. تمام همکاران به دلیل درد، آلام، غصه‌ها و بی توجهی‌هایی که به نسل ما و پیشین ما می‌شود، ما را ترک می‌کنند. امیدوارم دولت مردان ما، قدر هنرمندان قدیمی ‌را که سرمایه‌های این مملکت هستند بدانند. هر زمان که می‌خواهیم فرهنگ مملکتی را مثال بزنیم، به زمینه‌هایی هم چون موسیقی، تئاتر، نقاشی، خطاطی و... توجه می‌کنیم. مسئولان فرهنگی باید به پیشکسوتان و به دردانه‌ها و گوهرهای صحنه سینما و تئاتر کشور که سنی از آن‌ها گذشته است، اهمیت داده و از آن‌ها تجلیل کنند. حتی مورد کمک‌ها و حمایت‌های مالی قرار گیرند. بازیگران پیشکسوت سینمای ما مورد بی توجهی و بی مهری قرار گرفته اند. هنگامی‌که شنیدم زنده یاد «حمیده خیرآبادی» با خاطری رنجیده که از دولت مردان داشته است از دنیا رفت ،متاسف شدم. او حتی اجازه نداد برایش مراسم تشییع بگیرند. وی گفته بود اگر از دنیا رفتم نمی‌خواهم هیچ کس با مرده من، عکس یادگاری بگیرد. زیرا هنگامی‌که زنده بودم، کسی به من اهمیتی نداد. حتی زنده یادان رضاکرم رضایی، نیکو خردمند، پروین سلیمانی، کیومرث ملک مطیعی و محمود بنفشه خواه، با آزردگی خاطر ما را ترک کردند.

یکی از ابزارهای بازیگری شما، استفاده از میمیک صورت و بیان قوی و پخته تان است. به طور حتم این موضوع، به تجربه‌هایی که سال‌ها در تئاتر کسب کرده اید برمی‌گردد.
زیرساخت ذهنیت و زندگی کاری ام از تئاتر، دانشگاه و دیدگاهی است که اساتید در زمان تحصیلم به من آموخته اند. هرچه دارم از صحنه تئاتر و اساتیدی است که از آن‌ها درس گرفته ام.

 یکی از اتفاقات ناخوشایندی که در اکثر تولیدات سینما و تلویزیون وجود دارد، شخصیت پردازی‌های نامناسب است. چه قدر وجود یک فیلم نامه خوب، در انتخاب کار برایتان مهم است؟
 فیلم نامه خوب، به تنهایی نمی‌تواند تنها ملاک انتخابم باشد. یک فیلم نامه خوب ممکن است دست یک کارگردان بی‌سواد بیفتد، یا یک گروه بازیگران ضعیف در آن باشند. از طرفی یک تهیه کننده بی سواد ممکن است متوجه ظرافت‌های فیلم نامه خوب نشده و امکانات را برای کارگردان فراهم نکند. به نظرم همه چیز در کنار هم، می‌توانند به یک فیلم نامه خوب معنا دهند. اگر یک کارگردان بد یک فیلم نامه خوب را دست گیرد و نتواند آن را به تصویر کشد، به کار لطمه وارد می‌شود، به همین سبب فیلم نامه خوب تنها ملاک انتخاب نقش‌هایم نیست.

 

 وقتی نام «گوهر خیراندیش» می‌آید ناخودآگاه همگان به یاد بازی‌های ماندگارتان، در فیلم‌های «رسم عاشق کشی»، «دعوت»، «بانو»، «ارتفاع پست»، «واکنش پنجم» و... می‌افتند. چه کردید که این بازی‌های متفاوت را ارائه دادید؟
 من کاری نکردم جز این که وظیفه خودم را به عنوان یک بازیگر انجام دادم. همیشه مطالعه می‌کنم و فیلم می‌بینم. سعی کرده ام با دقت به زندگی و رفتارهای مردم جامعه نگاه کنم و از اجتماعم دور نباشم. مشکل جامعه و جغرافیای زندگی را به خوبی دیده ام. دیدن و مشاهده کردن و در بطن جامعه بودن، می‌تواند یکی از ملاک‌های یک بازیگر در ارائه نقش‌های متفاوت و باورپذیر باشد.

در سال‌های اخیر بالا رفتن سطح کیفی ساخته‌های تلویزیون باعث شده است برخی از اهالی سینما به سمت این رسانه پرمخاطب کشیده شوند. شما با چه فاکتورهایی به سمت کار در تلویزیون آمدید؟
 متاسفانه امسال چند قسمت از سریال‌های نوروزی را دیدم که بسیار ضعیف بودند. معتقدم هر زمان کارگردانان بزرگی هم چون حسن فتحی، سیروس مقدم، زنده یاد علی حاتمی ‌و کمال تبریزی، سطح دیدگاه مردم را با کارهای شان در تلویزیون بالا بردند، عده ای دیگر آمدند و به سلیقه مردم لطمه زدند. به نظرم آن‌ها کسانی هستند که نان را به نرخ روز می‌خورند و متعهدانه و مسئولانه، نسبت به مردم کشورمان عمل نمی‌کنند.
وقتی کارهای ضعیف را می‌بینم بسیار ناراحت می‌شوم و درمی‌یابم مسئولان صدا و سیما متوجه نمی‌شوند. آنها متوجه نیستند چرا باید عملکردشان این گونه باشد که وقتی سطح یک کار در چند شبکه با حضور کارگردان‌های خوب بالاست، به عده ای ضعیف اجازه کار می‌دهند. بودجه هم در اختیارشان می‌گذارند، تا با سوژه ای ضعیف برای تلویزیون کار کنند. این برایم همیشه جای سوال دارد.