آمار کتاب خوانی در ایران

  نتایج یك نظرسنجی نشان می‌دهد: مردان بیشتر كتاب دینی می‌خوانند و زنان، رمان‌

 موضوع مطالعه، میزان و كیفیت كتابخوانی در ایران این روزها به داغ ترین سوژه در میان خبرهای فرهنگی تبدیل شده است و مدیران دولتی و فعالان فرهنگی در تلاشی پیگیرند تا ساعات كتابخوانی ایرانیان را كم و زیاد كنند.
 
مسئولان فرهنگی و بخصوص مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ در پی آن بوده‌اند كه آمار مطالعه ایرانیان را به هرشكل ممكن بالا نشان دهند و این اتفاق وقتی افتاد كه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اردیبهشت امسال در مراسم تجلیل از پاسداران اهل قلم در نمایشگاه بین‌المللی كتاب تهران با اشاره به استقبال مردم از نمایشگاه كتاب، به آنهایی كه آمار مطالعه ایرانیان را پایین می‌دانند، تاخت.
سوی دیگر ماجرا، بخشی از فعالا ن فرهنگی، ناشران و مولفان این آمار سازی‌های یك شبه را برنتافتند و سعی كردند برای این‌كه توجه افكار عمومی ‌را به مساله مطالعه معطوف كنند، وضعیت را فاجعه‌بارتر از آنچه هست، نشان دهند.

نكته مهم این است كه عمده این آمارسازی‌ها و دقیقه و ثانیه تعیین كردن فاقد هرگونه پایه و بنیان علمی‌و پژوهشی فراگیر است.

در تازه‌ترین رویداد در این عرصه، مركز افكارسنجی (ایسپا) شعبه‌ مشهد یك پروژه تحقیقاتی را به سرانجام رسانده اند كه در آن به كیفیت مطالعه توجه شده و بر اساس آن مشخص شده است اولویت اول زنان ایرانی در مطالعه، كتاب‌های رمان و اولویت اول مردان، كتاب‌های دینی است.

حامد بخشی، مدیر این مركز  اظهار كرد: زنان با ‌‌9/32 درصد، بیشتر از مردان، كتاب‌های رمان مطالعه می‌كنند و این در صورتی است كه مردان با 3/25 درصد بیشتر به مطالعه كتاب‌های دینی می‌پردازند.

پرطرفدارترین خواندنی‌ها

او تصریح كرد: اولویت دوم مطالعه در میان زنان، كتاب‌هایی با عناوین دینی، 3/25 درصد و اولویت سوم، كتاب‌هایی با موضوعات اجتماعی با 8 درصد است. همچنین بین مردان، اولویت دوم با 8/15درصد، مطالعه كتاب‌های رمان و سیاسی و علمی ‌با 8/15 درصد است.

وی درباره چگونگی انتخاب كتاب‌ها بیان كرد: به میزان 4/51 درصد افراد مورد بررسی، براساس موضوع، كتاب را برای مطالعه انتخاب می‌كنند، 6/19 درصد افراد معرفی كتاب از سوی دوستان و آشنایان و 3/9 درصد، نام نویسنده را در انتخاب كتاب مهم عنوان كرده‌اند.

مدیر مركز افكارسنجی جهاد دانشگاهی مشهد با اشاره به موضوعات مورد علاقه‌ افراد پاسخگو در این نظرسنجی، افزود: موضوعات مورد علاقه‌ افراد پاسخگو، ‌‌25درصد با بیشترین فراوانی شامل موضوعات داستانی و 9/25درصد موضوعات دینی و اخلاقی،1/12 درصد موضوعات علمی‌ و 9/6 درصد دیگر نیز موضوعات ادبی را شامل می‌شود.

او خاطرنشان كرد: به میزان 8/36درصد از افراد مورد بررسی، كتاب‌های مورد علاقه‌ خود را به امانت گرفته‌اند و 8/30درصد كتاب مورد علاقه‌ خود را خریده و 29درصد از كتابخانه به امانت گرفته‌اند.

وی گفت: 1/18درصد از پاسخگویان، زمان خرید آخرین كتاب مورد مطالعه‌ خود را یك هفته قبل عنوان كرده‌اند، 5/30 درصد یك تا 2 ماه قبل، 3/22درصد 3 تا 6 ماه قبل و 9/13درصد تا یك سال و 1/11درصد بیشتر از 2 سال از زمان خرید آخرین كتاب‌شان می‌گذرد، 1/4درصد نیز تا كنون كتابی خریداری نكرده‌اند.

حقیقت تلخ قیمت‌

او تصریح كرد: قیمت آخرین كتاب خریداری‌ شده توسط 1/45 پاسخگویان بین 2 تا 5‌ هزار تومان، 3/40 درصد بین هزار تا دوهزار تومان، 5/22درصد بین 250 تا 1000 تومان و3/11 درصد بیش‌تر از 5 ‌هزار تومان عنوان شده است.

این آمار‌ها نشانگر بخشی از حقایق اقتصاد فرهنگ در كشورما و دلیلی برای تایید گلایه‌های اهل قلم در خصوص بازار نشر است.

وی در بررسی زمان آخرین كتاب مورد مطالعه برحسب مشاغل اظهار كرد: به میزان ‌‌1/59 درصد از محصلان و دانشجویان، 2/62 درصد افراد خانه‌دار، 20درصد شاغل آ‌زاد، 37درصد دارای مشاغل فنی، تاریخ آخرین مطالعه‌ كتاب خود را یك هفته قبل عنوان كرده‌اند.

وی علت مطالعه نداشتن برخی از پاسخگویان را به ترتیب كم بودن فرصت با ‌‌4/71درصد و 8/11درصد، سواد كم عنوان كرد.

بخشی تصریح كرد: 2/40درصد از افراد مورد بررسی دارای تحصیلات دیپلم، 5/23 درصد دارای سیكل و‌ 9/12 درصد دارای لیسانس بوده‌اند.

آمار ارائه شده درخصوص میزان مطالعه بر اساس جنسیت در حالی جالب‌تر می‌شود كه بدانیم بیشترین فروش كتاب‌هایی كه تحت عنوان رمان عرضه می‌شود به كتاب‌های عامه پسند و دارای بار ادبی پایین اختصاص دارد.

زن‌ ها ؛ پر فروش‌ ترین‌ ها

آخرین آماری كه شورای بررسی و سیاستگذاری ادبیات داستانی ارائه كرده بود نشانگر این امر بود كه رمان‌های «بامداد خمار»، «چراغ‌ها را من خاموش می‌كنم» و «دالان بهشت» از 3 نویسنده زن، پرفروش‌ترین رمان‌های ایرانی در 14 سال اخیرند.

بر اساس این گزارش كه 2 سال پیش منتشر شد «بامداد خمار» نوشته فتانه حاج سیدجوادی با 38 چاپ، چراغ‌ها را من خاموش می‌كنم، نوشته زویا پیرزاد با 22 چاپ، دالان بهشت نوشته نازی صفوی با 22 چاپ، باغ مارشال نوشته حسن كریم‌پور با 19 چاپ و پریچهر نوشته مرتضی مؤدب‌پور با  18چاپ بیشترین فروش را در دوره مورد مطالعه این مركز داشته اند كه اغلب این آثار از رمان‌های عامه پسند محسوب می‌شوند.

گردآورى: گروه فرهنگ و هنر سيمرغ
seemorgh.com/culture
منبع: جام جم آنلاين