در بین نامزدهای دریافت جایزه اسكار 2010 و در بخش بهترین بازیگر مرد نقش اول، نامی به چشم می‌آمد كه بیش از دیگر نامزد‌ها، احترام‌برانگیز است.
برای پنجمین بار مورگان فریمن نامزد دریافت این جایزه شده برای بازی در فیلم تحسین شده «شكست‌ناپذیر» ساخته دوست و همكار قدیمی‌‌اش كلینت ایستوود. مورگان فریمن برای سینمادوستان ایرانی عمدتا با فیلم «هفت» و با كاراكتر فراموش نشدنی كارآگاه پا به سن گذاشته ویلیام سامرست شناخته می‌شود. اگرچه پیش از این نیز او با درخشش در فیلم‌هایی مانند «رانندگی برای خانم دیزی» در سال 89 توانسته بود توجه بسیاری را به‌خود معطوف كند ولی آن سال‌ها به دلایل مختلف سینمای جهان و اخبار فیلم‌ها آنچنان بازتابی در داخل كشور نداشت و برای مثال همین فیلم رانندگی برای خانم دیزی و بسیاری از فیلم‌های خوب دیگر یك دهه بعد تازه توسط سینمادوستان ایرانی رونمایی شدند.
برای ایرانی جماعت شیفته سینما به‌ویژه برای نسل‌های گذشته تعداد معدودی بازیگر سیاهپوست قابل اعتنا بودند. یكی از كسانی كه برای نخستین بار باعث شد یك بازیگر سیاهپوست به مثابه یك لیدر قابل احترام در عرصه سینما جلوه‌گری كند و برای ایرانی جماعت نیز بسیار مقبول باشد، مورگان فریمن است؛ بازیگری كه در میانسالی‌‌اش برایمان معرفی شد.
قبل از او البته سیدنی پواتیه جایگاه خاص و معتبری داشت اما نوع بازیگری مورگان فریمن و همچنین كاراكتر اجتماعی و فعالیت‌های انسان‌دوستانه‌‌اش از او برای علاقه‌مندانش، یك شخصیت منحصر به‌فرد ساخته است؛ بازیگری باوقار و با سبك بازی شبیه به فارغ‌التحصیلان اكتورز استودیو، با این تفاوت كه فریمن هرگز پایش به این مدرسه صاحب نام باز نشد و هیچ وقت هم شاگرد لی‌استراسبرگ فقید نبود و هرچه در عرصه بازیگری و سینما و تئاتر ارائه كرده در سایه استعداد غریزی‌‌اش و مرهون ممارست‌های طاقت فرسایش بوده است.
به همه اینها به قول خودش باید دو چیز را اضافه كرد: یكی ایمان خلل‌ناپذیر به خدا و دیگری داشتن خلق‌و‌خویی خوش؛ مواردی كه باعث شدند مورگان فریمن حالا در 72 سالگی از محترم‌ترین و باشخصیت‌ترین‌های عرصه سینما لقب بگیرد.
10سال پیش از این در فوریه سال 1998 بازیگران جوان سیاهپوست كه به تازگی به شهرت رسیده بودند و نیاز به لیدر داشتند و مهم‌تر از آن تعدادی از بازیگرانی كه شهرتشان جا افتاده بود اما نیاز به تثبیت داشتند همگی به‌گونه‌ای معنوی زعامت و لیدری مورگان فریمن را باعث افتخار و سبب پیشرفتشان عنوان می‌كردند. ویل اسمیت، لورنس فیشبرن، دنزل واشنگتن و جمی فاكس از این جمله بازیگران بودند؛ كسانی‌كه حالا هریك برای خود و بسته به بضاعت خویش به موفقیت‌های زیادی نایل آمدند.
مورگان فریمن دیرتر از عرف شناخته شد. در واقع فریمن با اینكه بازیگری‌‌اش را از تلویزیون و تئاتر آغاز كرد اما در عرصه سینما بسیار دیر جلوه‌گری كرد. از سال 1969 كه فریمن نخستین سریال تلویزیونی نقش اولی‌‌اش را بازی كرد، 20سال گذشت تا او به جایگاهی كه برازنده‌‌اش بود آنهم در عرصه سینما دست پیدا كند. در حقیقت او پس از درخشش در فیلم «زبل محله» در سال 1987 كه برایش یك نامزدی اسكار نقش مكمل به ارمغان داشت، 2 سال بعد در اثری به یاد ماندنی و در50سالگی‌اش، یكی از تأثیرگذارترین بازی‌های كارنامه حرفه‌ای‌‌اش را انجام داد و به آسمان شهرت و تثبیت رسید. فیلم رانندگی برای خانم دیزی را به‌یاد بیاورید؛ همان فیلمی كه باعث شد تمام سینمادوستان از سراسر دنیا برای تحسین بازیگری مورگان فریمن ادای احترام كنند. و او برای بار دوم در عرض 2 سال باز هم برای یك اسكار دیگر نامزد شد.
از رانندگی برای خانم دیزی در سال 1997 تا بازی در ماندگارترین و جاودانه‌ترین یادگاری او برای دنیای هنرهفتم، 8سال دیگر زمان لازم بود. در این میان او با یك اسطوره دیگر همراه شد و البته كسی نمی‌دانست كه این همراهی حداقل تا 2 دهه یا تا پایان عمر این دو نفر گسستنی نخواهد بود. كلینت ایستوود برای فیلم اسكاری‌‌اش «نابخشوده» با تیز هوشی خاصی كه مختص اوست از مورگان فریمن استفاده كرد و این بار نیز او در نقش یك كابوی بازنشسته غوغا كرد.
سال 1995 از راه رسید و با رونمایی از فیلم هفت جوانمردترین، عاقل‌ترین و انسانی‌ترین كارآگاه تاریخ سینما یعنی كارآگاه ویلیام سامرست متولد شد. سال قبل‌تر از آن از او «رستگاری شاوشنك» را دیده بودیم كه در نقش مقابل هفت قرار داشت. در آنجا مورگان فریمن قربانی‌ترین و رستگارترین انسان را در لباس یك زندانی پا به سن گذاشته بی‌نوا ترسیم كرده بود.
حالا 15سال از تولد كارآگاه ویلیام سامرست می‌گذرد و نه خود فریمن و نه سینما و نه دوستداران سینما نتوانسته‌اند از زیر بار ابهت این كاراكتر خارج شوند. از آن به بعد مورگان فریمن در كارهای متفاوتی بازی كرد. از «آمیستاد»، «باران سیاه» و «جنایت پنهان» گرفته تا بازی در كمدی «بروس توانا» همگی جزو این كارهای متفاوت محسوب می‌شوند. تا اینكه باز هم ایستوود از راه رسید و با همان تیزهوشی ویژه‌اش، مورگان فریمن را برای بازی در یكی دیگر از بهترین فیلم‌های سینما برگزید؛ انتخابی كه بالاخره بعد از 4 بار نامزدی بی‌نتیجه برای فریمن، برایش این بار اسكار را به ارمغان آورد.
«عزیز میلیون دلاری» در سال 2005 رونمایی شد و خونی تازه به رگ‌های هالیوود تزریق كرد. بعد از آنهمه فرتوتی، بدنامی و بی‌خاصیتی كه گریبانگیر هالیوود شده بود ساخته شدن فیلمی به زبان حقیقی سینما، حقیقتا مردم را برای آینده این هنر بازهم دلگرمی داد.
5 سال پس از این و بعد از یك تجربه بامزه برای همكاری با جك نیكلسون و بازی در «بتمن» و یك كمدی و یكی، دو كار دیگر، باز هم ایستوود و فریمن با هم همكار شدند و نتیجه كار مثل همیشه بود؛ اثری به نام شكست‌ناپذیر و فیلمی موفق و قابل احترام با بازی تأثیرگذار و تحسین‌برانگیز فریمن در نقشی استثنایی. او كه پیش از این و در سال 1981در فیلمی تلویزیونی به نام «مرگ یك پیام‌آور» در نقش مالكوم ایكس ظاهر شده بود، حالا در نقش یكی از ماندگارترین سیاهپوست‌های تمام تاریخ ظاهر شده است: نلسون ماندلا.
شكست‌ناپذیر البته یك درام ورزشی است و قرار نیست كه به بیوگرافی و زندگی نلسون ماندلا بپردازد. ایستوود مانند همیشه سراغ روایتی اخلاقی رفته و چه چیزی بهتر از روایت گوشه‌ای از زندگی ماندلا و سال‌های ابتدایی آزادی وی از زندان. داستان فیلم اما به سال1995 برمی‌گردد؛ زمانی كه مسابقات جهانی راگبی آغاز شده و تیم آفریقای جنوبی نیز در بازی‌ها شركت دارد و حضور ماندلا در جریان مسابقات و در كنار تیم ملی كشورش همه چیز را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
فیلم تلویزیونی «نجار» در سال1964 نخستین حضور او در عرصه بازیگری به حساب می‌آید، بنابراین طی این سال‌ها در كارنامه حرفه‌‌اش 82 فیلم سینمایی و تلویزیونی به ثبت رسیده، كه برایش حدود 76 نامزدی برای كسب جوایز سینمایی و تلویزیونی به ارمغان آورده كه مهم‌ترین آنها 5 بار نامزدی اسكار و 5 بار نامزدی گلدن گلوب بوده. البته او یك بار اسكار نقش دوم برای عزیز میلیون دلاری و یك‌بار هم گلدن گلوب را برای رانندگی برای خانم دیزی دریافت كرده است. برای اسكار سال2010 فریمن نامزد اسكار نقش اول مرد است. بعید نیست او بار دیگربا كسب این جایزه كارنامه هنری پربارش راپرافتخارتر از گذشته كند. اگرچه به گفته خودش در تمام این سال‌های طولانی به‌دنبال افتخارات معنوی بوده است و بس.
برای پنجمین بار مورگان فریمن نامزد دریافت این جایزه شده برای بازی در فیلم تحسین شده «شكست‌ناپذیر» ساخته دوست و همكار قدیمی‌‌اش كلینت ایستوود. مورگان فریمن برای سینمادوستان ایرانی عمدتا با فیلم «هفت» و با كاراكتر فراموش نشدنی كارآگاه پا به سن گذاشته ویلیام سامرست شناخته می‌شود. اگرچه پیش از این نیز او با درخشش در فیلم‌هایی مانند «رانندگی برای خانم دیزی» در سال 89 توانسته بود توجه بسیاری را به‌خود معطوف كند ولی آن سال‌ها به دلایل مختلف سینمای جهان و اخبار فیلم‌ها آنچنان بازتابی در داخل كشور نداشت و برای مثال همین فیلم رانندگی برای خانم دیزی و بسیاری از فیلم‌های خوب دیگر یك دهه بعد تازه توسط سینمادوستان ایرانی رونمایی شدند.
برای ایرانی جماعت شیفته سینما به‌ویژه برای نسل‌های گذشته تعداد معدودی بازیگر سیاهپوست قابل اعتنا بودند. یكی از كسانی كه برای نخستین بار باعث شد یك بازیگر سیاهپوست به مثابه یك لیدر قابل احترام در عرصه سینما جلوه‌گری كند و برای ایرانی جماعت نیز بسیار مقبول باشد، مورگان فریمن است؛ بازیگری كه در میانسالی‌‌اش برایمان معرفی شد.
قبل از او البته سیدنی پواتیه جایگاه خاص و معتبری داشت اما نوع بازیگری مورگان فریمن و همچنین كاراكتر اجتماعی و فعالیت‌های انسان‌دوستانه‌‌اش از او برای علاقه‌مندانش، یك شخصیت منحصر به‌فرد ساخته است؛ بازیگری باوقار و با سبك بازی شبیه به فارغ‌التحصیلان اكتورز استودیو، با این تفاوت كه فریمن هرگز پایش به این مدرسه صاحب نام باز نشد و هیچ وقت هم شاگرد لی‌استراسبرگ فقید نبود و هرچه در عرصه بازیگری و سینما و تئاتر ارائه كرده در سایه استعداد غریزی‌‌اش و مرهون ممارست‌های طاقت فرسایش بوده است.
به همه اینها به قول خودش باید دو چیز را اضافه كرد: یكی ایمان خلل‌ناپذیر به خدا و دیگری داشتن خلق‌و‌خویی خوش؛ مواردی كه باعث شدند مورگان فریمن حالا در 72 سالگی از محترم‌ترین و باشخصیت‌ترین‌های عرصه سینما لقب بگیرد.
10سال پیش از این در فوریه سال 1998 بازیگران جوان سیاهپوست كه به تازگی به شهرت رسیده بودند و نیاز به لیدر داشتند و مهم‌تر از آن تعدادی از بازیگرانی كه شهرتشان جا افتاده بود اما نیاز به تثبیت داشتند همگی به‌گونه‌ای معنوی زعامت و لیدری مورگان فریمن را باعث افتخار و سبب پیشرفتشان عنوان می‌كردند. ویل اسمیت، لورنس فیشبرن، دنزل واشنگتن و جمی فاكس از این جمله بازیگران بودند؛ كسانی‌كه حالا هریك برای خود و بسته به بضاعت خویش به موفقیت‌های زیادی نایل آمدند.
مورگان فریمن دیرتر از عرف شناخته شد. در واقع فریمن با اینكه بازیگری‌‌اش را از تلویزیون و تئاتر آغاز كرد اما در عرصه سینما بسیار دیر جلوه‌گری كرد. از سال 1969 كه فریمن نخستین سریال تلویزیونی نقش اولی‌‌اش را بازی كرد، 20سال گذشت تا او به جایگاهی كه برازنده‌‌اش بود آنهم در عرصه سینما دست پیدا كند. در حقیقت او پس از درخشش در فیلم «زبل محله» در سال 1987 كه برایش یك نامزدی اسكار نقش مكمل به ارمغان داشت، 2 سال بعد در اثری به یاد ماندنی و در50سالگی‌اش، یكی از تأثیرگذارترین بازی‌های كارنامه حرفه‌ای‌‌اش را انجام داد و به آسمان شهرت و تثبیت رسید. فیلم رانندگی برای خانم دیزی را به‌یاد بیاورید؛ همان فیلمی كه باعث شد تمام سینمادوستان از سراسر دنیا برای تحسین بازیگری مورگان فریمن ادای احترام كنند. و او برای بار دوم در عرض 2 سال باز هم برای یك اسكار دیگر نامزد شد.
از رانندگی برای خانم دیزی در سال 1997 تا بازی در ماندگارترین و جاودانه‌ترین یادگاری او برای دنیای هنرهفتم، 8سال دیگر زمان لازم بود. در این میان او با یك اسطوره دیگر همراه شد و البته كسی نمی‌دانست كه این همراهی حداقل تا 2 دهه یا تا پایان عمر این دو نفر گسستنی نخواهد بود. كلینت ایستوود برای فیلم اسكاری‌‌اش «نابخشوده» با تیز هوشی خاصی كه مختص اوست از مورگان فریمن استفاده كرد و این بار نیز او در نقش یك كابوی بازنشسته غوغا كرد.
سال 1995 از راه رسید و با رونمایی از فیلم هفت جوانمردترین، عاقل‌ترین و انسانی‌ترین كارآگاه تاریخ سینما یعنی كارآگاه ویلیام سامرست متولد شد. سال قبل‌تر از آن از او «رستگاری شاوشنك» را دیده بودیم كه در نقش مقابل هفت قرار داشت. در آنجا مورگان فریمن قربانی‌ترین و رستگارترین انسان را در لباس یك زندانی پا به سن گذاشته بی‌نوا ترسیم كرده بود.
حالا 15سال از تولد كارآگاه ویلیام سامرست می‌گذرد و نه خود فریمن و نه سینما و نه دوستداران سینما نتوانسته‌اند از زیر بار ابهت این كاراكتر خارج شوند. از آن به بعد مورگان فریمن در كارهای متفاوتی بازی كرد. از «آمیستاد»، «باران سیاه» و «جنایت پنهان» گرفته تا بازی در كمدی «بروس توانا» همگی جزو این كارهای متفاوت محسوب می‌شوند. تا اینكه باز هم ایستوود از راه رسید و با همان تیزهوشی ویژه‌اش، مورگان فریمن را برای بازی در یكی دیگر از بهترین فیلم‌های سینما برگزید؛ انتخابی كه بالاخره بعد از 4 بار نامزدی بی‌نتیجه برای فریمن، برایش این بار اسكار را به ارمغان آورد.
«عزیز میلیون دلاری» در سال 2005 رونمایی شد و خونی تازه به رگ‌های هالیوود تزریق كرد. بعد از آنهمه فرتوتی، بدنامی و بی‌خاصیتی كه گریبانگیر هالیوود شده بود ساخته شدن فیلمی به زبان حقیقی سینما، حقیقتا مردم را برای آینده این هنر بازهم دلگرمی داد.
5 سال پس از این و بعد از یك تجربه بامزه برای همكاری با جك نیكلسون و بازی در «بتمن» و یك كمدی و یكی، دو كار دیگر، باز هم ایستوود و فریمن با هم همكار شدند و نتیجه كار مثل همیشه بود؛ اثری به نام شكست‌ناپذیر و فیلمی موفق و قابل احترام با بازی تأثیرگذار و تحسین‌برانگیز فریمن در نقشی استثنایی. او كه پیش از این و در سال 1981در فیلمی تلویزیونی به نام «مرگ یك پیام‌آور» در نقش مالكوم ایكس ظاهر شده بود، حالا در نقش یكی از ماندگارترین سیاهپوست‌های تمام تاریخ ظاهر شده است: نلسون ماندلا.
شكست‌ناپذیر البته یك درام ورزشی است و قرار نیست كه به بیوگرافی و زندگی نلسون ماندلا بپردازد. ایستوود مانند همیشه سراغ روایتی اخلاقی رفته و چه چیزی بهتر از روایت گوشه‌ای از زندگی ماندلا و سال‌های ابتدایی آزادی وی از زندان. داستان فیلم اما به سال1995 برمی‌گردد؛ زمانی كه مسابقات جهانی راگبی آغاز شده و تیم آفریقای جنوبی نیز در بازی‌ها شركت دارد و حضور ماندلا در جریان مسابقات و در كنار تیم ملی كشورش همه چیز را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
فیلم تلویزیونی «نجار» در سال1964 نخستین حضور او در عرصه بازیگری به حساب می‌آید، بنابراین طی این سال‌ها در كارنامه حرفه‌‌اش 82 فیلم سینمایی و تلویزیونی به ثبت رسیده، كه برایش حدود 76 نامزدی برای كسب جوایز سینمایی و تلویزیونی به ارمغان آورده كه مهم‌ترین آنها 5 بار نامزدی اسكار و 5 بار نامزدی گلدن گلوب بوده. البته او یك بار اسكار نقش دوم برای عزیز میلیون دلاری و یك‌بار هم گلدن گلوب را برای رانندگی برای خانم دیزی دریافت كرده است. برای اسكار سال2010 فریمن نامزد اسكار نقش اول مرد است. بعید نیست او بار دیگربا كسب این جایزه كارنامه هنری پربارش راپرافتخارتر از گذشته كند. اگرچه به گفته خودش در تمام این سال‌های طولانی به‌دنبال افتخارات معنوی بوده است و بس.
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: hamshahrionline.ir
مطالب پیشنهادی:
اولین تجربه نابغه سینما
گفت‌وگو با بنیسیو دل تورو به بهانه بازی در فیلم «مرد گرگ نما»
گفتگو با كلینت ایستوود درباره فیلم شكست‌ناپذیر
بهترین فیلم‌های دهه گذشته
هنرمندان عصیانگر