شرح خون و چهل روز عاشقی
در آسیب شناسی های که در این چند سال اخیر باب شده و توسط کارشناسان فرهنگی و مذهبی انجام می‌شود، از اصلی‌ترین معضلاتی که به آن اشاره می‌شود شور بدون شعور است. در بیشتر این نقدها حرف از این موضوع به میان آمده است که منبرها دیگر مانند قدیم پررنگ نیستند و سخنرانی‌ها و تشریح فلسفه قیام عاشورا جای خودش را به مباحثی و مسائلی داده که تفکر و تعقل چندان در آن پررنگ نیست. موضوعی که همواره مورد تاکید بوده و بارها گفته‌اند و شنیده‌ایم که این عزاداری‌ها و گریه‌ها بر مظلومیت سیدالشهدا(ع) و یارانش زمانی فایده دارد و کارساز است که کمی در چرایی این واقعه تعقل کنیم. نکته‌ای که در خیلی از کتاب‌های پیرامون موضوع عاشورا و امام حسین(ع) پرداخته شده و معرفی تعدادی از آنها را می‌توانید در ادامه بخوانید.
حماسه حسینی / شهید مطهری / صدرا
خیلی‌ها می‌گویند در هر مسائل مذهبی ابتدا باید به استاد بزرگوار شهید مرتضی مطهری مراجعه کرد. یکی از جامع‌ترین و کامل‌ترین کتاب تحلیلی موجود در باب حادثه عاشورا همین کتاب است. به‌رغم اینکه مباحث به صورت سلسله جلسات متعدد سخنرانی عنوان شده‌اند اما از نظم و ترتیب قابل قبولی برخوردارند. استاد در نیمه اول کتاب به بررسی کامل ماهیت قیام عاشورایی می‌پردازد و در نیمه دوم کتاب مباحث مرتبطی نظیر «امر به معروف و نهی از منکر» و «تبلیغ» را به صورت کاملا مبسوطی مطرح می‌کنند. در انتهای کتاب بحثی تحت عنوان «نقش اهل بیت در قیام عاشورایی» را باز می‌کنند که یکی از قوی‌ترین تبیین‌های موجود در مورد نقش زن در جامعه اسلامی است. یکی از مهم‌ترین نکات قوت کتاب ذکر مصیبت‌های استاد است که در انتهای هر سخنرانی ایراد می‌کنند و انصافا خواندنش از روی کتاب دست کمی از شنیدن مداحان ندارد و حسابی تأثیرگذاراست.
حسین(ع)، عقل سرخ / حسن رحیم پور ازغدی / طرحی برای فردا
نویسنده که تا به حال سری کتابهایی درباره پیامبر(ص)، حضرت علی(ع) و حضرت مهدی(عج) از سخنرانی‌هایش پیاده شده است، در این کتاب تحلیل‌های ارزشمندی از فضای آن روز جامعه اسلامی ارائه می‌دهد. اگرچه در بعضی قسمت‌ها مشابهت زیادی با حماسه حسینی به چشم می‌خورد اما بخش‌هایی که در جریان شناسی و تیپ شناسی مردمان آن روزگار از طرف رحیم پور تقریر شده، واقعا منحصر به فرد است. نحوه بیان رحیم پور کاملا روان و به روز است و نوع نگاه او به مسئله بسیار کاربردی و جذاب به نظر می‌رسد.
حیات فکری و سیاسی امامان شیعه / رسول جعفریان / انصاریان
این کتاب که سیره جامع ائمه اطهار به قلم تاریخ نگاری با تجربه است، زاویه نگاه فوق‌العاده عقل محوری به مسائل دارد. سعی شده تا تمام حرکات و تصمیم گیری‌های امام حسین(ع) در این کتاب مورد واکاوی و تایید عقلی قرار بگیرد و از این حیث کتاب قابل توجهی است. هرچند نوع تفکر نویسنده در بعضی قسمت‌ها تحلیل‌های خاصی دارد که شاید احساس کنید تفاوت‌های آشکاری با تحلیل های دیگران دارد اما خواندنش زاویه نگاه جدیدی به شما می‌دهد.
آذرخشی دیگر از آسمان كربلا / محمدتقی مصباح یزدی / موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
مجموعه حاضر شامل سخنرانی‌های آیت‌الله محمد تقی مصباح یزدی درباره واقعه كربلاست كه در ذیل عناوینی از این دست سامان یافته: «شب‌های پیرامون عاشورا و بزرگداشت آن، زمینه‌های قیام عاشورا، روش‌های به كار گیری عوامل انحراف جامعه از سوی معاویه، فعالیت مخفیانه امام حسین (ع) در زمان معاویه، علل انفعال جامعه در برابر فعالیت‌های معاویه، وظایف حكومت و مردم در شرایط حاضر و امر به معروف و نهی از منكر در قرآن.»
سقای آب و ادب / سید مهدی شجاعی / نیستان
آخرین کار نویسنده خوش قلم و دوست داشتنی کتاب شامل 10 فصل است: «عباسِ علی. عباسِ ام‌البنین. عباسِ عباس. عباسِ سکینه. عباسِ مواسات. عباسِ زینب. عباسِ ادب. عباسِ حسین. عباسِ فرشتگان. عباسِ فاطمه.» در هر فصل رفت و برگشت روایی متعدد و متنوعی دیده می‌شود و در حرکتی سیال، راویان جای به هم می‌دهند و این شکست‌ها به سرعت خوانش اضافه می‌کند و زوایایی جدید از مفهوم را روشن می‌کند. با خواندن این کتاب کلی از ادبیاتش لذت خواهید برد و اطلاعات زیادی درباره حضرت عباس(ع) دست شما را می‌گیرد.
درس هایی از زیارت عاشورا / جواد محدثی / بوستان کتاب
زیارت عاشورا، منشور ولایى شیعه و پیماننامه پیروان اهلبیت با عترت پیامبر و شهداى کربلا و سیدالشهدا و ابراز تولّى و تبرّى و اعلام همبستگى با خط نورانى اهلبیت(ع) است و بر خواندن مداوم و هر روزه آن از سوى امامان تأکید شده است. محدثی در این کتاب گوشه‌ای از این درس‌ها را بازگو می‌کند.
نامیرا / صادق کرمیار/ نیستان
داستان «نامیرا» درباره دختر و پسری جوانی است كه بین سرداران بزرگ برای حمایت از امام حسین(ع) و یزید تردید دارند؛ در ادامه داستان، این دو جوان طی استدلال‌های مختلف به حقانیت امام حسین(ع) پی‌می‌برند.كرمیار در این اثر از زاویه‌ای جدید به بخشی از تاریخ اسلام و شیعه می‌پردازد كه مهم‌ترین اصل در فرهنگ و باور یك ملت محسوب می‌شود. با این وصف نامیرا را می‌توان یكی از آثار برجسته در زمینه ادبیات داستانی به شمار آورد.
عاشورا در شعر معاصر و فرهنگ عامه / مرضیه محمدزاده/ مجتمع فرهنگی عاشورا
این پژوهش پاسخی به این سوال است که: «چگونه یک نهضت یا یک فرد می‌تواند به فرهنگ و نماد شخصیت یک ملت تبدیل شود و این همان کاری است که نهضت خونبار کربلا و شخص حسین‌بن علی(ع) با فرهنگ و ملت ایران انجام داده‌اند...»
72 معمای كربلا/ محمود جویباری / انتشارات‌ام ابیها(س)
مولف با طرح 72 سوال درباره امام حسین(ع) و پاسخ به آن، كوشیده است زوایای گوناگون زندگی آن بزرگوار را باز نماید. سوال‌های كتاب با مضامینی از این قبیل مطرح شده است: «میلاد و شخصیت امام حسین(ع)، امام حسین(ع) در قرآن، اولین، آخرین،...ترین‌ها، اصحاب و یاران امام حسین(ع)، كودكان ونوجوانان در كربلا، زنان و دختران در كربلا، زیارت‌های امام حسین(ع)، توابین و فرماندهان دشمن در كربلا.» در صفحات پایانی كتاب هم داستان‌هایی از دوران كودكی آن حضرت و اشعاری درباره واقعه كربلا آمده است.
قصه کربلا(کتاب صوتی) / مهدی قزلی/ موسسه فرهنگی عماد
نویسنده از آن داستان نویسان مذهبی کار بلد و سردبیر نشریه قرآنی همشهری آیه است که این مجموعه داستانی را در 10 جلد و با زبانی روان روایت کرده است. تفاوت این مجموعه با دیگر کتاب‌های صوتی در آن است که روش روایت از حالت یک کتاب ساده شنیداری به مجموعه‌ای داستانی، با جلوه‌های صوتی تغییر کرده است.
پرتوی از عظمت امام حسین (ع)/ آیت‌الله صافی گلپایگانی
این اثر پژوهشی است توصیفی و تحلیلی در باره شخصیت و قیام امام حسین (ع). نویسنده در آغاز به کتابهایی که در باره قیام امام نوشته شده، اشاره و گفته است: امروزه بیشتر از تحلیل حوادث و علل و نتایج آن سخن می‌رود، حال آنکه درگذشته بیشتر به توصیف حوادث پرداخته می‌شد. کتابهایی که شامل تحلیل تاریخی حوادث کربلاست، نسبت به کتابهایی که متن حوادث را نگه داری کرده، بسیار کم است. در عین حال اهمیت کتابهایی که متن حوادث را نگه داشته‌اند در نزد ما محفوظ است. مطالب کتاب در چهار بخش تنظیم شده است: «شخصیت و فضایل حسین علیه السلام، بنی هاشم و بنی امیه، علل قیام حسین علیه السلام، نتایج و فواید قیام حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام.» در بخش اول پاره‌ای از احادیث پیامبر در باره امام حسین آورده و سپس به برخی از ویژگی‌های او (مکارم اخلاق، علم، عدالتخواهی، شجاعت و..). اشاره شده است.
بخش دوم در باره کارنامه بنی امیه است و در آن از رذایل معاویه و یزید سخن رفته است. بخش سوم به علل قیام امام حسین (ع) اختصاص داده شده و استقبال از شهادت، امر به معروف و... در شمار علل قیام شمرده شده است.نویسنده در این بخش کوشیده است ثابت کند که تشکیل حکومت اسلامی، با همه اهمیت آن، در آن دوره ممکن نبود و امام برای آن قیام نکرد.سرانجام در بخش چهارم کتاب از نتایج و فواید قیام امام حسین (ع) سخن رفته است از جمله: نجات اسلام، بیداری شعور دینی، محبوبیت اهل بیت و عزت بازماندگان، محکومیت بنی امیه در افکار عمومی.
امام حسین(ع) و عاشورا / آیت‌الله شیخ عباس محفوظی
این اثر قسمتی از بحث‌ها و سخنرانی‌های نویسنده از سالهای گذشته به مناسب‌های مختلف به صورت مکتوب ارائه شده است. کتاب از سه بخش اصلی تشکیل شده که شامل: «طلوع نور»، «عاشورا و زمینه‌های آن» و «یاران فداکار امام حسین(ع)» است.
اشک باید رازدار باشد / مرتضی مفیدنژاد
در برگیرنده گزیده‌ای از بیانات رهبر معظم انقلاب درباره «محرم الحرام و نهضت عاشورای حسینی» است که بین سالهای 1361 تا 1385 و در جمع‌های مختلف مبلغان دینی، مداحان اهل بیت(ع)، واعظان و خطیبان و قشرهای مختلف مردم ایراد شده است.
امام حسین (ع) شهید فرهنگ پیشرو انسانیت /علامه محمدتقی جعفری/ موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری
مطالب کتاب در اصل دست نوشته‌ها و متن سخنرانی‌های علامه جعفری درباره سیدالشهدا(ع) است که مباحثی از این دست را شامل می‌شود: «امام حسین(ع) شهید فرهنگ پیشرو انسانیت، شهادت و ابعاد آن، اصول پنج گانه مربوط به قدرت و حق و باطل، دو رکن اساسی شخصیت‌های سازنده فرهنگ پیشرو انسانیت، معاویه کیست و کارنامه او چیست.»
پس از پنجاه سال پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین(ع)/ سید جعفر شهیدی/ دفتر نشر فرهنگ اسلامی
در این کتاب نویسنده زبر دست و خوش‌نام بر آن است وقایع تاریخی مربوط به قیام امام حسین(ع) را از زمان ظهور اسلام تا پس از شهادت ذیل موضوعات گوناگون شرح و بررسی کند. برخی از موضوعات کتاب از این قرار است: ظهور اسلام در مکه، مسلمانان صدر اسلام، وقایع تاریخی، تازه مسلمانان، حکومت عثمانی، وضعیت اجتماعی مسلمانان، مرگ معاویه و حکومت یزید، حرکت امام از مکه به عراق، واقعه کربلا و اتفاقات بعد از آن همچون قتل مختار و آشوب درعراق.
تاملی در نهضت عاشورا / رسول جعفریان /انصاریان
پژوهشی درباره چگونگی شکل‌گیری، تبعات، تحریفات و شعایر نهضت عاشوراست که نویسنده در آغاز متون کهن تاریخی مربوط به این نهضت را معرفی می‌کند. در اثنای کتاب «زمینه‌های قیام کربلا، اربعین امام حسین(ع)، حکمت شهادت امام حسین(ع)، آغاز نهضت امام حسین(ع)» بررسی شده است.
چهل روز عاشقانه /محمدرضا سنگری /کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
دکتر محمد رضا سنگری در این کتاب ضمن بیان شداید و مصایب وارده بر خاندان مظلوم حضرت سیدالشهدا(ع) طی این چهل روز، زبان حال هر یک از بازماندگان نهضت عاشورا را بیان کرده است.
خورشید از پشت خیزران/ احمد عزیزی/ سروش
احمد عزیزی که این روزها در بیمارستانی در کرمانشاه روزگار سختی را می‌گذراند، علاوه بر شعر در نثر هم قلم فوق‌العاده‌ای دارد. خورشید پشت خیزران روایت ادبی واقعه دهمین روز محرم است.
شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی/ آیت‌الله عبدالله جوادی‌آملی/ اسراء
کتاب حاضر در دو بخش سامان یافته است بخش نخست شامل کلیاتی در خصوص زندگی، سیره، فضایل و کرامات حسین بن علی است و بخش دوم به وقایع و حوادث نهضت عاشورای حسینی اختصاص یافته است.
پدر، عشق و پسر / سید مهدی شجاعی/ نیستان
در این کتاب فرازهایی از زندگی حضرت علی‌اکبر(ع) به تصویر کشیده می‌شود. وقایع از زاویه اول شخص و از زبان اسب آن حضرت «عقاب» روایت می‌شود و مخاطب راوی در داستان، لیلی بنت ابی‌مرّه مادر گرامی حضرت علی‌اکبر (ع) است. فصول کتاب با عنوان «مجلس» نامگذاری شده و داستان متشکل از 10 مجلس است که در هر مجلس، عقاب با زبانی عاطفی و دلنشین، صحنه‌ای از زندگی حضرت علی‌اکبر(ع) را روایت می‌کند و مجالس پایانی، به شهادت حضرتش در کربلا اختصاص دارد.
سخنان حسین بن علی (ع) از مدینه تا کربلا/ آیت‌الله محمد صادق نجمی/ بوستان کتاب
بى تردید یکی از مهم‌ترین راه‌های شناخت قیام عاشورا، مطالعه سخنانى است که حسین‌بن على (ع) از مدینه تا کربلا، ایراد فرموده و در ضمن آنها فلسفه قیام و بسیارى از مسائل دیگر را به روشنى تشریح کرده است. این سخنان حضرت، در منابع گوناگون تاریخى پراکنده و مطالعه آنها براى همه میسور نبود تا این که نویسنده کتاب حاضر، همه آن کلمات و سخنان را از منابع دست اول تاریخى، در یکجا گردآورد و گنجینهاى از معارف دینى، سیاسى و تاریخى را به آسانى در اختیار گذاشته است.
بیشتر بدانید : روزشمار سفر حسین بن علی (ع): 6 محرم 61 / پیوستن نیروهاى ابن زیاد به سپاه عمر سعد
بیشتر بدانید : سنت‌های عزاداری بازار تهران در ماه محرم
بیشتر بدانید : آیین‌های کهن و متفاوت عزاداری محرم در شهر‌های مختلف
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
منبع: tehrooz.com