رازهای ناگفته مهاجرت
«رازهای زندگی» یك مجموعه درام و خانوادگی تلویزیونی با حال و هوای اجتماعی است كه سال 2004 به صورت مشترك در كشورهای كانادا و ایتالیا تولید شد. گروهی از منتقدان تلویزیونی و سینمایی پس از پخش این مجموعه گفتند شاید بهتر بود عوامل تولید رازهای زندگی آن را به صورت یك فیلم سینمایی تهیه میكردند و نه یك مجموعه تلویزیونی.
علت ابراز چنین دیدگاهی از سوی آنان، به دلیل كیفیت بالای كار بوده كه آن را تا حد یك كار خوب سینمایی معرفی میكند. كارگردان مجموعه جریسیكوریتی است، اما آنچه در ارتباط با مجموعه قبل از هر چیز دیگر خود را به رخ میكشد، نه نام او در مقام كارگردان كه نام نینو ریچی، نویسنده اصلی قصه است. در حقیقت رازهای زندگی بر اساس قصه نوول بسیار مشهوری به همین نام اثر نینو ریچی ساخته شده و هم منتقدان ادبی و هم منتقدان هنری عقیده دارند این مجموعه اقتباسی خوب و وفادارانه از این نوول را ارائه داده است.
«رازهای زندگی» یك مجموعه درام و خانوادگی تلویزیونی با حال و هوای اجتماعی است كه سال 2004 به صورت مشترك در كشورهای كانادا و ایتالیا تولید شد. گروهی از منتقدان تلویزیونی و سینمایی پس از پخش این مجموعه گفتند شاید بهتر بود عوامل تولید رازهای زندگی آن را به صورت یك فیلم سینمایی تهیه میكردند و نه یك مجموعه تلویزیونی.
علت ابراز چنین دیدگاهی از سوی آنان، به دلیل كیفیت بالای كار بوده كه آن را تا حد یك كار خوب سینمایی معرفی میكند. كارگردان مجموعه جریسیكوریتی است، اما آنچه در ارتباط با مجموعه قبل از هر چیز دیگر خود را به رخ میكشد، نه نام او در مقام كارگردان كه نام نینو ریچی، نویسنده اصلی قصه است. در حقیقت رازهای زندگی بر اساس قصه نوول بسیار مشهوری به همین نام اثر نینو ریچی ساخته شده و هم منتقدان ادبی و هم منتقدان هنری عقیده دارند این مجموعه اقتباسی خوب و وفادارانه از این نوول را ارائه داده است.
زنان روستا
سوفیا لورن، بازیگر اسكار گرفته سینما كه با ظهور نهضت سینمای رئالیستی در ایتالیا تبدیل به یكی از چهرههای شاخص این جنبش روشنفكرانه سینمایی شد، نقش اصلی مجموعه رازهای زندگی را بازی میكند. این بازیگر كهنهكار اروپایی مثل بسیاری از همكاران قدیمی خود، با بالا رفتن سن، فعالیتهای سینماییاش را كاهش داده و همكاری بیشتری با مجموعههای تلویزیونی دارد. فاب فیلیپو، جسیكا پاره، سابرینا فریلی و جنی ریمون از دیگر بازیگران مجموعه هستند. فیلمنامه اقتباسی رازهای زندگی را مالكوم مك رودی نوشته است.
مضمون اصلی قصه مجموعه در ارتباط با مهاجرت و مسائل و مشكلاتی است كه مهاجران با آنها دست به گریبان هستند. قصه از زاویه دید ویتوریو اینوسنته (با بازی فاب فیلیپو) تعریف میشود. او مرد جوانی است كه هنوز هم درگیر تراژدی زندگی شخصی و خانوادگی خود است. خانواده او مهاجران ایتالیایی هستند كه مقیم كشور كانادا شدهاند. ویتوریو قصد دارد گذشتهاش را انكار كند، ولی این كار چندان سادهای نیست. در دوران كودكی، ماریو پدر ویتوریو كه یك سرباز كانادایی بود، راهی جبهههای جنگ شد و او با مادرش كریستال به تنهایی زندگی میكرد. همسر ترنا (معلم ویتوریو) هم مثل ماریو به جنگ رفته است. ترنا و كریستال زندگی سرد و بیروحی در روستا دارند. مردم روستا از این كه كریستال با یك مرد كانادایی ـ كه كشورش در حال جنگ با آنهاست ـ ازدواج كرده، عصبانی هستند. بزودی ویتوریو میفهمد دیدگاه آزادمنشانه مادرش در ایتالیای پس از جنگ است كه باعث ناخشنودی همسایگانش شده است. كریستال و ویتوریو راهی كانادا میشوند تا خبری از ماریو ـ كه پس از جنگ ناپدید شده ـ به دست بیاورند. اتفاقاتی كه در طول سفر و پس از آن رخ میدهد، خط اصلی قصه مجموعه را به جلو میبرد و شرایطی را برای شخصیتهای محوری ماجرا خلق میكند كه آنها را در وضعیتی بحرانی و معلق قرار میدهد. تصمیمهایی كه این افراد در رابطه با زندگی خود میگیرند، تاثیری شگرف بر آینده آنها میگذارد و به نوعی تكلیف و سرنوشتشان را تعیین میكند؛ سرنوشتی كه در گرماگرم رویدادهای تند تاریخی و اجتماعی دستخوش حوادث متعددی میشود.
قصههای واقعی
جری سیكوریتی كارگردان مجموعه كه اصلیتی كانادایی دارد، در رابطه با رازهای زندگی میگوید: «در نگاه اول قصه كتاب نینو ریچی یك ماجرای درام خانوادگی است كه قصد بررسی روحیات گروهی از آدمهای مهاجر را دارد. ولی وقتی برای دومین بار این كتاب را میخوانید، به نكات تازهای پی میبرید كه بار اول متوجه آنها نشدهاید. این قصه یك درام اجتماعی پرتنش است كه سعی دارد برههای از تاریخ اروپا و كانادا را بدرستی به تصویر بكشد. تبعیضات مختلفی كه در ارتباط با موضوع مهاجرت وجود دارد، در دل قصه خانوادگی نوول مطرح میشود و نینو ریچی تلاش میكند بدون آن كه لحن جانبدارانهای نسبت به شخصیتهای قصهاش بگیرد، به طرح مسائل و مشكلات آنها بپردازد. با آن كه قصه كتاب سال 1990 منتشر شد و مضمون آن مربوط به گذشتهای نه چندان نزدیك است، ولی هنوز هم نو و معاصر به نظر میرسد و میتوان گفت مربوط به همین دورانی است كه داریم در آن زندگی میكنیم. بخش مهمی از قصه كتاب درباره یكی از رازهای مهم زندگی كریستیناست كه قصه مجموعه هم بر روی آن تاكید زیادی میكند. زمانی كه نوول ریچی را خواندم، احساس كردم به دیدگاههای او خیلی نزدیك هستم. ریچی اگر چه كانادایی است ولی اصلیتی ایتالیایی دارد. میگویند او قصهاش را براساس ماجراهای واقعی نوشته است. واقعیت امر هر چه باشد، كار ادبی او یك اثر قابل توجه و درخشان است كه من شانس و امكان آن را داشتم تا امر كارگردانی مجموعه را به عهده بگیرم. در طول كار، از راهنماییها و مشورتهای نینو ریچی بهره خوبی گرفتم.»
مهاجران ایتالیایی در كانادا
تهیهكنندگان مجموعه بیدلیل جری سیكوریتی را برای كارگردانی رازهای زندگی انتخاب نكردند. منتقدان هنری از وی به عنوان یكی از بهترین و خلاقترین مجموعهسازان تلویزیونی 30 سال اخیر كانادا اسم میبرند كه در عین حال، تعدادی فیلم سینمایی هم كارگردانی كرده است. این چهره سرشناس هنری كانادایی كه در ضمن بازیگر و تهیهكننده هم هست، فعالیت هنری خود را از سال 1985 شروع كرد و به دلیل توانایی و استعدادی كه داشت، خیلی زود نام خود را در سطح وسیعی مطرح كرد و تبدیل به یكی از معروفترین فیلمسازان تلویزیونی شد. سیكوریتی تا به حال بیش از 45 مجموعه تلویزیونی را كارگردانی كرده كه در ژانرها و سبكهای مختلف و متفاوت بودهاند. این مجموعهها در زمان پخش خود، جزو پربینندهترین كارهای تلویزیونی 4 دهه اخیر كشور كانادا بودهاند. زمانی كه وی رازهای زندگی را جلوی دوربین برد، در اوج موفقیت كاری خود قرار داشت و با این مجموعه، محبوبیت بیشتری به دست آورد. سیكوریتی تا به حال برای مجموعههای تلویزیونی خود، جوایز متعددی از مراسمهای هنری و منتقدان تلویزیونی گرفته است. تازهترین كار او یك فیلم سینمایی تلویزیونی درام به نام «جان آ: تولد یك كشور» نام دارد كه قصهاش در ارتباط با تاریخ كانادا است. در عین حال، آخرین و تازهترین مجموعه تلویزیونی او «كینگ» هم با موفقیت روی آنتن است. قصه این درام جنایتكارانه درباره یك مامور تحقیق پلیس به نام جسیكاكینگ است كه با دقت و ریزبینی خود در صحنههای جرم وجنایت چیزهایی را میبیند و پیدا میكند كه بقیه توانایی كشف آنها را ندارند.
مجموعه شرححالگونه
جری سیكورسیتی میگوید نوول رازهای زندگی حدیث نفس او هم بوده و ساخت آن را نوعی وظیفه تلقی میكرده است و اضافه میكند: «خود من هم جزو نسل دوم مهاجران ایتالیایی مقیم كانادا هستم و حال و هوای بستگان و اقوام قدیمیام هم مثل وضعیت شخصیتهای نوول نینو ریچی است.
میل دارم قصههای مربوط به مردم كانادا را جلوی دوربین تعریف كنم، بویژه آنهایی كه انعكاسی از تجربیات مهاجرانی است كه از كشورهای دیگر به كانادا آمدند. اگر به مجموعههایی كه ساختهام نگاه كنید، میبینید برخی از آنها درباره آدمهایی واقعی است كه از سرزمینهای دیگر به این امید به كانادا آمدند كه زندگی بهتر و پربارتری داشته باشند. زمان فیلمبرداری رازهای زندگی نقبی به تاریخ خانوادگی خودم زدم و احساس میكردم مشغول ساخت یك فیلم شرححالگونه هستم. به اعتقاد من، در مجموعههای تلویزیونی و فیلمهای سینمایی باید بیشتر از اینها به موضوع مهاجرت اقوام خارجی به كانادا پرداخت و وضعیت حال آنها را مورد بحث و بررسی قرار داد. كانادا كشوری مهاجرخیز است و از دهههای گذشته تا به حال، اقوام زیادی از كشورهای مختلف خودشان را به اینجا رساندهاند. با تعریف این قصهها روی پرده سینما و صفحه كوچك تلویزیون، میتوان كمك كرد تا نگاه بهتر و دقیقتری به مهاجران و مسائل و مشكلات آنها داشته باشیم. مهاجران خارجی یكی از واقعیتهای انكارناپذیر جامعه كانادا هستند و من به عنوان هنرمندی كه اقوامم جزو مهاجران هستند، وظیفه خودم میدانم كه هنر و تخصصم را در اختیار این موضوع قرار دهم.»
رازهای زندگی اولین نوول نینو ریچی است كه سال 1990 منتشر شد و خیلی سریع در شمار پرخوانندهترین كتابهای ادبی كشور كانادا قرار گرفت. استقبال اهالی كتابخوان از این نوول، از یك سو باعث شد تا كتاب به چاپهای بعدی برسد و از سوی دیگر رسانه تلویزیون را تشویق به تولید مجموعهای تلویزیونی از آن كند، اما ریچی كه از استقبال دوستداران كتاب از نوشتهاش شگفتزده شده بود، حاضر به فروش امتیاز برگردان سینمایی یا تلویزیونی آن نشد و اعلام كرد قصد نگارش جلدهای بعدی رازهای زندگی را دارد. طی سالهای پس از 1990، 2 جلد بعدی كتاب به نامهای «در یك خانه علفی» و «جایی كه او رفتهاست» منتشر شد. با آن كه استقبال كتابخوانها از این دو جلد به اندازه جلد اول كتاب نبود، اما این كتابها هم جزو آثار موفق ادبی معرفی شدند. نینو ریچی تریلوژی (سهگانه) ادبی خود را در شرایطی به پایان رساند كه با وجود نظر مثبت منتقدان برای ادامه قصه، اعلام كرد قصد نگارش جلد چهارم آن را ندارد، در این ایام، او با چند تهیهكننده تلویزیونی وارد مذاكره شد تا امتیاز تولید یك مجموعه 4 تا 6 قسمتی براساس قصه جلد اول كتاب را به فروش برساند. او از همان ابتدای كار 2 شرط اصلی را برای فروش امتیاز برگردان تلویزیونی اثر ادبی خود مطرح كرد؛ شرط اول این بود كه خود او هم در كار نگارش فیلمنامه حضور و همكاری داشته باشد (تا قصه مجموعه دقیقا همان چیزی باشد كه او میخواهد) و شرط دوم هم مربوط به كارگردانی مجموعه میشد كه ریچی اصرار داشت جری سیكوریتی انجام آن را به عهده بگیرد.
نویسنده ناراضی
به گفته نینو ریچی: «بعضی وقتها مجموعههای تلویزیونی یا فیلمهای سینمایی كه براساس قصه كتابهای موفق و پرخواننده ساخته میشوند، بشدت از حال و هوای كلی آن قصهها دور هستند و مسائل و ماجراها را به صورت دیگری مطرح میكنند. من دلبسته نوول رازهای زندگی هستم و نمیتوانستم اجازه بدهم یك چنین بلایی سر آن بیاید. حضورم هنگام نگارش فیلمنامه به من این امكان را میداد فیلمنامهای نوشته شود كه به متن اصلی وفادار است و خواسته مرا اجابت كند. خودم هم میدانستم كه پس از آن، دیگر هیچ عذر و بهانهای از جانب من وارد نیست و نمیتوانم مدعی شوم كه مجموعه قصه نوول مرا تحریف كرده یا تغییر داده است.» منتقدان تلویزیونی عقیده دارند همكاری ریچی با این پروژه باعث شد تا رازهای زندگی تبدیل به اثر بهتری شود و شاید اگر او یكی از فیلمنامهنویسان كار نبود، این مجموعه هیچ وقت به آن شكلی كه هماكنون است درنمیآمد. منتقدان در كنار تحسین كارگردانی و فیلمنامه مجموعه بازیهای بازیگران اصلی آن را هم ستودهاند و این بازیها را یكی از بهترین بازیهای تلویزیونی چند دهه اخیر در سطح بینالمللی دانستهاند. فاب فیلیپو بازیگر اصلی مرد مجموعه كه از چهرههای سرشناس تلویزیونی كانادا است، فعالیت بازیگری را از همان سال انتشار نوول رازهای زندگی (1990) شروع كرد و تا به حال در بیش از 40 مجموعه تلویزیونی و فیلم سینمایی بازی كرده است. این بازیگر هم مثل نویسنده و كارگردان مجموعه اصلیتی ایتالیایی دارد و والدین و مهاجرانی هستند كه چند دهه قبل از ایتالیا راهی كانادا شدند.
منتقدان كانادایی میگویند مجموعه رازهای زندگی در كنار مطرح كردن موضوعاتی جدی، كاملا سرگرمكننده است و تماشاچی خود را خسته نمیكند. به اعتقاد آنها، قصه مجموعه به شكلی ساده تمام درهم ریختگیها و پیچیدگیهای مربوط به زندگی قشر مهاجر را به نمایش میگذارد و به شكلی عریان، بیننده را با آنها درگیر میكند. نمایش تضادهای فرهنگی بین 2 ملت متفاوت، بخش مهمی از قصه فیلم را تشكیل میدهد. در این قصه، خبری از آدمهای خوب و بدی كه در مقابل هم ایستادهاند (و خط اصلی تهیه بسیاری از مجموعهها و فیلمها را تشكیل میدهد) نیست. شخصیتهای مختلف قصه از كلیشههای رایج تلویزیونی دور هستند و با داشتن جنبههای مختلف و متفاوت انسانی، بسیار شبیه همان آدمهای معمولی هستند كه هر روز در محیط پیرامون خود با آنها رودررو میشویم.
با در نظر گرفتن تمام جوانب اعلام شده است كه منتقدان تلویزیونی از رازهای زندگی به عنوان یك «سوپ اپرای كانادایی» اسم میبرند كه تمام جنبههای یك اثر والای تلویزیونی كانادایی را در خود دارد. در شرایطی كه صنعت سینما برای سال 2013 نسخه سینمایی تازهای از قصه نوول نینو ریچی را آماده اكران عمومی میكند صحبتهایی در جریان است كه تهیهكنندگان تلویزیونی استرالیایی 2 جلد دوم و سوم سهگانه این نویسنده را هم به صورت 2 مجموعه دنبالهدار تلویزیونی درآورند. این اتفاق در شرایطی رخ میدهد كه هنوز نینو ریچی یا تهیهكنندگان رازهای زندگی در این رابطه توضیح ندادهاند كه چرا پس از موفقیت بالای این مجموعه و پربیننده شدن آن، 2 جلد بعدی كتاب ریچی را جلوی دوربین نبردهاند و فصلهای جدید این سهگانه را به صورت مجموعههای تلویزیونی تهیه نكردهاند.
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: jamejamonline.ir
مطالب پیشنهادی:
پلیسی در جستجوی قاتل پدر
نگاهی به سریال كرهای «رودخانه ماه»
وقتی «پت و مت» ایرانی میشوند!
نگاهی به سریال خارجی «دهكده خاطرات»
زندگی رویایی در دهكدهای زیبا