گفت وگو با انوشیروان ارجمند بازیگر سریال پشت كوه‌های بلند

بازی در نقش‌های تاریخی روی پیشانی‌ام حك شده است
 انوشیروان ارجمند، سابقه ای طولانی‌ در بازیگری دارد. از او تا به حال كارهای زیادی را شاهد بوده‌ایم. از بازی در سریال امام علی(ع)‌ گرفته تا مختارنامه و حالا هم پشت كوه‌های بلند.
 
او جزو معدود بازیگرانی است كه در بیشتر كارهای تاریخی حضور داشته است. خودش در این مورد می‌گوید بازی در این گونه آثار روی پیشانی من نوشته شده است. به هر حال با او همراه شدیم تا هم از تجربه‌اش با امرالله احمدجو بگوید و هم از بازی‌هایش در سریال‌های تاریخی سیما.

شما جزو معدود بازیگرانی هستید كه در آثار تاریخی حضور پررنگی دارید. نظر شما درباره فیلمنامه و ساختار این گونه آثار چیست؟
اصولا ساخت كارهای تاریخی احتیاج به تحقیقات وسیعی دارد. به این معنا كه باید محققان زیادی روی این نوع كارها اعمال‌نظر كنند. حال فرق نمی‌كند كه تاریخ اسلام باشد یا تاریخ معاصر. بلكه نكته‌ای كه اهمیت دارد رسالت و صداقت سازندگان آنهاست كه باید در روایت اثر حفظ شود و باید مطالب طوری بازگو شوند كه مخاطبی كه با تاریخ آشنایی چندانی ندارد بتواند اطلاعات درستی را از آن به دست آورد و اگر فیلمنامه و خود كار به گونه‌ای باشد كه تنها جنبه سرگرمی داشته باشد و در انتها توشه‌ای نصیب مخاطب نشود قطعا هیچ ارزشی هم نخواهد داشت.

چرا قبول كردید كه در این مجموعه بازی كنید؟
وقتی كه مشغول بازی در فیلم روز رستاخیز به كارگردانی احمدرضا درویش بودم از طرف آقای احمدجو (كارگردان)‌ برای بازی در این سریال دعوت به همكاری شدم و از آنجا كه شناخت خوبی نسبت به این نویسنده و كارگردان نام‌آشنای تلویزیون داشتم، پذیرفتم كه در این كار بازی كنم. چون اعتماد كاملی نسبت به كار‌ آقای احمدجو و شخص ایشان داشتم.

درباره نقش‌تان بیشتر برایمان توضیح می‌دهید؟
درست است كه من به گونه‌ای نقش راوی را در این سریال بازی می‌كنم، اما فضای كار و جذابیت قصه مرا ترغیب می‌كرد كه هر روز با انرژی بیشتری سر صحنه حاضر شوم.

آیا احمدجو به عنوان كارگردان كه بیشتر به بازگو كردن تاریخ علاقه‌مند است حساسیت كارگردان‌های دیگری همچون داوود میرباقری دارد؟
آقای احمدجو از كارگردانانی است كه با بازیگرش درگیر نمی‌شود و فضا را برای او باز می‌گذارد. برای احمدجو نوع میزانسن و خوب بازی گرفتن مهم است و می‌خواهد كه روایت كلی قصه توسط بازیگر به بهترین شكل مطلوب به مخاطب منتقل شود و چون خودش نویسنده آثارش نیز هست خیلی خوب به تمامی مسائل و حتی جزئیات اشراف دارد.

با توجه به این كه شما در این مجموعه راوی قصه هستید چقدر با زبان طنز و تاریخی این كار آشنایی داشتید؟
به هر حال زبان این كار از دل طنز طراحی شده است و نه من و نه مخاطبان قطعا با این زبان بیگانه نیستیم. البته فیلمنامه این سریال به گونه‌ای نوشته شده بود كه باید تلخی پیام كه پشت طنز پنهان شده بود به گونه‌ای عیان می‌شد.
مثلا پادشاهی كه حتی نمی‌تواند یك خانواده را درست اداره كند چگونه می‌‌تواند مملكت داری كند. این نوع روایت، بیان خاص خودش را هم می‌طلبید كه آقای احمدجو در این مورد كمك فراوانی به ما ‌كردند.

در این كار از لهجه‌های زیادی هم استفاده شده در این مورد توضیح دهید.
بله، همان‌طور كه گفتید در این سریال از لهجه شیرازی گرفته تا لهجه اصفهانی و تركی استفاده شده كه همین مساله به شیرینی كار افزوده است.

كسی در پشت صحنه حضور داشت كه لهجه‌ها را با شما یا حتی بازیگران دیگر كار كند و به آنها آموزش دهد؟
خیر. تنها خود آقای احمدجو و دستیارشان در این مورد به من كمك می‌كردند البته جالب است كه بدانید خود‌آقای احمدجو از قبل فیلمنامه را با صدای خودش با تمام تلفظ‌های درست روی یك سی‌دی ضبط كرده و به بازیگران داد و از طریق نوع بیان، لهجه‌ها را به بازیگران آموزش داد كه به نظرم این حركت در نوع خودش بسیار بدیع بود.

آیا پشت‌كوه‌های بلند، ادامه روزی‌ روزگاری است؟
بله، همان‌طور كه می‌بینید حسام بیك روزی روزگاری در این سریال تبدیل به پادشاهی شده است البته پادشاهی كه همه چیز بلد است به غیر از مملكت‌داری!

آیا دیالوگ‌هایی از این كار هنوز در ذهن‌تان باقیمانده و به دلتان نشسته است؟
این كار دیالوگ‌های فوق‌العاده زیبایی داشت برخی از این دیالوگ‌ها را بسیار دوست دارم و به یادم مانده است. جایی حسام بیك خطاب به فردی می‌گوید: این دروغ‌هایی كه می‌گویی راستند؟! به نظرم این دیالوگ‌ بار معنایی و زیبایی خاصی دارد كه آقای احمدجو با درایت آن را به نگارش در آورده است.

آیا خودتان هم برای بهتر و شیرین‌تر شدن روایت‌ها تحقیق خاصی انجام داده‌اید؟
خیر. آن چه به من واگذار شد نوعی نثر قدیمی بود كه از كتب مختلف برداشته و انتخاب شده بود و در كنار این نثر‌ها راهنمایی‌های خود كارگردان هم برایم كفایت می‌كرد.

حالا با توجه به این كه شما در آثار تاریخی زیادی حضور پیدا می‌كنید آیا این رفت و آمد‌ها و طولانی بودن كارها اذیت‌تان نمی‌كند؟
به نظر من در زمینه بازیگری هر كسی قسمت و تقدیری دارد و انگار روی پیشانی من هم بازی در این‌گونه كار‌ها نوشته شده است، اما به هر حال اگر من از كاری خوشم بیاید حتی اگر قله قاف هم باشد، می‌روم. چون به كاری كه می‌خواهم انجام دهم اعتقاد دارم و از طرفی یك قرارداد نانوشته با كارگردانی كه با او كار می‌كنم دارم و آن رعایت حقوق او و كارش و البته رسیدن به یك نقطه مشترك است كه كیفیت كار را بالا می‌برد.

آقای ارجمند چقدر آگاهی برای ایفای نقش تاریخی لازم است؟
اولا وقتی كارگردانی من را برای یك نقش تاریخی انتخاب می‌كند به بضاعت و آگاهی من نسبت به تاریخ آشنایی دارد و وقتی هم فیلمنامه به دستم می‌رسد با كارگردان صحبت و مشورت می‌كنم و سعی می‌كنم سلایق خودم را با سلایق او یكی كنم تا بتوانیم به یك هدف مشترك برسیم. ضمن این كه تنها كارگردان یا فیلمنامه نمی‌تواند چگونگی اجرای نقش تاریخی را تعیین كند و باید خود بازیگر هم مطالعاتی داشته باشد. برای این كه مخاطب بتواند آن نقش را راحت‌تر بپذیرد و بازیگر هم بتواند به آن نقطه باورپذیری و مقبول بودن برسد.

به نظر شما یك نقش به یادماندنی چطور شكل می‌گیرد؟
فكر می‌كنم یك نقش ماندگار از یك مثلث درست شده است كه در ضلع‌های آن كارگردان، نویسنده و بازیگر قرار گرفته‌اند و این سه نفر با همفكری یكدیگر می‌توانند یك اثر یا آثار ماندگار را رقم بزنند.

فكر می‌كنید پشت كوه‌های بلند بتواند ماندگاری روز روزگاری را به دست آورد؟
شاید امروزه به دلیل تعدد شبكه‌ها و آثار پخش شده كارها كمتر در ذهن مردم باقی بماند. مثلا زمانی كه سریال امام علی(ع)‌ پخش می‌شد، سریال‌های زیادی نداشتیم، برای همین این سریال در ذهن مردم ماندگار شد، اما حالا این‌گونه نیست، اما پشت كوه‌های بلند شاید به خاطر فضای طنز و فانتزی‌ كه دارد بتواند مخاطبش را جذب و در یاد آنها باقی بماند.

شما چه مدت سر این كار بودید؟
حدود 12 ماه من با این سریال همكاری داشتم كه واقعا برخلاف طولانی بودنش برایم بسیار خاطره‌انگیز و دوست‌داشتنی بود.

از این كه در كارهای تاریخی باید گریم و لباس‌های سنگینی را تحمل كنید خسته نمی‌شوید؟
خیر. چون به هر حال نزدیك به 40 سال است كه دارم در این حرفه بازی می‌كنم و همیشه هم سعی كردم باانضباط‌ترین بازیگر باشم، چراكه اگر به عنوان بازیگر بتوانم كارم را درست انجام دهم و سر هر مساله كوچكی ایراد نگیرم طبیعتا سرعت كار و كیفیت آن بالا می‌رود و اضطراب كمتری هم در حین كار به وجود می‌آید.

هیچ وقت با برادرتان داریوش ارجمند حس رقابت داشته‌اید؟
نه! ما هر دو كار خودمان را انجام می‌دهیم و كمتر هم در كار یكدیگر دخالت می‌كنیم. البته هر چقدر ایشان در كارشان موفق‌تر باشند، برای من باعث افتخار و سربلندی است.

آقای ارجمند شما كه به قول خودتان 40 سال است در این حرفه فعالیت می‌كنید. به نظرتان آیا ممكن است روزی یك آدم معمولی به یك بازیگر ستاره تبدیل شود؟
بله، امكانش وجود دارد. برای مثال حسین عابدینی یك نوجوان معمولی بود، اما دیدیم كه در فیلم‌های مجید مجیدی چقدر خوب درخشید و چقدر بااحساس بازی كرد. در صورتی كه حتی تحصیلات آكادمیك هم نداشت، بنابراین این مساله خیلی دور از ذهن هم نیست.

از كارهایی كه در آینده نزدیك از شما خواهیم دید چه خبر؟
بازی در فیلم سینمایی عقاب را به تازگی تمام كردم كه در حال حاضر در مرحله تدوین است.

با این مشغله كاری آیا فرصتی هم برای بازی در تئاتر دارید یا خیر. فكر می‌كنم دائم در سفر كاری هستید. این‌طور نیست؟
خیر. اخیرا در تئاتری بازی كردم كه مدتی پیش اجرایش تمام شد با نام «زخم مدینه» كه به مناسبت رحلت حضرت فاطمه(س)‌ روی صحنه رفته بود. به هر حال هیچ‌گاه دوست ندارم از خانه اولم یعنی تئاتر فاصله بگیرم.

و در آخر این كه برای كدامیك از نقش‌هایی كه تا به حال بازی كرده‌اید حس دلتنگی دارید؟
من برای اجرای تمامی نقش‌هایم زحمت می‌كشم، برای همین تمامی آنها را دوست دارم. از كوچك‌ترین آنها گرفته تا بزرگ‌ترین‌شان و به تنها چیزی كه فكر می‌كنم و برایم مهم است این است كه بتوانم كار خودم را درست و به خوبی انجام دهم.