تلویزیون آگاتا كریستی را زنده نگه داشت

منتقدان تلویزیونی، آگاتا كریستی را ستاره تمام دوران و تاریخ رسانه تلویزیون معرفی می‌كنند و این در حالی است كه این خانم نویسنده هیچ‌وقت به عنوان بازیگر جلوی دوربین تلویزیون قرار نگرفت.
با این حال، این جنایی‌نویس معروف دنیای ادبیات، به خاطر سوژه‌های جذاب و مردم‌پسند خود همیشه مورد توجه هر دو گروه برنامه‌سازان تلویزیونی و تماشاگر این قاب كوچك بوده است.
رسانه تلویزیون از قصه‌های مختلف كتاب‌های كریستی در طول سال‌های فعالیت خود بهره گرفته و این قصه‌ها میلیون‌ها مخاطب صفحه كوچك تلویزیون را در سراسر جهان جذب خود كرده است.

این نویسنده كه اواسط سپتامبر سال 1890 به دنیا آمد (و ژانویه 1976 از دنیا رفت) هیچ‌وقت فكر نمی‌كرد قصه‌های جنایی و داستان‌های كوتاهش الهامبخش برنامه‌ها و نمایش‌های موفق تلویزیونی شود.
كریستی عمده شهرت خود را به خاطر نگارش 66 قصه كارآگاهی خود و همچنین 15 داستان كوتاهی (بویژه آنها كه هركول پوآرو و خانم مارپل را در راس ماجراهای خود دارند) دارد كه نه‌تنها به صورت مجموعه‌های مختلف تهیه و تولید شدند، بلكه تبدیل به فیلم‌های سینمایی موفقی هم شدند.
این فقط دنیای ادبیات نیست كه می‌تواند به خود ببالد كه داستان‌های آگاتا كریستی جزو پرخواننده‌ترین و پرفروش‌ترین كتاب‌های تمام تاریخ ادبیات هستند.

مجموعه‌های تلویزیونی هم كه براساس این قصه‌ها ساخته شدند هم همین ادعا را مطرح می‌كنند و نتیجه ارزشگذاری و رتبه‌بندی مجموعه‌های تلویزیونی، كارهایی مثل «پوآرو» و «خانم مارپل» را در راس جدول پربیننده‌ترین مجموعه‌های تلویزیونی قرار می‌دهند.
به احتمال زیاد قرارگرفتن نام آگاتا كریستی و كتاب‌هایش پس از ویلیام شكسپیر و انجیل به عنوان بهترین كتاب‌های تمام دوران در كتاب گینس بوده كه صنعت تلویزیون (و همچنین سینما)‌ را وادار به تولید مجموعه‌هایی دنباله‌دار براساس نوشته‌های او كرده است.
اگر 103 كشور جهان كتاب‌های این نویسنده را به زبان‌های محلی و مادری خود ترجمه كرده‌اند، بیش از این تعداد كشور نسخه‌های دوبله‌شده مجموعه‌های تلویزیونی وی را به نمایش گذاشته‌اند.

آگاتا كریستی اولین داستان خود ـ موضوع پررمز و راز ـ را در سال 1920 منتشر كرد. در همین داستان بود كه شخصیت هركول پوآرو به مردم معرفی شد و بزودی این مرد تبدیل به یكی از باسابقه‌ترین و طولانی‌ترین كارآگاه‌های ماجراجوی دنیای ادبیات و تلویزیون شد. پوآرو در 33 داستان از مجموعه 54 داستان كوتاه كریستی ظاهر شد.
دومین شخصیت معروفی كه كریستی معرفی كرد، خانم مارپل است كه اولین بار در قصه‌ كوتاهی در سال 1927 به ملاقات خوانندگان آثار ادبی آمد.
نویسنده این شخصیت را با الهام از مادربزرگ و یكی از خاله‌های خود خلق كرد. در دوران جنگ جهانی دوم، كریستی داستان‌های پرده و جنایات خاموش را نوشت.

این داستان‌ها به نوعی قصد داشتند آخرین پرونده‌های ماجراجویانه هركول پوآرو و خانم مارپل ـ این دو كارآگاه بزرگ تمام دوران ـ را به نمایش بگذارند، اما این دو كتاب امكان انتشار پیدا نكردند و تنها اندكی قبل از مرگ كریستی بودند كه منتشر شدند.
این درست در زمانی بود كه این نویسنده متوجه شده بود دیگر توانایی نوشتن هیچ قصه‌ای را ندارد. انتشار این كتاب همزمان با موفقیت كلان بین‌المللی مجموعه‌های تلویزیونی پوآرو و مارپل و اكران عمومی نسخه سینمایی قصه «جنایت در قطار سریع‌السیر شرق» (1974)‌ بود.
منتقدان تلویزیونی برای هركول پوآرو ارزش و اعتباری بالاتر از شرلوك هلمز (خلق‌شده توسط سر آرتور كانن‌دویل كه به صورت یكسری مجموعه تلویزیونی موفق و دنباله‌دار درآمد)‌ قائل هستند. تماشاگران تلویزیونی هم با استقبال بیشتر از ماجراجویی‌های كارآگاهانه پوآرو به تایید این دیدگاه پرداختند.

صنعت تلویزیون انگلستان تا به امروز بیش از 70 بار داستان‌های آگاتا كریستی را تبدیل به مجموعه‌ها و فیلم‌های سینمایی تلویزیونی كرده است. این در حالی است كه هنرمندان تلویزیونی دیگر كشورها هم قصه‌های خود را از نوشته‌های كریستی گرفته‌اند.
اولین بار در سال 1937 بود كه رسانه تلویزیون در انگلستان اقتباسی تصویری از یكی از قصه‌های كوتاه این نوشته را به تماشاگران ارائه داد.
این نمایش، تار عنكبوت نام داشت كه براساس نمایش صحنه‌ای آگاتا كریستی به همین نام، به صورت یك نمایش تئاتری تلویزیونی اجرا شد.
در حقیقت، كارگردان نمایش همراه با بازیگران خود این نمایش را در یكی از استودیوهای تلویزیونی و در جلوی سه دوربین اجرا كردند. یك سال بعد، نمایش عشق یك غریبه هم به همین صورت تولید شد.

این نمایش سال 1947 تبدیل به یك مجموعه سه اپیزودی شد و با تركیب بازیگران جدید و با دكوپاژ سینمایی تولید شد. تا دهه 80 تنها شش بار رمان‌ها و داستان‌های كوتاه كریستی دستمایه اصلی تولید برنامه‌ها و نمایش‌های تلویزیونی شد، اما با ورود به دهه 80 و اشتیاق تهیه‌كنندگان برای بهره‌گیری از شخصیت‌های معروف پلیسی پوآرو و مارپل، شمار تولید مجموعه‌ها و فیلم‌های سینمایی براساس قصه و شخصیت‌های خلق‌شده توسط این نویسنده رشد چشمگیری یافت.
مجموعه تلویزیونی پوآرو اولین بار در دهه 90 میلادی و در سال 1990 بود كه ساخته شد. این كتاب هفتمین كتاب آگاتا كریستی بود كه شخصیت هركول پوآرو در آن حضور داشت و قبل از آن در سال 1940 نمایش صحنه‌ای آن با موفقیت زیاد به روی صحنه تئاتر وست‌اند (مركز اصلی تئاتری انگلستان در شهر لندن)‌ رفته بود.
روس‌ها هم در سال 1989 نسخه سینمایی این قصه را تولید كردند. نقش پوآرو را در مجموعه انگلیسی آن دیوید ساچت بازی كرد و نام و مهر پوآرو برای همیشه روی نام و چهره او خورد.
خانم مارپل هم به واسطه بازی جوآن هیكسن در نقش پیرزن ماجراجو و نكته‌سنج انگلیسی، محبوبیت زیادی در بین اقشار مختلف تماشاگران به دست آورد.
او در دهكده كوچك خود یكسری پلیس‌بازی بانمك درمی‌آورد و برعكس پوآرو، یك كارآگاه آماتور است كه همیشه در پایان ماجرا به نتیجه‌های مثبت می‌رسد.
در كنار مجموعه‌های تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی كه براساس این شخصیت ساخته شد، رادیو و تئاتر هم خود را از ماجراجویی‌های بانمك این پیرزن شیرین‌زبان بی‌نصیب نگذاشتند.

در نسخه آمریكایی مجموعه خانم مارپل، گریسی فیلدز بازیگر انگلیسی‌تبار و قدیمی نقش مارپل را بازی كرد. نكته جالب این كه آلمانی‌ها هم در سال 1970 نسخه آلمانی خانم مارپل را با بازی اینگه لانگن تهیه كردند.
هلن هایز هم در 2 فیلم سینمایی تلویزیونی شبكه CBS در سال‌های 1983 و 1984 نقش خانم مارپل را به عهده گرفت.
از سال 1984 تا 1992 شبكه BBC هم یك مجموعه دنباله‌دار و طولانی از قصه مارپل را با بازی جوآن هیكسن تهیه كرد.
این مجموعه مشهورترین اثر تلویزیونی است كه تا به امروز در رابطه با این شخصیت ساخته شده است. شخصیت خانم مارپل در سال 2005 تبدیل به یك آدم كارتونی شد.
انیمیشن ژاپنی ماجراجویی‌های پوآرو و مارپل نه‌تنها این پیرزن را به صورت یك چهره انیمیشنی محبوب درآورد، بلكه به هركول پوآرو هم رنگ و روی كارتونی داد. این مجموعه كارتونی موفقیت زیادی در ژاپن و دیگر كشورهای آسیایی كسب كرد.