یك روز در پشت صحنه سریال «پاییز پدرسالار»

پدرسالار كیست؟
اگر تا اینجای گزارش با ما همراه بودید حتما متوجه شدید شخصیت اصلی و قهرمان این سریال فرخ است كه كلیت قصه، حول كاراكتر او تعریف می‌شود و قطعا دوست دارید بدانید چه كسی نقش او را بازی می‌كند. اتفاقا نقطه عطف سریال و شاید مهم‌ترین اتفاقی كه به واسطه این مجموعه افتاده، نه به لحاظ مضمون و ساختار روایی آن كه به خاطر شخصی است كه قرار است نقش فرخ را بازی كند. او یكی از موفق‌ترین و خوش‌صداترین و از صداهای ماندگار هنر دوبله ایران، چنگیز جلیلوند است كه مخاطبان سینما و تلویزیون صدای او را در نقش بازیگران بزرگی همچون مارلون براندو، پل نیومن، برت لنكستر، پیتر اتول و... شنیده‌اند. او همچنین مجری برنامه هنر دوبله است كه هم‌اكنون از شبكه 5 سیما در حال پخش است.
جلیلوند با حضور در این سریال، اولین تجربه بازیگریش را آن هم در نقش اول به ثبت می‌رساند. هوا رو به تاریكی می‌رود كه او به سر صحنه می‌رسد و من آنقدر مشتاقم تا صدای زیبایی او را بشنوم كه هنوز عرقش خشك نشده به سراغش می‌روم تا از دلایل حضورش در نخستین تجربه بازیگری بشنوم. جلیلوند نیز بسیار با حوصله و مهربان به پرسش‌های من پاسخ می‌دهد. او در تعریف نقش خود در پاییز پدرسالار می‌گوید: «این نقش یك ضدقهرمان و نقش منفی است كه البته نقشی حساس و قابل تاملی است، مثل پدر خوانده كه براندو در آن بخوبی می‌درخشد.»
سریال‌های رمضان حتی اگر به شكل مستقیم به طرح مسائل مذهبی و مرتبط با این ماه هم نپردازند اما دارای تمی اخلاقی هستند
جلیلوند، نقش فرخ را به دلیل تفاوتش با شخصیت و زندگی فردیش جذاب می‌داند كه دوست دارد آن را تجربه كند. به گفته وی، او یك شخصیت درونگراست كه حركات اضافی ندارد، خیلی آرام صحبت می‌كند و بسیار پیچیده است و در واقع من باید تصویر جدیدی از خودم ترسیم، كنم كه ممكن است كسانی كه مرا می‌شناسند را متعجب كند. اگرچه او این نقش را می‌پسندد؛ اما از نوع صدا و شیوه حرف زدنش در این نقش چندان رضایتی ندارد.

جالب است فریدون جیرانی از جمله مهم‌ترین اشخاصی بوده است كه جلیلوند را برای ایفای این نقش به تهیه‌كننده و كارگردان معرفی كرده است. ظاهرا او ابتدا نقش را دوست نداشته است؛ اما به دلیل پیشنهاد و تایید برخی دوستان كارگردانش این نقش را می‌پذیرد. جالب‌تر این‌كه او معتقد است تجربیات او در دوبله كه به نوعی بازی كردن از طریق صداست را در این نقش موثر نمی‌داند؛ چراكه معتقد است هیچ‌گاه در قالب دوبلور هم چنین كاراكتری را تجربه نكرده است.
چیزی نزدیك به 2 دهه پیش بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی هم دوبله می‌شد و مانند امروز صدابرداری سر صحنه چندان رواج نداشت. جلیلوند همچنان به دوبله آثار ایرانی معتقد است و می‌گوید: «متاسفانه فن بیان در سینمای ما خیلی ضعیف است و حتی بسیاری از بازیگران خوب ما نیز فاقد این مهارت هستند.»وی با اشاره به اعتقاد علی حاتمی به دوبله در آثارش گفت: من در فیلم ستارخان علی حاتمی قبل از انقلاب به جای عزت‌الله انتظامی سخن گفتم؛ در حالی كه ایشان قبلا خودشان دوبلور بوده‌اند.

قطعا پاییز پدرسالار بیش از هر چیز برای چنگیز جلیلوند خاطره‌انگیز خواهد شد و چه‌بسا مسیر جدیدی را در زندگی حرفه‌ای‌اش بگشاید تا به موازات دوبله به بازیگری هم بپردازد. البته او از سوی آقای رویین‌تن به بازی در فیلم زمهریر دعوت شده بود كه به خاطر مشغول بودن در همین سریال نتوانست با وی همكاری كند. او شخصا علاقه دارد كه به كار بازیگری ادامه بدهد؛ اما به شرطی كه آن نقش و اساسا، بازیگری به كار دوبله او لطمه نزند. به قول خودش اگر كار بازیگری جواهر هم باشد؛ اما به حرفه دوبله او لطمه بزند، آن را نخواهد پذیرفت. او آنقدر به هنر دوبله علاقه‌مند است كه حتی حاضر نیست صدای دیگری را روی نقش خود بپذیرد و یكی از شرط‌های حضور او در بازیگری، سخن گفتن با صدای خودش است.

بازیگر دوبلوری دیگر
تقریبا همه عواملی كه برای گرفتن سكانس‌های 35 تا 39 باید می‌آمدند، خود را به خانه ویلایی پدرسالار رسانده‌اند. شام می‌آید و هر چند نفر در گوشه‌ای از این خانه  باغ زیبا مشغول شام خوردن می‌شوند. میرطاهر مظلومی را می‌بینم. او نیز از هنرمندانی است كه همزمان در 2 حوزه بازیگری و دوبله مشغول است. او پیش از آن كه در مورد نقش خود در این سریال صحبت كند، از فضای آرامی كه تهیه‌كننده و برنامه‌ریزان این مجموعه برای بازیگران ایجاد كرده‌اند، قدردانی می‌كند و این آرامش را در بروز خلاقیت‌های بازیگران بسیار موثر می‌داند. او نقش خسرو، داماد خانواده را بازی می‌كند كه یك مغازه صوتی  تصویری دارد و در روند دراماتیكی قصه اثرگذار است.
مظلومی با توجه به تجربه هر دو كار دوبله و بازیگری معتقد است: «دوبلورها بالطبع صدای خوبی دارند؛ اما در سینما چیزی به آن اضافه می‌شود و آن میمیك است. وقتی صدا و میمیك سینك هم حركت كنند، آن نقش تاثیرگذار می‌شود؛ اما گاهی اوقات می‌بینیم كه صدا جلوتر از میمیك حركت می‌كند و این نقضی در بازیگری به حساب می‌آید.» او كه نقش‌های تاریخ معاصر مثل شعبان جعفری (شعبان بی‌مخ) و احمدشاه را در كارنامه خود دارد، برخلاف استادش، جلیلوند می‌گوید اگر در نقشی، كارگردان تشخیص بدهد كه صدای دیگری روی نقش او باشد، می‌پذیرد.
در زمانی این گزارش را تهیه می‌كردم كه در آستانه اولین سالگرد مرگ خسرو شكیبایی بودیم و جلیلوند و مظلومی هر دو، صدا و بازی او را ستودند و مظلومی تاكید كرد كه خسرو شكیبایی تنها با خسرو شكیبایی قابل مقایسه است.

برنامه‌ریزی سریال
همان طور كه میرطاهر مظلومی اشاره كرد، نقش برنامه‌ریزی در ایجاد آرامش و خلاقیت و پیش بردن پروژه، بسیار اهمیت دارد. نقشی كه علی سبزواری در سریال پاییز پدرسالار به عهده دارد. او دوش به دوش كارگردان در كنار سریال ایستاده و سریال را هدایت می‌كند. سبزواری از تعدد لوكیشن‌ها در این سریال می‌گوید كه مهم‌ترین آنها شامل خانه توران، پوران، پیران، فرخ، یك برج نیمه‌كاره، كلانتری، بهشت‌زهرا، بیمارستان، خانه سالمندان، كارخانه سنگ‌بری و... است كه نشان می‌دهد غنای تصویری سریال بالاست و تنوع زیادی دارد. به گفته او 50 درصد كار تصویربرداری شده و نیمی دیگر از آن مانده كه احتمالا تا ماه رمضان هم طول می‌كشد.
سبزواری داستان این سریال را بسار جدی می‌داند كه در بستر یك درام خانوادگی روایت می‌شود و هیچ‌گونه طنزی هم در آن نیست. درواقع داستانی است كه كمتر تجربه و تكرار شده است. جالب است كه این سریال با تعدد بازیگران و لوكیشن‌ها، به شكل تك‌دوربینه و به وسیله جواد صفا تصویربرداری می‌شود. زمان داستانی اثر به گفته سبزواری به دلیل حجم زیاد شب موجب شده است بسیاری از صحنه‌های این مجموعه در شب و با تاریكی هوا فیلمبرداری شود و دیرهنگام بودن زمان افطار در رمضان امسال نیز موجب شده است تا هنوز زمان دقیق این سریال مشخص نشود.

سكانس 35
ساعت تقریبا نزدیك به 10 شب است كه بازیگران با انجام گریم و پوشیدن لباس آماده می‌شوند مقابل دوربین بروند. قرار است سكانس 35 در آلاچیق داخل حیاط گرفته شود. پیش از این‌كه بازیگران كار خود را شروع كنند، مسعود شاه‌محمدی تصاویری از پارس كردن سگ را ضبط می‌كند كه آن را به درخت نزدیك آلاچیق بسته‌اند و یكی از عوامل پشت صحنه خارج از قاب دوربین، سگ را تحریك می‌كند تا او بیشتر و با صدای بلندتر پارس كند. بعد از آن پلان مربوط به آلاچیق كلید می‌خورد كه بسیار كوتاه است و در آن، بازیگرانی مثل امیر آقایی، میرطاهر مظلومی و بهناز جعفری حضور دارند. چند نفر از بچه‌های پشت صحنه با آبپاشی، اطراف آلاچیق و درختانی كه در كادر دوربین قرار دارند را خیس می‌كنند و با اعلام سكوت، فرمان حركت صادر می‌شود.
چنگیز جلیلوند، محمود عزیزی، شیرین بینا، برزو ارجمند، رحیم نوروزی، بهناز جعفری، رامین راستاد، محمود بنفشه‌خواه، میرطاهر مظلومی، فرشید زارعی‌فر، لیدا عباسی، هانیه بساتینی و بهار كاتزی، نقش‌های اصلی سریال پاییز پدرسالار را بازی می‌كنند. از عوامل دیگری كه در ساخت این سریال همكاری دارند، می‌توان به مدیر تصویربرداری: جواد صفا، برنامه‌ریز: علیرضا سبزواری، صدابردار: صالح حبیبی، طراح گریم: محمدرضا قومی، طراح صحنه و لباس: كامیاب امیرعشایری، تدوین: مهدی جودی، آهنگساز: كارن همایونفر، مدیر تداركات: وحید مرادی و مدیر تولید: بهرام جلالی اشاره كرد. این سریال را رضا جودی تهیه می‌كند كه تهیه‌كننده سریال فاكتور 8 نیز بوده است.
ساعت نزدیك به 11 شب است كه خانه ویلایی پدرسالار را ترك می‌كنم؛ خانه‌ای كه گرچه در تابستان گرم تهران قرار دارد؛ اما در خنكای شب‌های لواسانات به دور از هیاهو و آلودگی شهر، آرام و تمیز در سكوتی حسرت‌انگیز در خاطرم می‌ماند تا در شب‌های ماه رمضان به خانه مخاطبان تلویزیون بیاید و شاید خاطره دیگری از لذت سریال‌های مناسبتی را برای آنان رقم بزند.

 

گردآوری:گروه فرهنگ و هنر سیمرغ

www.seemorgh.com/culture

منبع: jamejamonline.ir