نگاهی به انیمیشن «ادی دردسرساز»

  
ادب‌آموزی از بی‌ادبان
انیمیشن خارجی «ادی دردسرساز» با نام اصلی «Best Ed» از جمله برنامه‌های كودك شبكه 2 است كه احتمالا تاكنون مورد توجه گروه زیادی از مخاطبان قرار گرفته است. «ادی دردسرساز» انیمیشن خوش‌ساختی است كه اگرچه شهرت جهانی زیادی ندارد، اما شخصیت‌های آن به دل می‌نشینند و مخاطب را با خود همراه می‌كنند.
پیش از هر چیز طراحی شخصیت این اثر جلب توجه می‌كند. شخصیت‌های «ادی دردسرساز» فوق‌العاده فانتزی هستند و پیچیدگی زیادی ندارند و چشم را خسته نمی‌كنند. شكل كلی كاراكترها مشخص است و كلیات فدای جزییات نشده است. شخصیت‌های این مجموعه حیوان هستند. یكی سنجاب است (بادی)، یكی زرافه (خانم زرافه)، یكی پرنده (خانم مدیر) و... ولی شخصیت ادی معلوم نیست چه‌جور حیوانی است. دندان‌های بیرون آمده او تا بناگوش امتداد دارند؛ چه وقتی ناراحت است چه وقتی خوشحال است و می‌خندد و چه وقتی دارد حرف می‌زند! شخصیت ادی حماقت خاصی دارد كه او را بانمك‌تر كرده است. زبان او موقع حرف زدن بیرون می‌افتد و آب دهانش هر چند یك بار به بیرون پرتاب می‌شود، این ویژگی آخر شباهت زیادی به كلاه قرمزی خودمان دارد. جالب اینجاست كه این طراحی شخصیت خوب و قوی، همراه شده با یك شخصیت‌پردازی بهتر و قوی‌تر؛ حتی حرف‌ زدن ادی هم بر مبنای همین ویژگی‌های منحصر به فردش برنامه‌ریزی شده است. دستكم در دوبله‌ای كه ما از این انیمیشن خارجی شاهدیم این‌گونه است. كسی كه جای ادی حرف می‌زند كلمات را دقیقا طوری ادا می‌كند كه مناسبت كامل دارد با زبان پرتحرك ادی كه لحظه‌ای جای خودش بند نمی‌شود و موقع حرف زدن، مدام در ادای كلمات دخالت می‌كند و از دهان بیرون می‌آید. گویندگی دیگر شخصیت‌های این انیمیشن هم با همین دقت و ظرافت انجام شده و صدای دوبلورها به خوبی روی شخصیت‌ها نشسته است.

 

به لحاظ نوشتاری و مضمونی «ادی دردسرساز» ارزشمند و قابل بحث است. داستان‌های هر قسمت این برنامه اگرچه كوتاه و مختصرند اما آغاز، میانه و پایان مشخص و موضوع قابل‌توجهی هم دارند. این موضوعات، خود دربردارنده مضامینی آموزشی و تربیتی هستند كه البته در بستری كاملا كمیك و جذاب ارائه می‌شوند. به عنوان نمونه مضمون قسمتی از برنامه كه «گرفتن نشان» نام داشت انجام كارهای خوب و گرفتن پاداش بود. یعنی استفاده از یك عامل تشویقی برای علاقمند كردن افراد به انجام كارهای نیك. تكیه این قسمت كوتاه 11 دقیقه‌ای بر این بود كه كار خیر را نباید فقط به خاطر پاداشش انجام بدهیم چرا كه عواقب خوبی ندارد و ممكن است مثل بادی ـ كه به طمع آجیل، راضی به انجام كار پیشاهنگی شده بود ـ كله‌پا شویم و دست از پا درازتر برگردیم! در كل استفاده از آموزه «ادب از كه آموختی از بی‌ادبان» در این برنامه نقش كلیدی دارد.
«ادی دردسرساز» كارگردانی خوبی دارد. در واقع كارگردانی‌اش خیلی بهتر از آن‌چیزی است كه از یك انیمیشن ساده 11 دقیقه‌ای انتظار می‌رود. مثلا در همین قسمت وقتی ادی می‌خواهد بادی را كه از پذیرش مسوولیت سر باز زده، برای شركت در مسابقه پیشاهنگی قانع كند، كادر تصویر روبه بادی بسته می‌شود و بادی پشت به ادی جلو می‌آید. وقتی نمای درشت او كادر را پر می‌كند، ادی كه حالا در پس‌زمینه قرار دارد حرف آجیل را پیش می‌كشد و بادی را وسوسه می‌كند. در یك میزانسن تئاتری بامزه بادی را می‌بینیم كه از حركت باز می‌ایستد و به فكر فرو می‌رود. ناگهان نظرش عوض می‌شود و برمی‌گردد تا پیشنهاد ادی را قبول كند. این نوع كادربندی و میزانسن حقیقتا از یك انیمیشن ساده بعید به نظر می‌رسد كه البته در این نمونه بخصوص می‌بینیم كه به درستی مورد توجه و استفاده قرار گرفته و جواب هم داده است.

 

شخصیت‌های این مجموعه هر كدام ویژگی‌های مخصوص به خود دارند. دوقلوها یكجور هستند، بادی و خانم مدیر جور دیگر، خانم زرافه هم همین‌طور. این تنوع در شخصیت‌پردازی و دقت در مورد كاراكترهای فرعی معمولا در انیمیشن‌هایی مثل این مجموعه كه یك كاراكتر محوری مشخص دارند، مورد غفلت واقع می‌شود. اینجا ولی تمركز داستان فقط بر روی شخصیت اصلی نیست، انیمیشن «ادی دردسرساز» برای هر صحنه‌اش یك ایده طنز بكر دارد و لحظه‌ای به مخاطب اجازه دلزدگی و كسالت نمی‌دهد. سازندگان این مجموعه هر حادثه كوچكی را بهانه كرده‌‌اند برای خلق یك ماجرای پرتحرك و اكشن كه این هم عامل موثر دیگری در جذابیت این مجموعه بوده است.
 احیای عروسك بی‌جان هم در قسمت «گرفتن نشان» ایده كمیك دیگری است كه شوخی‌های بامزه برنامه را تكمیل می‌كند و آنها را به اوج می‌رساند.

 

«ادی دردسرساز» اساسا انیمیشن پرتحركی است و ریتمی تند دارد. این را از تیتراژ برنامه و موسیقی پرجنب‌و‌جوش آن هم می‌شود فهمید. سازندگان این مجموعه از زمان كم هر قسمت بهترین استفاده را كرده و بیشترین ایده را به كار گرفته‌اند. تعداد نماها و تقطیع‌ها در هر قسمت فراوان است. همه چیز كنار هم قرار گرفته تا مخاطب در كمترین زمان ممكن بیشترین لذت را ببرد و از دل این لذت ناشی از جذابیت، بهره آموزشی لازم نیز عایدش شود. هركدام از این موارد اگر به بهترین نحو مورد توجه قرار بگیرند تا حد زیادی می‌توانند موفقیت یك برنامه را تضمین كنند، حال وقتی همه در كنار هم باشند و مكمل یكدیگر، دیگر معلوم است كه نتیجه چه خواهد بود؛ یك برنامه كودك كامل و بی‌نقص.
این مجموعه انیمیشن به اندازه شایستگی‌هایش شناخته شده نیست. ریشه این مشكل را می‌توانیم در خود كار جستجو كنیم یا در عوامل بیرونی. به‌نظر می‌رسد عوامل بیرونی نقش مهم‌تری داشته باشند یا این‌ كه ما نتوانسته‌ایم نقص قابل ذكری در این مجموعه بیابیم. به هر روی، انیمیشن «ادی دردسرساز» یك نمونه دیدنی در میان انیمیشن‌های برنامه كودك سیماست.