سیر کردن در آهنگ‌های معروف وطنی!

 

حالا که سمفونی خلیج فارس سالار عقیلی با تمی وطن پرستانه منتشر شده، سیر کردن در آهنگ‌های معروف وطنی، حال و هوای خوبی دارد

فقط کافی است بروید یکی از این کنسرت‌های ارکستر‌های بزرگ تا دستتان بیاید موسیقی وطن‌پرستانه یعنی چه. کافی است در یک سالن بزرگ، قاتی یک مشت آدم نشسته باشید تا وقتی تصنیف‌های وطنی شروع می‌شود، ببینید چه شوری ملت را بر می‌دارد. تا به خودتان می‌آیید، می‌بینید همه دارند با ارکستر همراهی می‌کنند و طنین «نام جاوید وطن ..» و امثالهم، سالن را پر کرده است. موسیقی‌هایی که تم وطن پرستانه دارند، همیشه محبوبند چون عرق وطن‌پرستی در آدم‌ها کم و زیاد دیر و زود دارد اما سوخت و سوز ندارد. این روزها یکی از آلبوم‌های پر فروش، «سمفونی خلیج فارس» است، آلبومی که پیش از این به مناسبت روز ملی خلیج فارس و همزمان با «اولین همایش خلیج فارس» رونمایی شد و در آن قطعاتی همچون «سرود دانش» و «خلیج فارس» از ساخته‌های فخرالدینی و «ای ایران» بر اساس اشعاری از احمدی جلالی، شفیعی کدکنی، علی غضنفری و گل گلاب، توسط 50 نوازنده به رهبری فرهاد فخرالدینی اجرا شد. حالا آخرین آلبوم سالار عقیلی، روی پیشخوان فروشگاه‌های محصولات فرهنگی است و ما به بهانه این آلبوم تازه وارد، مروری کرده ایم توی قطعه‌های معروف وطن پرستانه‌ای که برای خیلی از ما نوستالژی شده اند و البته آثاری واقعا شنیدنی هستند. احساسات ناسیونالیستی‌تان را رها کنید،‌موسیقی وطن پرستانه حرف ندارد.

 

وطن- همایون شجریان
وقتی خبرش پیچید که قرار است همایون شجریان با گروه دستان همکاری کند، همه منتظر آن بودند که کار‌های متفاوتی را بشنوند. همایون، جوانی بود به دنبال تجربه‌های جدید و گروه دستان هم یکی از بهترین گروه‌های موسیقی ایرانی که همیشه کار‌های نو و متفاوتی را ارائه می‌داد اما به نظر خیلی‌ها، نقطه اوج این همکاری اجرای تصنیف «ای وطن» ساخته سعید فرج پوری و روی شعری از سیاوش کسرایی بود، قطعه ای که شاید بتوان آن را گل سر سبد تمام قطعاتی خواند که همایون شجریان با گروه دستان اجرا کرده است. شعر فوق العاده به علاوه آهنگسازی ویژه ای که فرج پوری روی آن انجام داده، بیش از هر چیز دیگری باعث شده تا این آهنگ خاطره انگیز شود.
زمزمه: وطن/ وطن/ نظر افکن به من که من/ به هر کجا غریب وار/ که زیر آسمان دیگری غنوده‌ام/ همیشه با تو بوده ام....

 

وطن من- ایرج بسطامی
ایرج بسطامی بیشتر از آن که آلبوم‌هایش معروف باشند، تک آهنگ‌هایش مشهور شده اند، معروف‌ترین تک آهنگی که از ایرج بسطامی به یادگار مانده و اصلا خیلی‌ها او را با آن می‌شناسند، همان آهنگ معروف «وطن من» است. پرویز مشکاتیان خدا بیامرز، یکی از بهترین آهنگ‌هایش را روی این قطعه ساخته و شعر آن از ملک‌الشعرای بهار است. حالا دیگر نه خواننده و نه آهنگساز این قطعه بین ما نیستند ولی گوش سپردن به آن، بد جوری حال و هوای آدم را عوض می‌کند.
زمزمه: ای وطن من/ ای گشته به مهر تو عجین جان و تن من/ دور از تو گل و لاله و سرو و سمنم نیست/ ای باغ و گل و لاله و سرو و سمن من

 

سپیده- محمدرضا شجریان
قدیمی تر‌ها کاست‌های شماره دار گروه چاووش را بیشتر از من و شما یادشان می‌آید. بیشتر آهنگ‌های این گروه که از ترکیب گروه عارف به سر پرستی پرویز مشکاتیان و گروه شیدا به سرپرستی محمدرضا لطفی و چند تا هنرمند دیگر تشکیل شده بود، در زمینه انقلاب و جنگ و فضای آن دوره بود. یکی از معروف‌ترین آن آهنگ‌ها که امسال در جریان انتخابات خیلی معروف و خبرساز شد، آهنگ «سپیده» (ایران ای سرای امید) بود که محمدرضا لطفی آن را روی شعر از ه.الف. سایه (هوشنگ ابتهاج) ساخته است. قطعات آلبوم سپیده همگی وطنی هستند اما این آهنگ از همه معروف‌تر است. به غیر از این آهنگ، یک تک آهنگ دیگر به نام «ایرانی» (ایرانی به سر کن خواب مستی) هم در این آلبوم وجود دارد. این آلبوم توسط گروه شیدا اجرا شده و اولین بار به نام چاووش 6 انتشار پیدا کرد.
زمزمه: ایران ای سرای امید/ بر بامت سپیده دمید/ بنگر کزین ره پر خون/ خورشیدی خجسته رسید

 

همه جان و تن- سالار عقیلی
اولین بار این فرانسوی‌ها بودند که برای خود شیرینی وقتی مظفرالدین شاه می‌خواست وارد پاریس شود، این آهنگ را با مارش نظامی نواختند. البته آن زمان شعری درکار نبود، تنها یک قطعه خشک و  خالی حماسی بود که موسیو لومر (موسیقی دان نظامی فرانسوی  اعزامی به ایران در دوره قاجار) آن را برای پیانو ساخته بود و بعد از این که شاه از آن خوشش آمد، تبدیل شد به سرود ملی ایران. بعد از انقلاب، ارکستر ملل تصمیم گرفت که این آهنگ را بازخوانی کند و آن را بر اساس شعری از بیژن ترقی (صبح امید وطن) تنظیم کردند و توسط سالار عقیلی اجرا شد.
زمزمه: نام جاوید وطن ،‌صبح امید وطن،‌ جلوه کن در آسمان همچو مهر جاوان... همه جان و تنم وطنم....

 

ای ایران- غلامحسین بنان
برخلاف تصور خیلی‌ها، ‌«ای ایران» هیچ وقت سرود ملی ایران نبوده ولی یکی از سروده‌های وطنی بوده که حتی از سرودهای ملی ایران هم معروف‌تر شده است. داستان ساخت این آهنگ هم برمی‌گردد به جنگ جهانی دوم و زمانی که متفقین ایران را تصرف کرده بودند. حسین گل گلاب که یکی از شاعران معروف زمان خودش بوده، این شعر را می‌سراید و برای روح الله خالقی می‌برد. خالقی هم با توجه به حال و هوای آن روز ایران، یک آهنگ دشتی روی آن می‌سازد. باز هم بر خلاف تصور خیلی‌ها، غلام حسین بنان اولین کسی نیست که این آهنگ را اجرا کرده است. این سرود برای اولین بار در 27 مهر 1323 در تالار دبستان نظامی دانشکده افسری و به صورت کر اجرا شده است. بعد‌ها این آهنگ توسط بنان، شجریان، ناظری، قربانی، عقیلی و خوانندگان دیگر بازخوانی شده است. «ای ایران» در سال 1960 در کنفرانس بین المللی بررسی سرود‌های ملی، به عنوان یکی از پرتاثیرترین سرود‌های ملی کشور‌ها انتخاب شد.

زمزمه: ای ایران ای مرز پر گهر، ای نامت سرچشمه هنر، دور از تو اندیشه بدان،‌ پاینده مانی و جاودان ....

 

گوهر تابان- محمد نوری
در بین تمام خواننده‌های کلاسیک خوان، محمد نوری بیشترین آهنگ‌های وطنی را خوانده است. آهنگ‌هایی مثل «سرزمین محبوب من» از آلبوم «شکوفه در شکوفه»،‌ «ایران ایران» از آلبوم «دلاویزترین» یا «ای وطن» از آلبوم «آوازهای سرزمین خورشید» که قدیمی‌ترین آن‌هاست. اما معروف ترین آهنگ وطنی ای که محمد نوری اجرا کرده و تا به حال هم منتشر نشده است، در همایش چهره‌های ماندگار سه سال پیش اجرا شد. البته قطعه «ای ایران ایران» هم آن قدر از رادیو و تلویزیون پخش شده که دیگر سر زبان خیلی‌هاست.

زمزمه: ما برای آن که ایران گوهری تابان شود/ خون دل‌ها خورده ایم/ خون دل‌ها خورده ایم....