5 شهریور، زاد روز زکریای رازی روز داروساز نام گرفته است.

گرامیداشت روز داروساز

زكریای رازی بزرگ مردی است كه اعتبار نامش در تاریخ دانش بشری همواره یاد‌آور نگرش اصیل همه دانشمنـدان اسـلامـی بـه ارزش مقولـه تحقیـق و تجربـه بـوده و هسـت. آثار كم نظیری چون الحاوی و طب المنصوری كه در قرون متمادی به عنوان مرجع آموزش پزشكان و دانشمندان در سراسر جهان معتبرترین كتب مورد استناد بوده‌اند، خود یادگار دوران رشد و شكوفایی علم و پژوهش در گهواره تمدن ایرانی اسلامی هستند.

پنجم شهریورماه به مناسبت سالروز تولد محمد زكریای رازی فیلسوف و دانشمند بزرگ مسلمان و ایرانی، روز داروسازی در ایران نام گذاری شده‌ است. وی در سال 209 هجری شمسی در ری متولد شد. رازی، هوشی سرشار و حافظه‌ای قوی در فراگیری علوم داشت و با اینكه از 40 سالگی بطور جدی به كسب علوم پرداخت، در مدت 20 سال به پیشرفت های خارق‌العاده‌ای در علوم مختلف دست یافت.

توجه و اشتغال وی به علم طب، بعد از سنین جوانی و به ‌قول ابوریحان بیرونی، پس از مطالعات و تجارب آن استاد در كیمیا، عملی شد. الحاوی از مهم ترین آثار زكریای رازی است، این كتاب هرچند كه تكمیل نشده باقی ماند، اما چند قرن مورد مطالعه قرار گرفت، طوری كه مورخان اروپایی، آن را بزرگ ترین دایره ‌المعارف طبی به زبان عربی می‌دانند. رازی این كتاب را به صورت یادداشت های متعددی تهیه كرده بود و بعد از مرگ وی به دستور ابن عمید از روی یادداشت های او كتاب را استنساخ و تنظیم كردند. بخش زیادی از نتایج آزمایش ها و مطالعات رازی در این كتاب جمع است.

طب المنصوری از دیگر آثار رازی است كه به نام منصور بن اسحاق، حاكم ری تالیف و تنظیم شده‌است. طب المنصوری و برخی از رساله‌های طبی دیگر محمد رازی به زبان لاتین ترجمه و چاپ شده و مورد استفاده اروپاییان قرارگرفته است.

در علم كیمیا باید رازی را سرآمد دانشمندان اسلامی دانست. رازی، كتاب های متعدد در كیمیا به رشته تحریر در آورده ‌است كه از آن جمله كتاب الاكسیر و كتاب التدبیر را باید نام برد. این فیلسوف و پزشك نامی ایران علاوه بر علم وسیع كیمیا و پزشكی، در فلسفه نیز دارای تحقیقات عمیقی است كه مورد توجه و اهمیت است. رازی، نه فقط در طب، تجربه كسب كرد، بلكه آزمایش را در كلیه مباحث علوم طبیعی ضروری می‌دانست. وی، آزمایش های شیمیایی خود را با چنان دقتی تشریح و توصیف كرده است كه امروزه هر شیمی دانی می‌تواند آن را مجددا به معرض آزمایش درآورد. رازی، مواد شیمیایی را طبقه‌بندی كرد و به اكتشافات مهمی كه متكی به آزمایش های متعدد بوده، از قبیل اكتشاف الكل و جوهر گوگرد (اسید سولفوریك) نایل آمد. وی، نخستین كسی است كه ‌كلیه اشیای عالم را به سه طبقه حیوانات، نباتات، جامدات تقسیم كرده ‌است.

محل و تاریخ وفات محمد رازی به درستی مشخص نیست. ابوریحان بیرونی، وفات وی را در ماه شعبان سال 313 هجری نوشته و تعداد تألیف‌های وی را بیش از 56 كتاب و رساله دانسته است. محمد رازی در پایان عمر به سبب كثرت كار و  مطالعه نابینا شد. امروز نیز پس از گذشت 12 قرن از درخشش طب و داروسازی در جهان اسلام، درحالی جایگاه داروسازی و پایه گذار آن رازی بزرگ را گرامی می‌داریم كه پژوهشگران كشورمان در عرصه علوم دارویی همگام با تولید بیش از 95 درصد داروهای مورد نیاز و كسب رتبه برتردر میان 22 كشور منطقه مدیترانه شرقی از نظر دسترسی مردم به دارو و كنترل عوارض دارویی موفق شده‌اند تولید علم و ارایه مقالات بین المللی خود را نیز 6 برابر افزایش دهند.

داروسازی در ایران امروز نه تنها علمی با جنبه‌های پایه و كاربردی است كه در خانواده علوم پزشكی از جایگاهی ممتاز برخوردار است بلكه به نوعی الگویی كارا و نوین در ارتباط میان دانشگاه و صنعت است كه توفیق یافته علم را به عرصه ‌عمل برده و با شناخت جامعی از توانمندی‌ها و ضرورت‌های مورد توجه جامعه، آنچه را مردم نیاز دارند با خلاقیتی قابل تقدیر تولید و عرضه كند.

پورتال سلامت سیمرغ، روز داروسازی را به تمامی داروسازان عزیز تبریک و تهنیت می گوید.

 
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع : دانشگاه علوم پزشکی تهران