شاید تا به حال با گاز زدن چیز سردی مانند بستنی دچار درد شدید دندان شده باشید كه لذت خوردن یك بستنی خنك در هوای گرم تابستان را برای شما تلخ كرده است. پزشكان معتقدند این درد ناشی از حساسیت دندان است.
معمولا حساسیت دندان كه حساسیت شدید عاج دندان نیز نامیده می‌شود، می‌تواند به صورت ناراحتی دندان به طور مداوم یا درد پس از خوردن غذای سرد، نوشیدن مایعات سرد یا تنفس هوای سرد نمایان شود.
معمولا هم مشكل از زمانی آغاز می‌شود كه لثه‌ها تحلیل پیدا می‌كنند، چرا كه لثه‌ها ریشه‌های دندان را می‌پوشانند و در جلوگیری از نفوذ تحریك‌كننده‌ها به منافذ عاج دندانی نقش مهمی بازی می‌كنند.
دكتر سید مصطفی فاطمی ، دندانپزشك درباره این موضوع می‌گوید: لثه‌ها مانند یك پوشش، ریشه‌های دندان را می‌پوشانند، بنابراین با تحلیل لثه‌ها و از بین رفتن محافظ ریشه كه «سمان» نام دارد، ریشه‌های زیرین دندان‌ها بدون محافظ می‌مانند. از این رو مشاوره با دندانپزشك برای شناسایی دلیل و توصیه بهترین راه درمان بسیار مهم است.
وی می افزاید: در دندان‌های سالم عاج دندان (بافت‌زنده درون دندان) به كمك لثه‌ها و لایه محكم مینای دندان محافظت می‌شود. وقتی مینای دندان از بین می‌رود یا هنگامی كه لثه‌ها بر اثر مسواك محكم یا استفاده از مسواكی با الیاف بسیار زبر تحلیل می‌یابند، لایه سمان ساییده شده و ممكن است عاج دندان نمایان شود.عاج دندان از تعداد زیادی مجرا (لوله‌های میكروسكوپی به نام توبول) تشكیل شده كه با عصب عمق دندان در ارتباط است.
سرما، گرما یا شیرینی می‌تواند سبب تحریك عاج دندان و متعاقب آن تحریك عصب‌هایی شود كه ایجاد حساسیت، ناراحتی و درد می‌كنند.
چگونه از بروز حساسیت دندان پیشگیری كنیم؟
به گفته این عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی، به طور كلی رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان از بروز حساسیت دندان جلوگیری می‌كند كه این امر با 2 بار مسواك زدن در روز به مدت 5 دقیقه با استفاده از مسواك‌های باكیفیت و دارای الیاف نرم با خمیردندان‌های استاندارد حاوی فلوراید صورت می‌گیرد.
در عین حال باید از دندانپزشك برای نشان دادن روش بهینه مسواك زدن و رفع نیازهای دندانی خود كمك گرفت.
وی ادامه می‌دهد: راه‌حل اصلی جلوگیری از حساسیت دندان پیشگیری از تحلیل لثه‌هاست. البته كاستن از فشار در‌هنگام مسواك زدن هم بسیار موثر است.
بنابراین باید توجه كرد در صورتی كه عاج دندان نمایان شود حتی اگر احساس درد نداشته باشیم تا پایان عمر بهبود نخواهد یافت. پس رعایت بهداشت دهان و دندان حتی در زمانی كه احساس درد نمی‌شود، در جلوگیری از پوسیدگی ریشه بسیار حائز اهمیت است.
چگونه مسواك بزنیم؟
فاطمی درباره دلایل بروز حساسیت دندان تصریح می‌كند: دلایل اصلی از دست دادن مینای دندان یا تحلیل لثه‌ها شامل مسواك نامناسب (زبر و سخت) و فشار بیش از حد به دندان‌ها هنگام مسواك زدن و استفاده از خمیردندانی با قدرت سایندگی بیش از اندازه مانند خمیردندان‌هایی است كه به عنوان سفیدكننده یا مخصوص سیگاری‌ها تبلیغ می‌شود.
همچنین نمایان شدن عاج دندان و سپس حساسیت دندان‌ها می‌تواند در پی این عوامل بروز كند و در این مرحله تمام محرك‌های خارجی مانند شیرینی، غذای اسیدی یا نوشیدنی‌ها یا حتی لمس دندان‌ها می‌تواند ایجاد درد كند.
انتخاب مسواك مناسب یكی از راه‌های مراقبت از دندان‌های حساس است كه دكتر فاطمی معتقد است در این شرایط باید از مسواك مخصوص استفاده كرد، چرا كه الیاف زیر مسواك‌های معمولی همراه با شیوه نامناسب مسواك زدن می‌تواند باعث سایش یا تحلیل لثه‌ها شود.
به گفته این دندانپزشك، انتخاب خمیردندان مناسب از گروه ضد حساسیت‌ها و در نهایت دهان‌شویه مناسب از مراقبت‌های دیگر به شمار می‌رود.
چند بار در روز باید دندان هایم را مسواک بزنم؟
آشنایی با خواص درخت مسواک
چگونه دندان های شفاف و براقی داشته باشیم؟