این تنها پزشكان نیستند كه در زمستان با انواع بیماران سرماخورده مواجه می‌شوند، روانشناسان و روانپزشكان نیز در این فصل با بیمارانی روبه‌رو می‌شوند كه روحشان سرما خورده و دچار یخ‌زدگی شده است. پس آمدن زمستان هم یكی از اتفاقات پیش پا افتاده‌ای است كه می‌تواند منجر به بروز واقعه‌ای بزرگ شود.
افسردگی زمستانی یكی از شایع‌ترین افسردگی‌های فصلی است كه به سراغ آدمی می‌آید. گویی برف زمستان، روان انسان را نیز سفید پوش می‌كند و سوز سرما از مغز استخوان می‌گذرد و به روح آدمی می‌رسد.
با آمدن فصل زمستان و كوتاه‌شدن روشنایی خورشید بسیاری از افراد به افسردگی مبتلا می‌شوند. این ناهنجاری فصلی طی ماه‌های آذر، دی و بهمن در هر سنی به وجود می‌آید اما اغلب در سنین 18 تا 30 سالگی خودش را نشان می‌دهد و زنان را بیشتر گرفتار می‌كند.
ملاتونین مقصر است!
افسردگی فصلی تحت‌تأثیر ملاتونین بروز می‌كند؛ هورمونی كه توسط غده پینه‌آل در مغز ساخته و ترشح می‌شود و نقش مهمی در تنظیم ساعت بیولوژیك بدن ایفا می‌كند.
ساعت بیولوژیك بدن، انجام فعالیت‌هایی نظیر تولید پروتئین، رشد مو، میزان اشتها، تنظیم درجه حرارت بدن و خواب و بیداری را بر عهده دارد كه همه تحت‌تأثیر ملاتونین دچار تغییرات می‌شوند. ملاتونین در فصل سرما و به‌دلیل تاریكی زیاد، بیش از فصول دیگر سال ترشح می‌شود و از آنجا كه ترشح این هورمون هر چه بیشتر باشد، بروز اختلالات خلقی نیز بیشتر است، افراد زیادی در زمستان دچار افسردگی می‌شوند.
جوان‌هایی كه ناخودآگاه به افسردگی مبتلا می‌شوند، ابتدا آن را مشكلی جدی تلقی نمی‌كنند در حالی كه این بیماری اگر به‌طور صحیح درمان نشود، عوارض شدیدتری را به همراه خواهد داشت.
احساس یاس و ناامیدی، اضطراب، تباهی، نفرت، اختلال در خواب، از دست دادن اشتها، عدم‌تمایل به انجام كارهای روزانه و از دست دادن احساس شادمانی و نشاط علائمی است كه فرد مبتلا را درگیر خود می‌كند. گرچه این حالات به‌دلیل تغییرات بیولوژیك بدن است ولی اگر روز به روز شدیدتر شود و فرد بیمار به تنهایی و انزوا كشیده شود، باید هرچه سریعتر دست به كار شده و او را از بحران موجود نجات داد. برای همین، درصورتی كه این افسردگی در شما دیده می‌شود، تلاش كنید و تا دیر نشده و به ماه‌های آخر زمستان نرسیده‌ایم، افسردگی را از خود دور كنید.
علائم واضح‌تر بیماری
علائمی كه فرد را تشویق به‌دنبال كردن روند درمان این بیماری می‌كنند، شامل این مواردند:
1) مشكلاتی در خواب و فقدان انرژی: گاهی بیرون آمدن از رختخواب برای شما مشكل می‌شود و توان بلند شدن ندارید و یا اینكه با وجود اینكه ساعات طولانی خواب بوده‌اید، هنوز احساس خستگی می‌كنید.
2) پرخوری
3) افسردگی
4) علائم فیزیكی: دردهای مفصلی، مشكلات معده، كاهش مقاومت بدن در برابر ابتلا به عفونت‌ها
5) تغییرات رفتاری: در برخی افراد فعالیت بیش از حد و كار زیاد و افراطی را موجب می‌شود.
تحقیقات نشان داده است این افسردگی در بین اهالی كشورهای اسكاندیناوی بسیار شایع است، به‌طوری كه روانشناسان تخمین می‌زنند حدود 20 درصد از سوئدی‌ها از این مشكل رنج می‌برند. حتی در برخی كشورها مثل انگلستان با ساخت آفتاب مصنوعی سعی كرده‌اند در كاهش این مشكل تاثیر بگذارند. در كشور ما اگرچه هنوز آمار دقیقی از افسردگی فصلی وجود ندارد اما این بیماری به‌ویژه در فصل زمستان در بسیاری از افراد مشاهده شده است.
برای مقابله با این بیماری راهكارهای زیادی ارائه شده كه برخی از آنها شاید ویژه افسردگی زمستانی باشد. یكی از مهم‌ترین آنها لایت تراپی یا نور درمانی است كه به 2 صورت قابل پیگیری است: یكی اینكه فرد در روز و زمانی كه خورشید می‌تابد در معرض نور آفتاب قرار بگیرد و دوم استفاده از لامپ‌ها و نور مصنوعی است به‌طوری كه برخی از روانشناسان توصیه می‌كنند، نیم ساعت در روز در فاصله تقریبا یك متری لامپی قرار بگیرند كه میزان روشنایی آن 10 تا 20 برابر بیشتر از لامپ‌های معمولی خانگی است.
برخی معتقدند نور درمانی تا بیش از 85 درصد در درمان این بیماری مؤثر است.
یكی از روش‌های دیگر كه البته به پول بیشتری نیاز دارد، اقلیم درمانی است؛ یعنی كوچ كردن فرد به منطقه‌ای كه به لحاظ آب و هوایی با محیط فعلی فرد متضاد باشد. در واقع این روش نوعی درمان با ایجاد تغییرات آب و هوایی است كه در هواشناسی زیستی به‌عنوان شاخه‌ای جدید از روانشناسی مورد توجه قرار گرفته است. با این حال دارو درمانی تحت نظارت روانپزشك را هم نباید فراموش كرد چه بسا در مواقعی چاره‌ای نیست جز اینكه از دارو برای رفع این مشكل استفاده شود.
با این حال توصیه انجمن روانپزشكی دانشگاه میلان برای جلوگیری از پیشرفت افسردگی فصلی در روزهای اولیه زمستان به این شرح است:
1) صبح‌ها زودتر از خواب بلند شوید و به پیاده‌روی بروید. انجام فعالیت‌های ورزشی به ویژه پیاده‌روی در هوای آزاد و روشنایی روز سهم به‌سزایی در كاهش افسردگی دارد.
2) خود را در اتاق تاریك و بسته حبس نكنید. هرچه بیشتر در معرض تابش خورشید قرار بگیرید، زودتر از علائم افسردگی فصلی خلاص می‌شوید.
3) از گرفتن رژیم‌های كاهش وزن كه بدون قواعد علمی است، خودداری كنید. برای رهایی از اختلالات خلق و خوی تا می‌توانید از سبزی و میوه استفاده كنید و به میزان ویتامین گروه B كه در گوشت قرمز، جگر، تخم مرغ، غلات، دانه‌های خوراكی و ماهی یافت می‌شود، در رژیم غذایی‌تان بیفزایید.
4) مصرف قهوه و شكر را در روز كاهش دهید. شكر از تاثیر ویتامین گروه B در بدن می‌كاهد و علائم افسردگی را شدت می‌بخشد.
5) كمبود آهن، امگا 3 و اسید فولیك نیز تاثیر مستقیمی با بروز علائم افسردگی دارد پس بیشتر از گذشته به رژیم غذایی‌تان اهمیت دهید.
دارویی از داروخانه آسمان، محرک هورمون خوشبختی