چرا به من نگاه می کنید؟

خجالت حسی طبیعی است. هر كسی در شرایط اجتماعی جدید، كمی احساس خجالت و كم‌رویی دارد. طبیعی است كه این حالت در كودكان بیشتر رخ بنماید، اما گاهی ممكن است خجالت كشیدن، شرایط كودك برای بهبود زندگی اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهد. در چنین شرایطی، یادگیری كودك دچار اختلال می‌شود.

حس اولیه خجالت، همگانی است و ممكن است از آن به عنوان یك راهكار برای كنار آمدن و رویارویی با شرایط جدید اجتماعی استفاده شود. خجالت تركیبی از احساسات مختلف است؛ احساساتی مانند ترس و علاقه، تنش و آرامش و....

در هنگام خجالت، ضربان قلب و فشار خون فرد افزایش می‌یابد. كسی كه رو در روی فرد خجالتی قرار دارد، این كم‌رویی را از برگرداندن نگاه و یا زل زدن به سمت پایین و كم حرفی و توداری او متوجه می‌شود. طرز صحبت كردن یك آدم خجالتی معمولا آرام، لرزان و مردد است.

بچه‌های كوچك و كم‌رو دو الگوی رفتاری مشخص دارند؛ نگرانی و احتیاط و همچنین عدم مشاركت در فعالیت‌های اجتماعی.

این‌گونه كودكان معمولا بازی‌های فردی را ترجیح می‌دهند و كمتر علاقه‌ای به فعالیت‌های اجتماعی و دسته جمعی دارند. با این راهكار در حقیقت آنها با نگرانی‌ها و استرس‌های خجالت كشیدن در جمع مقابله می‌كنند.

بچه‌های كم‌رو و خجالتی، در برخی مراحل خاص زندگی آسیب‌پذیرترند. خجالت توأم با ترس در بین نوزادان نسبت به افراد غریبه و نا آشنا دیده می‌شود و خجالت و كم‌رویی توأم با احساس دستپاچگی به‌طور معمول در سنین 4 تا 5 سال بروز می‌كند.

در چه شرایطی بچه‌ها احساس خجالت می‌كنند؟

شرایط اجتماعی جدید و رویارویی با افراد غریبه دلیل اكثر خجالت‌ها و كم‌رویی‌هاست. بویژه اگر فرد خجالتی، فكر كند كه مركز توجه دیگران قرار گرفته است.

یكی از دلایل خجالت كشیدن بچه‌ها ممكن است حس رقابت در مدرسه باشد. این حالت برای برخی بزرگسالان در محل كار نیز پیش می‌آید.

در مورد كودكان، نقش والدین بسیار مهم است به طوری‌كه متخصصان معتقدند والدینی كه دائم به بچه‌ها یادآوری می‌كنند كه دیگران چه فكری نسبت به آنها می‌كنند یا به كودكان خود استقلال كمی می‌دهند، باعث ایجاد حس خجالت و كم‌رویی در بچه‌ها می‌شوند.

چرا بعضی از بچه‌ها خجالتی‌ترند؟

محققان هم ذات بچه‌ها و هم شیوه تربیتی آنها را در این امر دخیل می‌دانند. بعضی از بچه‌ها ذاتا خجالتی هستند، آنها بیشتر از سایر بچه‌ها در شرایط اجتماعی جدید، دچار نگرانی و خجالت می‌شوند.

بعضی از جنبه‌های خجالت نیز اكتسابی هستند. سابقه فرهنگی خانواده و محیط خانوادگی، الگوهایی را برای روابط اجتماعی به كودك می‌آموزند. به عنوان مثال تحقیقات نشان می‌دهند بچه‌های چینی در مهد كودك‌ها خجالتی‌تر از نژاد سفیدپوست هستند و كودكان سوئدی بیش از كودكان آمریكایی خجالت می‌كشند.

همچنین والدین به اشتباه تصور می‌كنند با بر چسب‌هایی مانند خجالتی بودن (كه برخی مواقع تا حد تمسخر پیش می‌رود) می‌توان بچه‌ها را تشویق به فعالیت‌های اجتماعی كرد. آنها باید با زبانی خوش و با كلام بچه‌گانه، كودكان را راضی كنند تا در فعالیت‌های اجتماعی شركت نمایند.

مداركی نیز مبنی بر تأثیر و اهمیت وراثت و خصوصیات ذاتی در بروز خجالت و كم‌رویی وجود دارد. در حقیقت، وراثت نقش مهمی در خجالتی بودن بچه‌ها دارد.

در تحقیقات انجام گرفته بچه‌های خجالتی تفاوت عمده‌ای با بچه‌های غیر خجالتی داشته‌اند. از جمله آنها تعداد ضربان قلب بالاتر و پایدارتری دارند. این تحقیقات به ما می‌گویند، از سن 2 تا 5 سالگی، كودكان خجالتی، شروع به برخوردهای توأم با خجالت و كم‌رویی با همسالان خود و بزرگترها می‌كنند.

علی رغم تمام موارد ذكر شده، بیشتر تحقیقات بیان كننده این امر هستند كه عوامل وراثتی تنها بخش كوچكی از افراد را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. بچه‌های زیادی بوده‌اند كه علی‌رغم داشتن زمینه وراثتی توانسته‌اند با خجالتی بودن خود همراه با سعی و تلاش پدر و مادرشان كنار بیایند.

چه زمانی خجالتی بودن مشكل محسوب می‌شود؟

گفتیم كه خجالت یك پاسخ طبیعی به شرایط اجتماعی جدید است. با داشتن احساس خجالت و خجالت كشیدن، كودكان به صورت موقت خود را از شرایط محیط جدید دور می‌كنند و احساس می‌كنند بر شرایط جدید كنترل دارند. البته وقتی كه بچه‌ها تجربه آشنایی با افراد جدید و نا آشنا را پیدا می‌كنند، خجالت آنها كاهش می‌یابد.

بچه‌های خجالتی ممكن است به هنگام بازی از طرف همسالان خود نیز به حاشیه رانده شوند و به آنها توجهی نشود و به همین دلیل شانس كمی برای بهبود و رشد مهارت‌های اجتماعی خود دارند. بچه‌هایی كه خجالتی رشد می‌كنند و وارد مرحله بزرگسالی می‌شوند معمولا از همسالان خود منزوی‌تر بوده و دوستان صمیمی كمتری دارند.

افراد خجالتی از نظر همسن‌وسالان خود به عنوان افرادی دیده می‌شوند كه كمتر رفتاری دوستانه دارند. همچنین بچه‌های خجالتی در سنین مدرسه كمتر دوست پیدا می‌كنند و بیشتر ترجیح می‌دهند كه تنها باشند. به همین دلیل این بچه‌ها در بازی‌های دسته جمعی نیز مهارت كمتری دارند كه این موضوع نیز باعث كنار گذاشته شدن آنها از سوی هم كلاسی‌ها می‌شود.

راه‌های كمك كردن به كودك خجالتی

_ برای كمك به این بچه‌ها، یكی از گام‌های اولیه این است كه سعی كنید كودك را كامل و درست بشناسید و نسبت به علائق و احساسات او حساس باشید. از این طریق می‌توانید با كودك خود رابطه برقرار كنید و نشان دهید كه به او احترام می‌گذارید. این مساله باعث می‌شود كه كودك در برابر شما مطمئن‌تر باشد و كمتر خود را معذب ببیند.

_ گام بعدی، افزایش اعتماد به نفس او است. بچه‌های خجالتی نسبت به خودشان حسی منفی دارند و احساس می‌كنند كه مورد پذیرش نیستند.

باید مهارت بچه‌های خجالتی را افزایش داد و استحكام بخشید. از این طریق، حس استقلال آنها بیشتر می‌شود. برای موفقیت در این مسیر فراموش نكنید كه باید بیشتر و بیشتر آنها را مورد تحسین قرار دهید. همیشه به یاد داشته باشید، بچه‌هایی كه نسبت به خودشان حس خوبی دارند، معمولا خجالت نمی‌كشند.

_ گام سوم، مهارت‌های اجتماعی او را بهبود بخشید. بچه‌ها را تشویق كنید تا برنامه‌های اجتماعی بیشتری داشته باشند حتی اگر فقط بازی باشد. بسیاری از روانشناسان معتقدند كه باید به كودكان لغات و جملاتی را كه در روابط اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرند و همچنین مهارت‌های زندگی اجتماعی را آموزش داد.

بازی‌های دو نفره به كودك كمك می‌كند تا راحت‌تر بتواند با این مشكل روبرو شود و جسارت او را افزایش می‌دهد. همچنین بازی كردن با گروه‌های جدید همسالان كمك می‌كند تا آنها بیشتر و بهتر ارتباط برقرار كنند.

_ یك گام دیگر؛ به كودك اجازه دهید تا كم‌كم با شرایط جدید كنار بیاید. وارد كردن كودك با اجبار به شرایط جدیدی كه از آن هراس دارد، چاره ساز نبوده و كمكی به بهبود مهارت‌های اجتماعی او نمی‌كند. به جای این كار، شما باید به او كمك كنید تا هنگام ورود به یك جمع جدید، احساس امنیت داشته باشد. همچنین برای وارد شدن به شرایط جدید و ایجاد ارتباطات جدید، به شیوه‌ای كه خود باید بیابید، او را به این روابط علاقه‌مند كنید.

به یاد داشته باشید كه خجالت و كم‌رویی برخوردی كاملا بد و منفی نیست. لازم نیست همه كودكان مركز توجه قرار بگیرند. در ضمن فراموش نكنید كه ویژگی‌هایی نظیر آرامش و فروتنی نكات مثبت افراد خجالتی هستند.

_ و نكته آخر آن‌كه، تا جایی كه كودك بیش از حد تحملش ناراحت نباشد یا از طرف دیگران طرد نشود، لازم نیست اقدامی در مورد حس خجالت او انجام شود. اما در هر شرایطی، لازم است كه با كودك خود دوست باشیم؛ آن چنان دوستی‌ای كه او در كنار ما احساس 



گردآوری : گروه سبک زندگی سیمرغ
www.seemorgh.com/lifestyle
منبع : jamejamonline.ir



مطالب پیشنهادی :