فرزند پروری می‌تواند یک کار عالی و پاداش دهنده باشد. هیچ چیز بیشتر از یک فرزند دوست داشتنی، خلاق و خوشحال نمی تواند در والد ایجاد لذت و غرور کند پس علت چیست که گاهی این کار برای ما طاقت فرسا و خسته کننده می‌شود؟ به نظر می‌رسد ما نیاز به فراگیری این دانش داریم و در اکثر اوقات عدم آگاهی، وضعیت را پیچیده تر می‌کند و منجر به شکل گیری احساس ناکامی در ما و تشدید مشکلات رفتاری فرزندمان می‌شود. هر مرحله و سن رشدی کودک مسائل خاصی را در حوزه فرزند پروری می‌طلبد که نیاز به افزایش آگاهی و آموزش والدین در مورد آن وجود دارد. مثلاً برای نوزادان موضوع خواب، خوراک و اکتشاف جهان پیرامون مهم است. برای نوجوانان، مسائلی چون استقلال طلبی، ارتباط با دوستان، افزایش تمایل به ارتباط با جنس مخالف، رازداری، کسب هویت و ...... موضوعات اصلی هستند که چنانچه والد اطلاعات کافی راجع به مسایل طبیعی رشد در یک نوجوان نداشته باشد ممکن است تعبیر نامناسب و بدی روی آنها بگذارد. تعابیری چون: مخالفت، لجبازی، بی مهری نسبت به خانواده و..... در بعضی موارد فاز انتقالی دوران نوجوانی به راحتی و با آرامش طی نمی شود. حرکت نوجوان به سوی استقلال برای والدین ایجاد استرس، ناراحتی و اندوه می‌کند.
بهتر است برای طی راحت تر و آرام تر این مرحله خیلی زود از دوران نوزادی شروع و خود را برای فراز و نشیب های رشدی فرزندمان آماده کنیم تا استرس کمتری هم به خود و هم به او وارد آید و هم نوجوان ما قادر باشد به تکالیف رشدی طبیعی این مرحله برسد و آماده ورود به دنیای بزرگسالان شود.
یکی از مهم ترین جنبه های فرزند پروری ایجاد یک رابطه خوب است. این مسئله بخصوص در دوران نوجوانی اهمیت ویژه ای می‌یابد. زمانی که الگوهای قدیمی ارتباط ممکن است کارساز نباشد و ما مجبور به تغییر و تعدیل آن باشیم تا نیازهای رشدی نوجوان را برآورده سازیم.
توصیه های زیر می‌تواند برای برقراری یک ارتباط خوب با نوجوان به شما کمک کند:
• به طور باز و آشکار راجع به مشکلات صحبت کنید. جوّی را در محیط خانه به وجود آورید که هر کدام از اعضای خانواده بتوانند به طور آزادانه راجع به موضوعات مورد نظر خود بحث کنند. انعطاف پذیری شما این اجازه را به فرزندتان می‌دهد تا بتواند خودش را نشان دهد. نوجوانان نیاز به فرصتی برای بروز صادقانه و آشکار خود دارند. هنگامی که نوجوان شما شروع به صحبت راجع به عقاید، خاطرات و احساسات خود می‌کند با قضاوت زود هنگام و محکومیت او پل ارتباطی بین خود و او را خراب نکنید در صورتی که بتوانید ارتباطی مناسب با او برقرار کنید می‌توانید در مورد مسائل خاصی چون مصرف مواد مخدر و ارتباط جنسی که از رفتارهای مهم و پرخطر دوران نوجوانی است راحت تر و با موفقیت بهتری وارد بحث و مذاکره شوید.
تحقیقات نشان داده است نوجوانانی که به طور بازتر و آشکارتر با والدین خود مشارکت و گفتگو می‌کنند احتمال مصرف مواد مخدر در آنها کمتر است.
• برای بهبود ارتباط با نوجوان باید برای او وقت گذاشت. زمان صرف غذا، مطالعه، بازی های مختلف، تفریح و گردش و مراسم ویژه، فرصت های خوبی برای شما فراهم می‌آورد تا بتوانند با نوجوان خود وارد ارتباط شوید.
یافتن زمان برای ارتباط با فرزند در دنیای پرمشغله امروز ممکن است مشکل اساسی والدین باشد ولی اختصاص دادن فقط چند دقیقه در روز برای گوش دادن فعال به نوجوانتان می‌تواند نقطه خوبی برای شروع باشد. زمانی را ترتیب دهید که هر دو فارغ و آزاد هستید به خاطر داشته باشید برای ورود به گفتگو و مشارکت با شما، نوجوان نباید احساس اجبار و فشار کند.
• سعی کنید برای هر فرزند خود وقت اختصاصی و ویژه بگذارید. بخصوص زمانی که قرار است راجع به موضوعات مشکل و استرس آور صحبت کنید.
• برای صحبت کردن و ارتباط برقرار کردن با نوجوان خود منتظر بوجود آمدن مسائل و مشکلات بزرگ نباشید، از هر فرصتی برای حرف زدن با او استفاده کنید.
• چنانچه توانستید با کودک خود چنین ارتباطی برقرار کنید در زمان تعارض و کشمکش راحت تر با او وارد بحث و مذاکره می‌شوید.
• ارتباط خوب شامل هر دو حالت گوش کردن و صحبت کردن است. کسی که خوب گوش می‌دهد و به صحبت های طرف مقابل علاقه نشان می‌دهد این علاقه را با پرسیدن سئوال های مناسب و غیر قضاوت کننده نشان می‌دهد.
• در ارتباط خود با او نقش یک دانش آموز را بگیرید. بنابراین او معلم می‌شود و شما باید سعی کنید چیز جدیدی از صحبت های او بیاموزید.
• زمانی که صحبت می‌کند، حرف او را قطع نکنید تا راجع به خودتان حرف بزنید.
• با احساسات او همدردی کنید.
• صحبت های او را گوش دهید، آنها را قطع نکنید تا نقطه نظرات خود را بگویید. بگذارید کلامش را به پایان برساند، وظیفه شما گوش دادن و فهم است نه قضاوت کردن.
• خودتان را جای او بگذارید با توجه به آنکه همه ما دوران نوجوانی را سپری کرده ایم و خواسته ها و انتظاراتی داشته ایم، اما در جایگاه والد هیچ مرحله ای از رشد کودک به اندازه دوران نوحوانی ما را نگران نمی کند، بپذیریذ که مسائلی وجود دارد که خاص این مرحله رشدی است به مقابله و ستیز با آن برنخیزید، سعی کنید فقط نظر او را بفهمید و به آن احترام بگذارید، حتی اگر با آن موافق نیستید.
• قبل از آنکه لب به سخن بگشایید، فکر کنید، ممکن است لازم باشد قبل از پاسخ دادن تا 10 بشمارید، این موضوع به شما فرصتی می‌دهد که خود را آرام کنید و از جنگ و حدل اجتناب کنید.
• حتی زمانی که بحث راجع به موضوعات حساس و هیجانی است بگذارید تا نوجوان شما بفهمد که شما او را دوست دارید و مراقب او هستید و هنوز چیزهایی در وجود او هست که شما آن را دوست دارید .
• مکالمه را با صحبت کردن راجع به آنکه چگونه مشکل را حل کنید،ادامه دهید. مدام به اشتباهات گذشته او گریز نزنید. به جنبه های مثبت او بیندیشید. مثبت ماندن مکالمه را خلاق و سازنده می‌کند.
تهیه شده توسط دکتر فریبا عربگل
اختصاصی سیمرغ www.seemorgh.com/lifestyle
مطالب پیشنهادی:
چگونه با فرزند نوجوان‌مان ارتباط برقرار كنیم؟
4 كلمه اعجاب آور كه گاهی والدين را نجات می‌دهد؟؟
حق با كيست؟؟
روش هایی به جای تنبیه(توصیه هایی برای والدین)