سابقه: 98 سال(تاسیس: 1908)
بنیانگذار: بیلی دورانت
ویژگی: قدیمی ترین و بزرگترین خودروساز جهان
حوزه فعالیت: صنعت خودروسازی
فروش(2006): 1میلیارد دلار
تعداد خودروی تولیدی(2006): 9180000 دستگاه
تعداد کارکنان: 335000 نفر
رتبه در فورچون 500(2006): 5
مدیرعامل: ریچارد واگونر
شركت جنرال موتورز در آستانه صدسالگی به جمع شركتهایی می‌پیوندد كه یك سده تجربه كاری را پشت سر گذاشته‌اند و هنوز به راه خود ادامه می‌دهند. درمورد جنرال موتورز كه به مرور زمان با خرید شركتهای متعدد و متنوع خودروساز و موتورساز پدید آمده، ادامه حیات درگرو یكپارچگی اداره مجموعه از یك سو و مقابله و مواجهه با رقبای جدی در عرصه خودروسازی است كه بسیار انعطاف پذیرتر و چابكتر از پیش عمل می‌كنند. درست است كه رهبری آلفرد اسلوان اسطوره جنرال موتورز طی سه دهه، پشتوانه محكمی از این حیث برای شركت پدید آورد، اما واقعیت آن است كه حتی هزینه 40 میلیارد دلاری بازسازی و اتوماسیون خطوط تولید شركت در سراسر جهان در دهه 1990 نیز هنوز نتوانسته است خیال شركت را از رقیب سرسخت و متفكری چون تویوتا راحت كند. تویوتا در دهه اخیر با كسب بیشترین سودها و عرضه كم مصرف ترین و مشتری پسندترین مدلهای خودرو و بكارگیری مدیریتی بی ریخت وپاش و بهبودگرا عرصه را بر جنرال موتورز و تمامی خودروسازان جهانی تنگ كرده است.
این درحالی است كه جنرال موتورز با وجود قدمتی یك صدساله و پیشتازی سالهای متمادی در عرصه تولید و فروش خودرو، هم اكنون از تداوم بحرانهای مالی درهراس است و صدای پای شركت رقیب، تویوتا را در خیابانهای آمریكا و شاید دیترویت، مهدخودروسازی آمریكا می‌شنود. شاید در مقایسه با این رقیب خستگی‌ناپذیر است كه ریچارد واگونر، مدیرعامل فعلی شركت، بیش از گذشته به سرمایه‌های انسانی شركت خود و ارزشها و فرهنگ سازمانی آن تكیه و تاكید می‌كند و همواره سعی دارد كاركنان شركت را اعضای تیم جنرال موتورز صدا كند.
تاریخچه
گرچه یك سال دیگر، یعنی سال 2008، شركت جنرال موتورز صدمین سال تاسیس خود را جشن خواهدگرفت، اما ویژگی این شركت آن است كه برخی از شركتهای تشكیل دهنده این مجموعه عظیم صنعتی، قدمتی فراتر از یك قرن دارند. در سال 1897، شركت خودروی اولدز كه قدیمی‌ترین واحد جنرال موتورز محسوب می‌شود با سرمایه 50 هزار دلار توسط رانسوم اولدز تاسیس شد. دو سال بعد با ادغام این شركت با كارخانه‌های موتور بنزینی اولدز، كارخانه‌های موتور اولدز تشكیل شد و اولین كارخانه مخصوص ساخت خودرو در آمریكا به راه افتاد. این زمانی بود كه آدام اپل در آلمان نیز اولین خودرو را ساخت. سالهای 1902و 1903 به ترتیب شركت خودروی كادیلاك در دیترویت توسط هنری لیلاند و شركت موتور بیوك توسط دیوید بیوك تاسیس شد. این دو شركت بعدها به جنرال موتورز پیوستند. یك سال بعد، بیلی دورانت كنترل شركت موتور بیوك را برعهده گرفت.
در 1905، كادیلاك موتور تك سیلندر موردعلاقه هنری لیلاند را ساخت و دو سال بعد، بیوك اولین خودروی چهارسیلندر را به نام مدلD طراحی و عرضه كرد. درهمین سال نخستین مدرسه كاربردی آموزش مكانیك خودرو توسط هنری لیلاند تاسیس شد. اما نقطه عطف صنعت خودرو در سال 1908 پدید آمد كه تحت رهبری بیلی دورانت، شركت جنرال موتورز متشكل از شركت موتور بیوك تاسیس شد.
اولدز دومین شركتی بود كه جنرال موتورز آن را خرید. سال بعد نیز كادیلاك به مبلغ 5/5 میلیون دلار توسط جنرال موتورز خریداری شد و هنری لیلاند و پسرش برای كار دعوت شدند. درهمین سال، پونتیاك نیز خریداری شد و به جمع جنرال موتورز پیوست. در 1911 جیمز استورو به جای بیلی دورانت رهبری شركت را به عهده گرفت و واحدهای فنی و آزمایشگاه مركزی تحقیقات را راه اندازی كرد. درهمین سال، شركت كامیون سازی جنرال موتورز نیز افتتاح شد. فعالیت واحد فروش خارجی شركت نیز از همین سال آغاز گشت. همزمان، شركت موتور شورولت توسط لوئیس شورولت تاسیس شد. در 1914، كادیلاك اولین موتور هشت سیلندر از نوع V را با قدرت 70 اسب بخار ساخت و برای نخستین بار از ترموستات برای كنترل سیستم خنك كننده استفاده كرد.
جنرال موتورز، چهار سال بعد شركت موتور شورولت را خرید. در 1918 جنرال موتورز كانادا تاسیس شد. در 1920 دورانت كه به عنوان رئیس در شركت به كار ادامه داده بود استعفا داد و پونت جایگزین او شد. اما سه سال زمان لازم بود تا زمینه تحولات مدیریتی در جنرال موتورز رخ دهد. در سال 1923 با انتخاب آلفرد اسلوان به عنوان رئیس هیئت مدیره شركت این اتفاق به وقوع پیوست.
رهبری 33 ساله او بر شركت، جنرال موتورز را متحول كرد. او از همان بدو ورود استراتژی تولید را در پیامی به سهامداران چنین اعلام كرد: یك خودرو برای هر نفر. در دهه 1920 شركت در بسیاری كشورها كارخانه تولید خودرو برپا كرد. برای اولین بار، بنزین اتیلی در آزمایشگاههای شركت ساخته و عرضه شد.
در سال 1925، شركت موتور واكس‌هال توسط جنرال موتورز خریداری شد. در 1940، شركت تولید 25 میلیون خودرو را جشن گرفت. پس از بازنشسته شدن اسلوان در 1956، چارلز ویلسون جایگزین او شد. در دهه 1960 مدلهای متنوع خودرو عرضه شد. در 1962 و 1967 به ترتیب تولید 75 و 100 میلیون خودرو توسط شركت جشن گرفته شد. در 1967 در یك تغییر ساختاری، شركت به صورت گروههای مجزای خودروهای سبك و كامیون، بدنه و مونتاژ، قطعات خودرو و بخش خارجی از آمریكا درآمد. در 1974، جنرال موتورز فناوری مبدل‌های كاتالیستی را عرضه كرد و تمام خودروهایی كه سال بعد تولید كرد به این سیستم مجهز بود. در ابتدای دهه 90 و طی چهار سال، با صرف 40 میلیارد دلار هزینه، در یك برنامه جهانی، شركت تمام كارخانه‌های مونتاژ خود را بازسازی كرد و اولین افت مالی را از 1920 تجربه كرد. در 1983، جشن 75 سالگی شركت با 235 میلیون خودروی تولیدی همراه شد.
در 1990، اولین خودرو با كیسه هوا تولید شد. درهمین سال، شركت، اولین خودروی سواری نوع كوچك به نام ساترن را عرضه كرد. هدف از راه اندازی بخش ساترن، تبدیل خط مونتاژ سنتی به كارگروهی نوآورانه بود. در 1992 جان اسمیت به عنوان مدیرعامل انتخاب شد. براساس چشم انداز شركت به عنوان یك سازمان یادگیرنده، دانشگاه جنرال موتورز در سال 1997 تاسیس شد. سال بعد، شركت دلفای از جنرال موتورز مستقل شد. سال 1998، ریچارد واگونر به سمت مدیرعاملی منصوب شد.
حوزه فعالیت
درحال حاضر، جنرال موتورز بزرگترین شركت خودروساز جهان از لحاظ درآمد و میزان تولید محسوب می‌شود. مركزیت شركت در دیترویت، مهد خودروسازی آمریكا قرار دارد، اما جنرال موتورز در 33 كشور، كارخانه‌های خودروسازی دایر كرده است و محصولات خود، شامل خودروهای سواری و كامیون را به بیش از 200 كشور می‌فروشد. بیش از 25 هزار تامین كننده جهانی، قطعات خودروهای تولیدی شركت را تامین می‌كنند. همانگونه كه در تاریخچه شركت اشاره شد، جنرال موتورز درواقع مجموعه ای از چندین كارخانه مختلف خودروسازی و موتورسازی است كه به مرور زمان به هم پیوسته اند. اكنون اسامی آن شركتها بر روی محصولات مختلف شركت وجود دارد و نشان تجاری خودروها محسوب می‌شود: بیوك، كادیلاك، واكس‌هال، شورولت، دوو GM، هومر، GMC، اپل، ساب، پونتیاك و ساترن.
چشم انداز
چشم انداز جنرال موتورز چنین است: رهبر جهانی در حوزه حمل و نقل و محصولات و خدمات مرتبط، به وجدآوردن مشتری ازطریق بهبود مستمر باتوجه به كار تیمی، درستی و نوآوری كاركنان شركت.
ارزشها و فرهنگ سازمانی
توضیحات مربوط به ارزشها و فرهنگ سازمانی شركت در بیانیه مفصلی به عنوان «پیروزی از راه درستی» به 9 زبان دراختیار همه كاركنان قرار گرفته است. شش ارزش راهنمای كاركنان عبارت است از:
1 – به وجدآوردن مشتری
2 – درستی و پاسخگویی
3 – كار تیمی
4 – نوآوری
5 – بهبود مستمر
6 – مسئولیت پذیری و احترام به افراد.
در این بیانیه آمده است كه درستی در جنرال موتورز، انتخابی نیست؛ ضرورت زندگی روزمره است. همین ارزشهاست كه كار و تعهد ما را و تصمیم برای جبران اشتباهات را راهنمایی می‌كند. انجام كارهای درست در كار روزانه، شهرت و موفقیت ما را تضمین می‌كند. درستی به معنای صداقت داشتن و ارائه دقیق گزارشهای عملكرد است، یعنی به مسئولیت عمل كردن، قواعد را مراعات كردن و عمل كردن مطابق حرفهایی كه زده می‌شود.
جنرال موتورز دراین بیانیه، چهار اولویت فرهنگی برای موفقیت كسب وكار خود تعریف كرده است:
1 – افزایش كمی و كیفی تولید و تمركز بر مشتری
2 – عمل كردن به عنوان یك شركت یكپارچه
3 – مشاركت در تحقق اهداف
4 – كاركردن همراه با حس شتاب.
منابع انسانی
335 هزار نفر كاركنان شركت در بیش از 30 كشور جهان مشغول به كار هستند. برنامه آموزش منظم كاركنان در دستور كار شركت قرار دارد. برای رسیدن به سطح استاندارد، كاركنان تشویق می‌شوند تا سالانه 20 ساعت آموزش مربوط به اهداف شغلی خود را بگذرانند. در سال 1997 نیز دانشگاه جنرال موتورز در راستای توجه به یادگیرندگی سازمان و حركت به سمت یك سازمان یادگیرنده تاسیس شد. ریچارد واگونر مدیرعامل شركت همواره كاركنان شركت را اعضای تیم جنرال موتورز خطاب می‌كند و معتقد است شركت جز این، سرمایه ای عظیم ندارد.
تحقیق و توسعه
اولین آزمایشگاه متمركز تحقیقات شركت در سال 1911 شروع به كار كرد. ازهمان موقع، در كنار ازدیاد تولید خودرو و رسیدن به تولیدات میلیونی، كار تحقیق وتوسعه در شركت موردتوجه بوده است. این امر در زمان رهبری اسلوان كاملا بارز بود و نمودهای آن سالهای بعد به منصه ظهور رسید. برخی حوزه‌های تحقیق و توسعه شركت عبارت است از:
- طرحهایی در زمینه افزایش بازدهی موتور
- ساخت موتورهای دیزلی تمیزتر، كه برای اولین بار درجهان، استانداردهای یورو 4 را جواب می‌دهد.
- تولید خودروهایی با سوختهای جایگزین مانند LPG ، CNG و اتانول
- تولید خودروهای هیبریدی
- طراحی سیستم‌های باتری سوخت.
دو مورد پایانی، موردتوجه ویژه در كارهای تحقیق وتوسعه شركت در سالهای آینده است.
فروش
جنرال موتورز سالهاست كه مقام برتر را در تولید و فروش انواع خودروها در جهان داراست. در سال 2006، پنجمین شركت برتر و اولین شركت خودروساز برتر در لیست 500 شركت برتر جهانی مجله فورچون بود. درآمد شركت در این سال نزدیك به 200 میلیارد دلار و سود 2 میلیارد دلار بود. پس از جنرال موتورز، سایر شركتهای خودروساز مانند دایملر كرایسلر در رتبه 7 جهانی با 186 میلیارد دلار، تویوتا در رتبه 8 با 8/185 میلیارد دلار، فورد در رتبه 9 با 177 میلیارد دلار و فولكس واگن در رتبه 17 با 118 میلیارد دلار قرار گرفته‌اند. شركتهای هوندا، نیسان، پژو، ب‌ام‌و، فیات، هیوندا، رنو، ولوو، مزدا و سوزوكی به ترتیب پس از آنها قرار دارند. در سال 2006، حدود 67 میلیون خودرو درجهان فروخته شد كه سهم جنرال موتورز، بیش از 9 میلیون خودرو بوده است. از این میزان، 55 درصد فروش در خارج از آمریكا صورت گرفته است. پس از آمریكا، بیشترین تولیدات شركت در كشورهای چین، كانادا، انگلیس و آلمان انجام می‌شود.
مدیرعامل
گرچه بیلی دورانت با همت خویش در سال 1908 كار عظیمی انجام داد و هسته‌های مجزا تولید خودرو و موتور را به هم پیوند داد و جنرال موتورز را تاسیس كرد و تا مدتی نیز رهبری شركت را برعهده گرفت، اما بدون تردید، نامی كه در سابقه و تاریخچه یكصدساله جنرال موتورز به عنوان رهبری تاثیرگذار همواره می‌درخشد، آلفرد اسلوان است. او در دهه‌های سی تا شصت، رهبری شركت را برعهده داشت و سبك مدیریتی ویژه خویش را در آنجا اعمال كرد. اسلوان در سال 1941 تجارب خود را در كتابی به نام «سالهای خدمتم در جنرال موتورز» منتشر كرد. پیتر دراكر اندیشمند نام آشنای مدیریت در سال 1991 مقدمه ای بر این كتاب نگاشت. بیل گیتس رهبر مایكروسافت خواندن كتاب او را برای كسانی كه در زمینه كسب و كار دغدغه دارند، توصیه كرده است. ریچارد واگونر از سال 1998 تاكنون رهبری شركت را دردست داشته است. او مدعی است جنرال موتورز در ایمنی خودرو و امنیت و خدمات اطلاعاتی و بویژه ایمنی تسهیلات ساخت در كسب‌وكار خودرو سرآمد است. در كارخانه جنرال موتورز در تایلند، بعداز 40 میلیون ساعت كار، هیچ حادثه‌ای رخ نداده است.
آینده
واگونر مدیرعامل شركت درصدد است كه جنرال موتورز را به یك خودروساز كاملا جهانی تبدیل كند كه خودروهایی با طرحهای عالی و بهترین فناوریها تولید می‌كند. برنامه او چنین است كه تا سال 2012، نیمی از محصولات شركت توانایی استفاده از سوختهای زیستی را داشته باشد. اما او با چالشهای بس فراوان روبروست. چالش مالی درگذشته نیز یك بار در اوایل دهه 90 سراغ شركت آمده بود و آن زمانی بود كه جنرال موتورز با صرف 40 میلیارد دلار هزینه به اتوماسیون و بازسازی خطوط تولید خود اقدام كرد. پیتر دراكر اندیشمند مدیریت براین باور بود كه اگر جنرال موتورز همانند رقیب ژاپنی خود، تویوتا، به جای این كار به بازسازی تفكر خود یعنی طراحی مجدد اصول كسب و كار و توجه به منابع دانش و اطلاعات می‌پرداخت، امروز چنین گرفتار این رقیب سرسخت نمی‌شد كه در فاصله كمی از او، درصدد گرفتن مقام برتر از این خودروساز قدیمی است. ژاپنی‌ها با این كار، هم به لحاظ سرعت و هم انعطاف پذیری در تولید خودروهای جدید، گوی سبقت را از دیترویت، مهد خودروسازی آمریكا ربودند.
سال 2006 سود جنرال موتورز، با وجود درآمد حدود 200 میلیارد دلاری، 97/1 میلیارد دلار بود كه نسبت به سود 10 میلیارد دلاری سال 2005 افت چشمگیر داشت. اكنون تویوتا، رقیب متفكر و قدرتمند جنرال موتورز، نه تا پشت درهای آمریكا كه در خیابانهای ایالات متحده حضور دارد و در همه زمینه‌ها زنگ خطر را برای جنرال موتورز، نماد خودروسازی آمریكا به صدا درآورده است.