احساس امنیت اقتصادی برای امید به زندگی
روانشناس برجسته آبراهام مزلو (1970- 1908) مدل روانشناسی مشهور خودیعنی «هرم نیازها» را كه به عنوان سلسله مراتب نیازها نیزشناخته شده، ارائه داده است.
مدلی كه توضیحدهنده نیازهای فردی انسانهاست. برپایه این مدل هر نیازی پس از برآورده شدن نیاز قبلی اهمیت یافته و تامین میشود.
5 نیاز اصلی انسان عبارتند از: نیازهای فیزیولوژیكی- امنیت- دوست داشتن و دوست داشته شدن- نیاز به احترام- و نیاز به فهم و درك متقابل. در پایین هرم، نیازهای حیاتی وجود دارد كه شامل نیازهای اساسی برای بقای زندگی است مثل هوا، غذا، آب، خواب و غیره. پس از برآورده شدن نیازهای اولیه حیاتی نیاز به تامین امنیت، اهمیت پیدا میكند.
داشتن سرپناه و خانهای امن و نبود ترس و وحشت و تعلق داشتن كه شامل تعلق به یك گروه یا داشتن یك رابطه دوستانه نزدیك یا به طور كلی دوست داشتن و پذیرفته شدن توسط دیگران است.
چهارمین نیاز شامل دو بخش است: احترام به خود و به رسمیت شناخته شدن از طرف دیگران. احترام به خود از داشتن لیاقت و مهارت در انجام كارهای محوله ناشی میشود. نظر به این كه نیاز به تحسین شدن در اینجا یعنی نیاز به تایید و تصدیق دیگران. اغلب مردم كه اتومبیل های گرانقیمت میرانند و خود را با اشیاء لوكس و قیمتی احاطه میسازند نیاز به بالا بردن سطح احترام به خویشتن دارند.
آخرین مرحله نیاز به خودشكوفایی (خود – واقعی كردن) است كه شامل به حداكثر رساندن پتانسیل و ظرفیت درونی شخصی است و بخش عمده و مهمی را تشكیل میدهد.
آنگونه كه مزلو بیان میدارد «موسیقیدان باید موسیقی بسازد، نقاش باید نقاشی كند، شاعر باید شعر بگوید، اگر آنها در نهایت با خود به صلح و آرامش رسیده باشند.»
وقتی ما در تمام مراحل قبلی به رضایت خاطر رسیده باشیم آنگاه این نقطه آغازی بر پیشرفت و توسعه پتانسیل و ظرفیت واقعی ماست كه با خلاق شدن، پر محتوا شدن، خود جوش شدن و آمادگی داشتن برای تجربیات مختلف صورت میگیرد.
پایینترین پله باید قبل از آنكه بتوانیم به مراحل بالاتر برویم ارضا شود یا حداقل به اندازه كافی باید تامین گردد. برای مثال ما ممكن است تا مرحله احترام بالا رفته باشیم اما اگر آب و غذا را رد كنیم و نادیده بگیریم به طور اتوماتیك به پایینترین مرحله سقوط میكنیم و فورا علاقه خود را در جستوجوی تحسین شدن از طرف دیگران از دست میدهیم ،تا زمانی كه نیازهای فیزیكی اولیه ما تامین گردند.
در هرم نیازها تمام مراحل بر پایه یكدیگر بنا شده است. اگر غذا و سرپناه نداشته باشیم عشق اهمیت خود را از دست میدهد. خودشكوفایی در صورت كمبود امنیت یا احترام به خود رخ نمیدهد.
مزلو براین عقیده بود كه بشر اساسا قابل اعتماد و امین است و قدرت حفاظت از خود را داشته و نیز به رشد و شكوفایی و عشق گرایش دارد. تنها هنگامی كه نیازهای اساسی بشر ارضاء نشود او به جرم و تبهكاری متوسل میشود. به این دلیل است كه فقر اغلب علت اساسی و اصلی جنگها و جنایتها، ویرانگریها و خشونتهاست.
مزلو همچنین معتقد بود كه تمامی چهار مرحله پایینتر نیازهای ما از تامین نیازهای حیاتی زندگی تا احترام باید ارضاء شود تا از عملكردهای خودپسندانه ما جلوگیری به عمل آید. تنها زمانی به مرحله خودشكوفایی میرسیم كه آزادانه و خودخواسته بزرگوار باشیم.
حال با توجه به مراتب بالا جایگاه پول كجاست؟ اگر تابع منطق فرلو باشیم، برخلاف عقیده و باور عمومی پول نهایتا به حرص و طمع منتهی نمیشود، برعكس، استفاده عاقلانه از پول میتواند ما را در رسیدن به خود شكوفایی و بخشندگی كمك كند. پول نمیتواند برای ما عشق بخرد، اما برای نیازهای اساسی، حیاتی و امنیتی ما ضروری است.
پول به ما در ارضای نیاز به احترام كمك میكند و آنگاه كه تمام نیازهای 4 مرحله برآورده شد میتواند برای ما رهایی از تعلقات مادی را فراهم سازد تا بتوانیم آنچه را كه میخواهیم انجام دهیم و آنچه را كه میخواهیم بشویم، بشویم. مطالعات نشان میدهد كه همگام با رضایت شغلی و وابستگیهای عاطفی، امنیت مالی یكی از عواملی است كه فرسودگی جسم را به تعویق انداخته و باعث طولانی شدن عمر میشود.
مطابق با بررسیهای انجام شده از عوامل روانشناختی كه متخصصین سالمندان برای پیشگویی طول عمر به كار میبرند داشتن مشكلات مالی و مقروض بودن را میتوان به عنوان عامل منفی نام برد كه فرسودگی جسم را شتاب میبخشد و احساس امنیت مالی و زندگی با اتكاء مالی به خود به عنوان عامل مثبت شناخته شده است كه باعث به تعویق افتادن زوال شخص میشود.
آنگونه كه مطالعات ثابت كرده است باید آموخت مشكلات مالی را حل كرد. به این ترتیب زندگی طولانی و همراه با موفقیت و كامیابی خواهد بود.
منبع:همشهری آنلاین گردآوری:گروه سبک زندگی سیمرغ