«پسر 7ساله‌ام حاضر نيست اشتباهاتش را بپذيرد؛ با اين‌که من و همسرم خيلی راحت سعی می‌کنيم اشتباهات‌مان را بپذيريم و بعد از انجام هر کار خطايی، از همدیگر معذرت‌خواهی می‌کنيم اما پسرم برای نمونه می‌خواست برنامه‌ی تلويزيونی مورد علاقه‌اش را قبل از رفتن به مدرسه ببيند، در صورتی که بايد قبل از رفتن، صبحانه‌اش را می‌خورد و لباس‌هايش را می‌پوشيد اما آن‌قدر دست‌دست کرد که ساعت 7 شد و شروع کرد به اعتراض به ما که به‌خاطر قوانين شما من نتوانستم برنامه‌ی مورد علاقه‌ام را ببينم. در اين شرايط از او سؤال‌هایی کردم تا بتواند به اشتباهش پی‌ببرد. برای نمونه در اين مورد به او گفتم:
چه کسی صبحانه‌ات را آماده کرد؟
- مامان
کی صبحانه‌اش را نخورد؟
- من
چرا نتوانستی برنامه‌ات را ببينی؟
- قانون ناعادلانه‌ی شما نگذاشت.
همان‌طور که می‌بينيد، هيچ‌گونه احساس شرمی از اشتباهاتش ندارد و هرگز قبول ندارد که او هم اشتباه می‌کند.»
در‌واقع اين پسر با رفتارش ناخواسته به شما لطف کرده و به شما فهمانده روش مؤثری انتخاب نکرده‌ايد اما شما اين رفتار را فقط به‌عنوان يک نافرمانی تعبير کرديد. به‌ياد داشته باشيد که اين کودک فقط 7سال دارد و روشی که شما برای کنترل رفتار او به‌کار بستيد، مناسب سنش نبوده که نتيجه‌ی موفقيت‌آميزی درپی نداشته است. البته درنظر داشته باشيد در هر‌کسیکه احساس شرم و گناه ايجاد کنيم، در هر سنی باشد، حاضر به پذيرش خطايش نيست و با آن سؤال و جواب‌هايی که شما کرديد، اگر بخواهد به اشتباهش اقرار کند، دچار احساس شرم می‌شود و بنابراين به‌طور حتم قبول نمی‌کند.
اگر می‌خواهيد کسی اشتباهش را بپذيرد، سعی کنيد محيط مثبتی ايجاد نماييد و الگويی برای او فراهم کرده تا به سمت درست هدايت شود. پس الگو و نمونه‌ای برای رفتاریکه دوست داريد در کودک‌تان ايجاد شود، فراهم کنيد، بدون اين‌که آن‌را توضيح دهيد و يا آن رفتار را به او گوشزد کنيد. برای نمونه، همين که شما و همسرتان برای اشتباهات‌‌تان از همدیگر عذرخواهی می‌کنيد، الگوی بسيار خوبی است و به‌تدريج می‌بينيد در صورتی‌که اشتباهات کودک را به‌طور مستقيم گوشزد نکرده و تحقيرش نکنيد، او هم رفتار الگو را به‌مرور زمان تقليد خواهد کرد.
هميشه در ذهن داشته باشيد که تأکيد زياد بر اشتباهات، محيط خوب و مثبتی ايجاد نمی‌کند و مانع يادگيری صحيح کودکان می‌شود. مطمئن باشيد يکی از کليدهای مهم پرورش کودکان و يا هر فردی در هر سنی، اين است که به رفتارهای خوب آنان بيش‌تر توجه کرده و در ازای آن‌ها پاداش دهيد. در اين‌صورت خواهيد ديد که به‌مرور زمان، رفتارهای بد، کمتر می‌شوند. اما اگر به‌طور صحيحی با الگوهای رفتاری نادرست برخورد نکنيد و شيوه‌ی درست را به کودکان به‌طور عمیق ياد ندهيد، آن رفتارها به بخشی از ساختار شخصيتی آنان تبديل خواهند شد.
از طرف ديگر هر‌‌‌قدر به رفتارهای نادرست کودک توجه بيش‌تری نشان دهيد، در‌حقيقت اين‌گونه رفتارها را تقويت کرده‌ايد چون فرزند شما هميشه با انجام کارهای نادرست، می‌تواند توجه شما را به‌خود جلب کند و درنتيجه انگيزه‌ای برای انجام رفتارهای صحيح در او ايجاد نمی‌شود. علاوه بر اين، با تمرکز بر اشتباهات، باعث می‌شويد کودک، فردی سرکش و گستاخ شده و ديگر از محيط خانه لذتی نبرد.
البته دليل ندارد که کودک شما تمام قوانين را بپسندد اما شما هم بايد منصف باشيد و مهم‌تر اين‌که در تأکيد بر اجرای قوانين، ثابت و پايدار عمل نماييد و تا آن‌جا که می‌توانيد، از کم‌ترین توبيخ و سرزش استفاده کنيد. اما هميشه در ذهن داشته باشيد که اگر می‌بينيد بارها و بارها در مورد مسأله‌ی خاصی با هم بحث می‌کنيد و به هيچ راه‌حل مؤثری نمی‌رسيد، نشانه‌ی اين است که شيوه‌ی مؤثر و کارآيی به‌کار نبسته‌ايد. در اين زمان، بايد بنشينيد و به راه‌حل ديگری بينديشيد.
بهاره نيک‌جو
