برای بسیاری از خانواده‌ها شركت كودكان در مجالس مذهبی و سوگواری عملی خوشایند و راهكاری مناسب برای دور شدن فرزندانشان از مفاسد اجتماعی است. زیرا دریافته اند در سایه تمسك به اهل بیت «علیهم السلام» آینده معنوی آنها بیمه می شود.
از آنجا كه حس دینی در طبیعت و فطرت كودك به ودیعه نهاده شده، وظیفه والدین تقویت این حس و آماده كردن كودك از نظر روانی و عاطفی برای پذیرش عمیق تر آن است تا این حس بدون القا و اجبار بیرونی شكوفا شود. ضمن آنكه اگر از سوی والدین آموزش و تعلیمی هم صورت گیرد، بهتر است در راستای یاری كودك برای كشف آن باشد.
زیرا چنانچه به كودك فرصت كشف فطرت و حس دینی داده نشود و یا این كار با تعجیل، بدون هدف و برنامه مشخص و دقیق انجام گیرد در روند پرورش حس مذهبی كودك اختلال و كندی ایجاد می شود. در این صورت انگیزه درونی، كنجكاوی ذاتی، عشق وجودی و نیاز فطری كودك كاهش خواهد یافت.
كارشناسان تربیتی معتقدند یادگیری و پذیرش ارزشهای دینی و مذهبی در سه مرحله صورت می گیرد:
* مرحله اول: در این مرحله چون كودك متأثر از رفتار والدین است و براساس خواسته‌های پدر و مادر عمل می كند، در نتیجه دوست دارد از والدین خود تقلید كند، به اعمال عبادی و مذهبی آنها، حساس و علاقمند است تا مانند آنها در مراسم سوگواری شركت كند، پس این فرصتی مقدماتی برای دعوت وی به شركت در این قبیل مراسم است.
* مرحله دوم: كودكان اصولاً در پذیرش ارزشهای دینی تابع دیگران، محیط و موقعیت اجتماعی هستند. در این مرحله كودك در مراسم سوگواری و مجالس مذهبی شركت می كند تا به موقعیت اجتماعی دست یابد و مورد قبول دیگران واقع شود. بدین ترتیب، عشق به خدا و معصومین (ع) در وی قوی تر می شود. ضمن اینكه كودك دوست دارد با همسالانش در این مراسم حضور داشته باشد.
* مرحله سوم: در این مرحله كودكان و نوجوانان براساس دیدگاه شخص خود ارزشها و باورهای دینی را می پذیرند كه پایدارترین شكل درك این مسأله است. در چنین شرایطی ارزشها برای كودك یا نوجوان مقبولیت می یابد و درونی می شود.
در این صورت حتی اگر شرایط خارجی تغییر كند، عقیده و عمل نوجوان نسبت به ارزشهای مذهبی پایدار می ماند. بنابراین، بهتر است والدین برای درونی كردن ارزشهای دینی از تحكم و اجبار دوری كنند و با پاسخگویی صحیح به پرسش‌های نوجوان سبب رشد درك و بینش هر چه بیشتر او شوند تا وی در مسیر خودیابی و خودآگاهی حركت كند و از مرحله پیروی از دیگران به مرحله «خودپیروی» سوق یابد. آنچه به والدین در این مرحله بیش از همه كمك می كند، داشتن ارتباط دوستانه با نوجوان به منظور عمیق تر كردن باورهای دینی در او می باشد.
اما چگونه می توان كودكان را برای حضور در مراسم سوگواری با خود همراه كرد؟ كارشناسان مذهبی چهار اصل را در این زمینه یادآور می شوند:
1- اصل تشویق: تشویق باید در ابتدا به صورت قابل لمس و مداوم انجام شود. دادن شكلات، اهدای هدیه و بردن كودك به مكانهای دلخواهش از جمله این موارد است. بتدریج كه سن كودك افزایش یافت، بهتر است تشویق كمتر شود. ضمن آنكه بیشتر جنبه اجتماعی پیدا كند. مانند تحسین عملكرد كودك، تقدیر از شركت كودك در مراسم و مقایسه وی با گذشته اش. به این ترتیب او از نتیجه كار خود خشنود خواهد شد.
2- اصل اعتدال: بهتر این است شركت در مراسم سوگواری، تكلیفی مشكل برای كودك نباشد ضمن اینكه در صورت طولانی شدن مراسم و خستگی كودك بهتر است وی را به منزل برگرداند. از سوی دیگر شرایط و موقعیت جسمی كودك هم باید سنجیده شود و در صورت عدم تمایل یا بیماری، از بردن او خودداری كرد.
3- اصل تابعیت از گروه: در مواردی كه كودك مایل است به صورت گروهی و یا به اتفاق همسالانش در مراسم سوگواری شركت كند بهتر است مقدمات حضورش به همراه همسالانش در مراسم فراهم شود.
4- اصل الگویی: چنانچه شخصی مذهبی و مورد قبول كودك یا نوجوان در میان اقوام و دوستان باشد، می توان برای ترغیب او به شركت در مراسم سوگواری، كودك به همراه فرد مورد علاقه اش به این مراسم فرستاده شود.
* آموزش مفاهیم دینی در قالب هنر
یكی از راههای درك هر چه بهتر مفاهیم دینی و بینش مذهبی در كودكان، استفاده از ابزارهایی است كه كودك نسبت به آنها احساس نزدیكی و علاقه مندی بیشتری می كند. از جمله بهره گیری از قصه‌ها، نقاشی‌هایی كه مبنای آنها داستانها و قصص قرآنی است. از سوی دیگر آشنایی با فضایل اخلاقی و اهداف امامانی نظیر امام حسین (ع) و فداكاری یارانش در واقعه كربلا نیاز به پاسخگویی صحیح و دقیقی از مفهوم «شهادت» دارد، بنابراین لازم است والدین با مطالعه و حضور در مجالس بحث و سخنرانی در این زمینه خود را آماده پاسخگویی به سؤالات احتمالی كودكانشان كنند. شیوه دعا كردن و اظهار خواسته‌های منطقی و مشروع به خداوند یكی دیگر از شیوه‌هایی است كه والدین همواره باید به كودكانشان یادآوری كنند.
همچنین به آنها بیاموزند كه می توانند این خواسته‌ها را از طریق « توسل» و واسطه قراردادن امامان معصوم (ع) از خداوند طلب كنند.