اختلال خواب در کودکان

شاید شما هم با کودکانی که شبها درست نمی خوابند برخورد کرده باشید.
خواب از اولین پدیده هایی است که در اثر تغییرشرایط محیطی دچار اختلال می شود گاهی ناراحتی های محیطی  که باعث اضطراب و تشویش کودک شده یا موجب ناکامی خواسته ها وعدم ارضا نیازهای اساسی  او می‌گردد ،خواب وی را مختل می کند .

مشکلات خواب کودکان مانند بد خوابی،کم خوابی،جدا خوابیدن ازوالدین و... از جمله مسائلی است که ممکن است روی خانواده تاثیر منفی زیادی بگذارد. به همین خاطر والدین همواره در تلاشند با یافتن راه‌های جدید از بروز این اختلالات در فرزندان خود جلوگیری کنند.

شایع ترین اختلالات خواب عبارت است از بیزار شدن مکرر در طول شب و مقاومت در برابر رفتن به رختخواب که بیشتر در سنین کودکان نوپا و پیش دبستانی دیده می شود.

اگرچه 95درصد از نوزادان بعد از بیدار شدن در هنگام شب گریه می کنند و نیازمند کمک والدین جهت خوابیدن مجدد می باشند ولی اگر تا حدود 1سالگی به آنها فرصت داده شود می توانند آرامش دهنده شوند و60تا70درصد شیر خواران در پایان 1سالگی پس از بیدار شدن خود به خود به خواب می روند.
متخصصان بر این باورند که شناختن گونه های مختلف اختلالات خواب می تواند والدین را در بهبود این روند کمک کند.

اختلالات ساده خواب 
بی خوابی شبانه غالبا در حدود 20درصد از کودکان یک تا دوساله ،14درصد ازکودکان سه ساله و 8درصد از کودکان چهار ساله بروز می‌کند. تحقیقی که برروی 771کودک که دارای اختلال خواب بودند، انجام شد نشان داد که 56درصد از کودکان یک شب در هفته، 24درصد بین 2تا4 شب در هفته و20درصد بین 5تا7 شب در هفته دچار بی خوابی می شوند بر اساس بررسی هایی که تاکنون صورت گرفته،10درصد از این کودکان وحدود یک چهارم کل کودکان دنیا از اختلالات شدید خواب رنج می برند. برخی از آنها از زمان کودکی وبرخی دیگر در زمانی مشخص به این بیماری
 
مبتلا می شوند واین در حالی است که به طور مثال نوجوانان پس از ابتلا به بیماری های مختلف در معرض ابتلا به این بیماری قرار می گیرند. در هنگامی که بی خوابی ناشی از شرایط روانی یا جسمانی باشد،این عوامل زمینه ای را باید درمان نماید، هنگامی که چنین علت هایی یافت نمی شوند، اطمینان بخشیدن به او و تاکید برروی کارایی اقدامات ساده (بهداشت خواب) مفید واقع می شود. 

 

موارد زیر برخی از روش های ساده ای هستند که با کمک آنها می توان اختلالات معمول خواب را درمان کرد:

- سعی کنید الگوی منظمی را برای ساعات خواب و بیداری کودک اجرا کنید به اطفال خود اجازه دهید که آزادانه و تنها بخوابند، اگر آنها سر و صدا کردند، سریعا با آنها برخورد نکنید و البته در کنار این عمل آنها را تنها نگذارید محیط اطراف را ساکت نگه دارید.این امر می تواند به کودک یاد دهد که شب با روز متفاوت است واو می تواند به هنگام شب استراحت کند.

- اجازه دهید صداهای طبیعی محیط خانه در جریان باشند، بعضی از بچه ها زمانی که صدای مادر خانه را می شنوند و مطمئن می شوند که مادر در نزدیکی شان به سر می برد خوشحال تر می شوند. 

- محرک های هیجان آور را در ساعات نزدیکی به خواب محدود کنید. همچنین پیش از خواب رفتن بچه، مطمئن شوید که او به خوبی و با آرامش کامل در رختخواب خود قرار گرفته است.

سعی کنید با گرفتن برو به اتاق خوابت مثل یک عمل تنبیهی  رفتار نکنید،به جای آن می توانید به کودک بگویید که لازم نیست بخوابی بلکه باید در تخت خودت استراحت کنی. وقتی جنبه اجبار برای خواب از بین برود، احساس آرامش و خواب خود به خود به وجود می آید.

 

اختلالات شروع و تداوم خواب
این اختلالات در کودکان نوپا و پیش دبستانی بیشتر دیده می شود. برای کودکانی که در به خواب رفتن پس از رفتن به رختخواب مشکل دارند می توان از عادت های مطلوب زمان خواب با موفقیت استفاده کرد،از جمله گفتن داستان،خواندن آواز،یک نوشیدنی یامالش دادن پشت کودک.
 
بیدار شدن زود هنگام در نیمه شب
- برای آنکه اتاق فرزندان خودتان را تاریکتر کنید بر روی چشمان وی چشم بندهای مخصوص قرار دهید یا در اتاقش از پرده های ضخیم استفاده کنید. هنگام خواب به کودک لباس راحت بپوشانید واتاق خوابش را به تهویه مجهز کنید، لحاف های سنگین را بردارید و یک اتاق خواب مطبوع برای او تهیه کنید فعالیت های بدنی کودک مانند بازی کردن در پارک و برنامه های ورزشی را در طول روز افزایش  دهید، انجام بازی های کامپیوتری ودیدن برنامه های تلویزیونی هیجان انگیز در کودک را در قبل از خواب محدود کنید. به خاطر داشته باشید مصرف شبانه برخی از مواد غذایی مانند چای یا نوشابه، خواب کودک را افزایش می دهد.

 

 مشکلات خواب در کودکان بزرگتر
شیوع مشکلات خواب در سنین دبستانی و نوجوانی مجددا بیشتر می شود. به موازات کاهش کنترل والدین و افزایش نیازهای آموزشی و اجتماعی کودک ممکن است که خواب کودک هرچه بیشتر نامنظم شود. گاهی اوقات تاخیر در شروع خواب،کاهش ساعات خواب و خواب آلودگی بیش  از حد هنگام روز وجود دارد. در موارد شدید ممکن است در این کودکان سندرم تاخیر مراحل خواب ایجاد شود،این بدان معنی است که آنها نمی توانند در شب بخوابند یا اینکه در هنگام روز بیدار بمانند، این حالت یک نوع اجتناب از مدرسه محسوب می شود. درمان این حالت مجبور کردن کودک به خوابیدن سر ساعت مشخص است تا کم کم این ساعت خواب به زمان مشخص  خودش در شب برسد. 

 

زمانی که هیچ کدام از این روش ها موثر نیستند:
اگر شما این روش های یاد شده را امتحان کردید و برای درمان اختلالات خواب در فرزندتان ناامید شدید بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید. به نظر می رسد روان درمانی در تخفیف این اختلال ها، برطرف کردن اضطراب و اصلاح شیوه های غلط رفتاری مربوط به خواب موثر خواهد بودکه با توضیح این شیوه ها واختلال ها به والدین وخود کودک آنها را در مداوای بهتر در دوره های بعدی آماده کرد و اضطراب آنها را کنترل نمود.
 البته  روش‌های بیان شده به همراه کنترل کردن گریه های کودکان می تواند به میزان 70تا90درصد اختلالات خواب در فرزند شما را از میان بردارد.