روایتی خواندنی از آخرین روز مذاکرات وین

 
بنابراین به همین خیال خام، همه به محل استقرار خبرنگاران رفتیم.در آستریا سنتر، یک سالن بزرگ با ظرفیت حدود ١٠٠٠ نفر را به مذاکرات E3/EU+3-Iran اختصاص داده بودند. من قبل از همه چیز در تحلیل همین عنوان مذاکرات مانده ام. قسمت اولش به تروئیکای اروپایی یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان ربط دارد. منتهی یک EU هم کنارش چسبانده اند، که بگویند طرف مذاکره با ایران به قول خودشان جامعه جهانی است. با خبرنگار یک شبکه آمریکایی که درباره خانم اشتون صحبت می کردم، کلا ماجرا را به خنده برگزار کرد. معتقد بود مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مذاکرات با ایران چیزی بیشتر از یک پیام رسان نیست.

ریاضی که نگاه بکنی قسمت اولش یعنی تروئیکای اروپایی تقسیم شده بر کل اروپا. در اتحادیه اروپا رای همه با هم برابر است، اما رای این ٣ کشور از بقیه برابرتر است! براساس پیمان های داخلی اتحادیه، رای هر کشوری در یک عدد خاص کمتر از یک ضرب می شود.

حالا در تعامل با ایران، نتیجه این ضرب و تقسیم هرچه بشود با نظر ٣ کشور دیگر عضو شورای امنیت یعنی آمریکا، روسیه و چین جمع می شود و آخر سر هرچه نظر ایران بود از آن کم می شود! همین است که تا الان یک نقطه مشترک نرسیده ایم. با یکی از دیپلمات های بلند پایه حاضر در مذاکرات که صحبت می کردم، می گفت ما آمده ایم این جا که نگرانی این ها را رفع کنیم، اما این ها آمده اند که به اسم رفع نگرانی هرچه داریم را از ما بگیرند.
 
روز جمعه در آستریا سنتر بخش قابل توجهی از خبرنگارها آمده بودند. مسئولین این مرکز پرچم آمریکا را که از روز کنفرانس خبری جان کری تا یک روز قبل هنوز کنار تریبون بود، دیگر برداشته بودند. به جایش یک پرچم آبی اتحادیه اروپا کاشته بودند و یک پرچم سه رنگ جمهوری اسلامی ایران. پرچم ایران را طوری گذاشته بودند که چیزی از آن معلوم نبود. رفتم بالای تریبون و پرچم را درست کردم، طوری که کلمه جلاله خوب دیده شود. خبرنگار بلومبرگ در وین که این جا به فریم گرد عینک اش معروف است، خیره شده بود که دارم چه کار می کنم. لبخندی تحویل اش دادم که یعنی دغدغه ملی خودمان است، شما ذهن ات را درگیر نکن.از غروب جمعه دیگر هر دقیقه، حداقل یک ساعت طول می کشید.
 
در لابی هتل کوبرگ مستقر شدیم. این جا تعداد خبرنگارها کم بود. با خبرنگار یک روزنامه انگلیسی صحبت می کردم. معتقد بود که هریک از طرف ها در این ٦ ماه گذشته فکر می کرده است که طرف مقابل می خواهد یک طوری کوتاه بیاید. اما بعد از نزدیک ٢٠ روز مذاکره در وین، فهمیده اند که این طور نیست.

همکار انگلیسی به گفته های یک مقام ارشد آمریکایی در نشست خصوصی با خبرنگارها شب قبل از آمدن جان کری به وین استناد می کرد. من تنها خبرنگار ایرانی حاضر در آن نشست بودم. می گفت اگر خاطرت باشد، آن شب فلانی هم نمی گفت آمده ایم مذاکره کنیم، بلکه می گفت آمده ایم تا حرف هایمان را به طرف ایرانی بزنیم. حرف اش را تایید کردم. استناد من هم به حرف های آقای ظریف در بین خبرنگاران بود که می گفت اگر طرف مقابل فقط حاضر به شنیدن حرف های ایران باشد، ماجرا حل می شود.

حالا شب آخر بود، نه فقط ماجرا حل نشده بود، بلکه درباره چگونگی تمدید هم اختلاف ها جدی بود.تردید داشتم که بمانم یا بروم. محرمانه خبر دادند بمانید، نشست خبری همین جا است. شب از نیمه گذشته بود که دیدم تعداد خبرنگاران رسانه های غربی بیشتر شده است. حالا دیگر جلوی در هتل صف کشیده بودند. می گفتند مایکل مان، سخنگوی خانم اشتون همه شان را خبر کرده است. دیگر لحظات آخر بود. آماده بودیم که باز برویم زیر زمین در بخش تاریخی هتل کوبرگ.
 
در آخرین لحظه که می رفتیم پایین، خانم وندی شرمن را دیدم که کمی با فاصله از ما توی لابی هتل است. خواستم عکس بگیرم، اما محافظ ها مانع شدند. آخرش عکس گرفتم، اما خراب شد. یک طوری شد که انگار خانم شرمن دارد دماغ اش را می خاراند. تقصیر خودشان بود. البته غیر از خانم شرمن، یک خانم دیگر هم یواشکی آمده بود. بچه های طرفدار دولت نگران بودند که نکند آمدنش برای ظریف حاشیه درست کند. می گفتند مایکل مان به او کارت خبرنگاری داده است که بتواند بیاید داخل.پایین که مستقر شدیم، خانم اشتون و آقای ظریف تشریف آوردند.

مایکل مان ابتدا گفت که هر ٢ آن ها قرار است یک متن را بخوانند. آقای ظریف فارسی می خواند، زیر نویس انگلیسی اش هم به عهده خانم اشتون است. متن کوتاه بود. حرف خاصی هم نداشت. خلاصه اش این بود که ما خیلی زحمت کشیدیم، اما افاقه نکرد، شرایط توافق ژنو تا ٢٤ نوامبر ادامه می یابد، تیم های کارشناسی هم هر وقت خستگی شان رفع شد دوباره دور هم جمع می شوند. همین را گفتند و بی هیچ سئوال و جوابی محل را ترک کردند.
 
البته بعد از آن ها یک نفر رفت پشت تریبون. انگلیسی را به لهجه خاصی حرف می زد. گفت نماینده دولت چین است و می خواهد بیانیه رسمی این کشور را بخواند. من از معدود خبرنگارهایی بودم که نشستم تا ببینم چه می گوید. بعد شروع کرد یک متن طولانی را به زبان سلیس چینی برای همه ما خواند. در طول خواندن هم چند نفر چینی که معلوم بود دیپلمات هستند از او فیلم و عکس می گرفتند. حالا یک و نیم صبح بود و من کلا موضوع هسته ای را فراموش کرده بودم.

اصلا درگیر این چینی ها شده بودم. بیانیه چینی دولت چین که تمام شد، زیر نویس انگلیسی اش را هم البته خواند. بیشتر می خواست بگوید چین خیلی مهم بوده است در این مذاکرات و این که خیلی دوست داشته اند که به نتیجه برسد. باورش کمی سخت است.

چینی ها از فرصت تحریم ها علیه ایران در این سال ها بسیار استفاده چند جانبه کرده اند. نوبت به پرسش و پاسخ که رسید، دیپلمات ارشد چینی تاکید کرد که اگر کسی سئوال دارد بپرسد. اول خبرنگار وال استریت ژورنال پرسید. اینکه در طول دوره توافق پرداخت ها به ایران ادامه می یابد یا نه؟ بعد از کلی توضیح بی ربط و اصرار خبرنگار، آخرش معلوم شد قرار است به همان سیر قبلی ماهانه مبلغی پول به حساب ایران بریزند. خبرنگار رویترز هم پرسید محل بعدی مذاکرات کجاست؟ دیپلمات چینی از او تشکر کرد که سئوال خیلی خوبی پرسیده است، اما بعد ادامه داد که خودش هم نمی داند!
 
بله، کسی نمی داند چه می شود. دیپلمات ارشد فرانسوی چندین روز قبل به من گفته بود که در وین توافقی حاصل نمی شود، اما باور نکرده بودم. به نظر می رسد فاصله ها خیلی زیاد است. یک دیپلمات آمریکایی به من گفت که هدف اوباما و کنگره یکی است، اما روش های مختلفی دارند. اوباما هدف اش را معمولا لابلای عبارت های دیپلماتیک اش پنهان می کند. اما کنگره گفته است که هدف اش متوقف کردن کامل ایران است. فکر می کنم مذاکرات وین ٦ اثبات کرد که آمریکایی ها هنوز برای تصمیم های بزرگ آماده نیستند.