در شرایطی كه به روایت آمار، افزایش تولید خودرو نقش مهمی در رشد بهاری اقتصاد كشور داشته، حالا خیلی از مشتریان خودرو می‌پرسند که سهم ما از رشد شاخص‌ها به‌خصوص تیراژ تولید خودرو چه بوده است؟ افزایش كیفیت یا كاهش قیمت؟
بنابر آماری كه دولت اعلام كرده اقتصاد كشور در فصل بهار با رشد قابل قبولی مواجه شده و در میان همه فاكتورهای تاثیرگذار این «خودروسازی» بوده كه توانسته نقشی اساسی را در رشد بهاری ایفا كند، با این حال ظاهرا مشتریان چندان سهمی از این اتفاق خوشایند ندارند. آن‌طور كه فعالان بازار می‌گویند در حال حاضر بازار خودرو در ركود و تا حدی بلاتكلیفی به‌سر می‌برد و با وجود افزایش تیراژ، متقاضیان میل چندانی به خرید ندارند. علت هم كاملا مشخص است؛ اول اینكه قیمت‌ها از نظر مشتریان بالاست و دوم اینكه كیفیت رشد قابل قبولی نكرده و مردم از این بابت انتقاد دارند. به‌عبارت بهتر رشد شاخص‌های اقتصادی به‌واسطه افزایش تیراژ خودرو بیش‌از آنكه رضایت مردم را به‌دنبال داشته باشد، سبب خشنودی مسوولان شده است.
بر این اساس اگر ملاك اولیه رضایت مردم را «كیفیت» و «قیمت» در نظر بگیریم، به‌نظر می‌رسد رشد شاخص‌های اقتصادی نتوانسته به بهبود این دو مقوله بینجامد چه آنكه با وجود رشد بهاری اقتصاد به‌خصوص افزایش تولید خودرو، نه كیفیت جهش چشمگیری داشته و نه قیمت مورد قبول مشتریان است. این در حالی است كه خودروسازان و كارشناسان معتقدند رشد تیراژ در جای خود به مشتریان سود رسانده؛ زیرا اگرتولید افزایش پیدا نمی‌كرد حالا با قیمت‌های فعلی نیز خیلی‌ها قادر به خرید خودرو نبودند. آنها همچنین معتقدند افزایش تیراژ سبب شده تا بخشی از شهروندان متعلق به طبقه متوسط و ضعیف جامعه نیزبتوانند دوباره به بازار برگردند و خودرویی برای خود دست و پا كنند.
به كجا رسیدیم؟
اما به دو سال پیش برگردیم و ببینیم آن زمان اوضاع تولید و بازار خودرو به چه شكل بوده است، چه آنكه با مقایسه شرایط آن زمان با حال، پاسخ بهتری برای اینكه «سهم مشتریان از افزایش شاخص‌های اقتصادی به‌خصوص تیراژ خودرو چه بوده» خواهیم یافت. داستان از اوایل سال 91 و همزمان با تشدید بحران مالی در صنعت خودرو آغاز شد و هرچه پیش رفت، اوضاع رنگ و بویی سخت‌تر و بحرانی‌تر به خود گرفت. هرچند در ماه‌های ابتدایی کمتر کسی کاهش تولید را جدی گرفت، اما سال که به نیمه رسید و تولید جانی دوباره نیافت، کم‌کم همه باورشان شد که صنعت خودرو با بحران در تولید روبهرو شده است.
کاهش شدید و کم‌سابقه تولید در سال‌های 91 و 92، رشد خارج از تصور قیمت خودرو را نیز در پی داشت که این موضوع خود داستان‌های دنباله‌داری را برای خودروسازان و مشتریان به وجود آورد. در این دو سال به دلیل آنكه از یك سو قیمت خودروها بالا رفت و از سوی دیگر قدرت خرید مردم افت كرد بسیاری از مشتریان توان خرید خودرو را ازدست دادند؛ مشتریانی كه حتی پیش‌تر نیز معتقد به گرانی خودروهای داخلی بودند و پراید هفت میلیونی و پژوی 14 میلیونی را هم برنمی‌تابیدند. از همین رو وقتی هم که قیمت‌ها دو سه برابر شدند، اعتراض مردم هم به گرانی در بازار خودرو بیشتر شد. هر چند مردم بسیار امیدوار بودند که شورای رقابت بتواند قیمت خودرو را تثبیت و حتی ارزان کند، اما دست آخر اتفاق خاصی كه نفع آنها را در پی داشته باشد رخ نداد و قیمت خودروها همچنان بالا ماند.
از آنجاكه مردم گمان می‌كردند افزایش قیمت خودرو به دلیل افت شدید تیراژ است، امیدوار بودند با افزایش تولید، قیمت‌ها کاهش یابد، اما حالا كه تیراژ خودرو به حدود دو برابر سال گذشته رسیده باز هم خبری از كاهش قیمت نیست و مردم با خود می‌گویند: «پس سهم ما از این اتفاق خوش (رشد تولید خودرو) چیست؟» به‌عبارت بهتر مشتریان خودرو در حال حاضر به این نتیجه رسیده‌اند كه با وجود افزایش تولید باز هم دستشان خالی مانده و چیزی از این همه هیاهوی مربوط به رشد شاخص اقتصادی نصیب آنها نشده است.
اما موضوع دیگری كه با وجود رشد شاخص‌های اقتصادی به‌خصوص افزایش تیراژ محل پرسش شده این است كه این «رشد» آیا به افزایش كیفیت هم انجامیده است؟ به نظر می‌رسد پاسخ این پرسش منفی است چه آنكه مردم همچنان نسبت به سطح كیفی خودروها معترض هستند و معتقدند طی سال جاری فقط «كمیت خودروها» رشد كرده نه كیفیت آنها. آنها معتقدند كه خودروسازان همه توان شان را روی افزایش تیراژ گذاشته و نسبت به كیفیت بی‌تفاوت هستند آن هم در شرایطی كه بسیاری از خودروهای فعلی، قدیمی هستند و مشتریان از ظاهرشان خسته شده‌اند.
تورم خودرو مهار شد
اما فعالان صنعت خودرو و برخی كارشناسان معتقدند رشد شاخص‌های اقتصادی و افزایش تیراژ خودرو برای مردم سودمند بوده و از اتفاقات بدتری در صنعت و بازار خودرو كشور جلوگیری كرده است.
در این مورد سعید لیلاز، كارشناس اقتصادی كشور می‌گوید: رشد تولید خودرو در هر صورت به نفع مشتریان است؛ زیرا در ایران، خودرو لوكس تولید نمی‌شود؛ بنابراین وقتی تیراژ رشد می‌كند همه توان خرید خودرو خواهند داشت. وی با بیان اینكه اگر تیراژ رشد نمی‌كرد حالا خودرویی مثل پراید چند میلیون تومان گران‌تر بود، می‌افزاید: عدم‌رشد تیراژ می‌توانست به شكل گرفتن دوباره بازار سیاه خودرو بینجامد و این شاید بزرگ‌ترین سودی است كه به مردم رسیده است.
به گفته لیلاز این هم كه گفته می‌شود بازار خودرو در ركود قرار دارد منظور بازار آزاد است وگرنه خودروسازان در سیستم داخلی خود از فروش مناسبی برخوردار هستند. لیلاز در مورد انتظار مردم بابت كاهش قیمت خودرو به‌دلیل افزایش تولید نیز می‌گوید: قیمت خودرو به دلیل كاهش تیراژ بالا نرفته كه حالا بخواهد با افزایش تولید پایین بیاید؛ بنابراین نباید انتظار داشت حالا كه شاخص‌های اقتصادی از جمله تولید خودرو رشد كرده‌اند، قیمت افت كند. اظهارات لیلاز در شرایطی است كه مدیرعامل ایران خودرو نیز در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: ما از نیمه دوم سال آینده هر 6 ماه یك بار دو محصول جدید به بازار عرضه می‌كنیم و آنجا است كه رشد تولید خود را نشان خواهد داد و سهم مردم از این اتفاق مشخص خواهد شد. هاشم یكه‌زارع با بیان اینكه نباید انتظار كاهش قیمت را از ناحیه رشد تولید داشت، می‌افزاید: كاهش قیمت خودرو ربطی به افزایش تیراژ ندارد؛ زیرا ما آن زمان كه تیراژ اندكی داشتیم با زیان انباشته زیادی روبهرو بودیم و حالا كه تولیدمان رشد كرده هزینه‌ها و قیمت مان تقریبا سر‌به‌سر شده‌اند؛ بنابراین دلیلی ندارد كه رشد تولید به كاهش قیمت محصولات بینجامد.
اما یك مدیر ارشد در صنعت خودرو در رابطه با رشد تولیدات خودروسازان و سهم مشتریان از این میزان رشد، به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: درست است كه قدرت خرید مردم پایین است و به اندازه خودرویی كه تولید می‌شود مشتری وجود ندارد، اما به هر حال خودروساز در این میان تقصیری ندارد؛ زیرا قیمت خودرو در ایران غیرعادی نیست و از سویی از دست رفتن قدرت خرید مشتریان نیز به دلیل شوك رشد سه برابری نرخ ارز بود.
وی در ادامه می‌گوید: در حالی كه نرخ ارز به یكباره جهشی سه برابری داشت، درآمد مردم با رشد كافی همراه نشد بنابراین خرید ارزان‌ترین خودرو در بازار ایران كه چیزی حدود 6 هزار و 500 دلار قیمت دارد، برای بسیاری از مشتریان غیرممكن شد. به گفته این مدیر ارشد، قیمت ارزان‌ترین خودرو در روسیه یا عراق بین 9 تا 10 هزار دلار است و در اروپا نیز ارزان‌ترین‌های بازار شامل همین رده قیمتی می‌شوند.
این مدیر ارشد در رابطه با ناهماهنگ بودن رشد تیراژ تولیدات خودروسازان و رشد كیفیت نیز می‌گوید: در رابطه با كیفیت شرایط كمی متفاوت است و می‌توان گفت خودروسازان به نوعی در پایین بودن كیفیت خودروهای تولیدی مقصر هستند؛ زیرا به هر حال آنها به اجبارهایی تن دادند كه دولت برای آنها تعیین كرد.
بنابر آماری كه دولت اعلام كرده اقتصاد كشور در فصل بهار با رشد قابل قبولی مواجه شده و در میان همه فاكتورهای تاثیرگذار این «خودروسازی» بوده كه توانسته نقشی اساسی را در رشد بهاری ایفا كند، با این حال ظاهرا مشتریان چندان سهمی از این اتفاق خوشایند ندارند. آن‌طور كه فعالان بازار می‌گویند در حال حاضر بازار خودرو در ركود و تا حدی بلاتكلیفی به‌سر می‌برد و با وجود افزایش تیراژ، متقاضیان میل چندانی به خرید ندارند. علت هم كاملا مشخص است؛ اول اینكه قیمت‌ها از نظر مشتریان بالاست و دوم اینكه كیفیت رشد قابل قبولی نكرده و مردم از این بابت انتقاد دارند. به‌عبارت بهتر رشد شاخص‌های اقتصادی به‌واسطه افزایش تیراژ خودرو بیش‌از آنكه رضایت مردم را به‌دنبال داشته باشد، سبب خشنودی مسوولان شده است.
بر این اساس اگر ملاك اولیه رضایت مردم را «كیفیت» و «قیمت» در نظر بگیریم، به‌نظر می‌رسد رشد شاخص‌های اقتصادی نتوانسته به بهبود این دو مقوله بینجامد چه آنكه با وجود رشد بهاری اقتصاد به‌خصوص افزایش تولید خودرو، نه كیفیت جهش چشمگیری داشته و نه قیمت مورد قبول مشتریان است. این در حالی است كه خودروسازان و كارشناسان معتقدند رشد تیراژ در جای خود به مشتریان سود رسانده؛ زیرا اگرتولید افزایش پیدا نمی‌كرد حالا با قیمت‌های فعلی نیز خیلی‌ها قادر به خرید خودرو نبودند. آنها همچنین معتقدند افزایش تیراژ سبب شده تا بخشی از شهروندان متعلق به طبقه متوسط و ضعیف جامعه نیزبتوانند دوباره به بازار برگردند و خودرویی برای خود دست و پا كنند.
به كجا رسیدیم؟
اما به دو سال پیش برگردیم و ببینیم آن زمان اوضاع تولید و بازار خودرو به چه شكل بوده است، چه آنكه با مقایسه شرایط آن زمان با حال، پاسخ بهتری برای اینكه «سهم مشتریان از افزایش شاخص‌های اقتصادی به‌خصوص تیراژ خودرو چه بوده» خواهیم یافت. داستان از اوایل سال 91 و همزمان با تشدید بحران مالی در صنعت خودرو آغاز شد و هرچه پیش رفت، اوضاع رنگ و بویی سخت‌تر و بحرانی‌تر به خود گرفت. هرچند در ماه‌های ابتدایی کمتر کسی کاهش تولید را جدی گرفت، اما سال که به نیمه رسید و تولید جانی دوباره نیافت، کم‌کم همه باورشان شد که صنعت خودرو با بحران در تولید روبهرو شده است.
کاهش شدید و کم‌سابقه تولید در سال‌های 91 و 92، رشد خارج از تصور قیمت خودرو را نیز در پی داشت که این موضوع خود داستان‌های دنباله‌داری را برای خودروسازان و مشتریان به وجود آورد. در این دو سال به دلیل آنكه از یك سو قیمت خودروها بالا رفت و از سوی دیگر قدرت خرید مردم افت كرد بسیاری از مشتریان توان خرید خودرو را ازدست دادند؛ مشتریانی كه حتی پیش‌تر نیز معتقد به گرانی خودروهای داخلی بودند و پراید هفت میلیونی و پژوی 14 میلیونی را هم برنمی‌تابیدند. از همین رو وقتی هم که قیمت‌ها دو سه برابر شدند، اعتراض مردم هم به گرانی در بازار خودرو بیشتر شد. هر چند مردم بسیار امیدوار بودند که شورای رقابت بتواند قیمت خودرو را تثبیت و حتی ارزان کند، اما دست آخر اتفاق خاصی كه نفع آنها را در پی داشته باشد رخ نداد و قیمت خودروها همچنان بالا ماند.
از آنجاكه مردم گمان می‌كردند افزایش قیمت خودرو به دلیل افت شدید تیراژ است، امیدوار بودند با افزایش تولید، قیمت‌ها کاهش یابد، اما حالا كه تیراژ خودرو به حدود دو برابر سال گذشته رسیده باز هم خبری از كاهش قیمت نیست و مردم با خود می‌گویند: «پس سهم ما از این اتفاق خوش (رشد تولید خودرو) چیست؟» به‌عبارت بهتر مشتریان خودرو در حال حاضر به این نتیجه رسیده‌اند كه با وجود افزایش تولید باز هم دستشان خالی مانده و چیزی از این همه هیاهوی مربوط به رشد شاخص اقتصادی نصیب آنها نشده است.
اما موضوع دیگری كه با وجود رشد شاخص‌های اقتصادی به‌خصوص افزایش تیراژ محل پرسش شده این است كه این «رشد» آیا به افزایش كیفیت هم انجامیده است؟ به نظر می‌رسد پاسخ این پرسش منفی است چه آنكه مردم همچنان نسبت به سطح كیفی خودروها معترض هستند و معتقدند طی سال جاری فقط «كمیت خودروها» رشد كرده نه كیفیت آنها. آنها معتقدند كه خودروسازان همه توان شان را روی افزایش تیراژ گذاشته و نسبت به كیفیت بی‌تفاوت هستند آن هم در شرایطی كه بسیاری از خودروهای فعلی، قدیمی هستند و مشتریان از ظاهرشان خسته شده‌اند.
تورم خودرو مهار شد
اما فعالان صنعت خودرو و برخی كارشناسان معتقدند رشد شاخص‌های اقتصادی و افزایش تیراژ خودرو برای مردم سودمند بوده و از اتفاقات بدتری در صنعت و بازار خودرو كشور جلوگیری كرده است.
در این مورد سعید لیلاز، كارشناس اقتصادی كشور می‌گوید: رشد تولید خودرو در هر صورت به نفع مشتریان است؛ زیرا در ایران، خودرو لوكس تولید نمی‌شود؛ بنابراین وقتی تیراژ رشد می‌كند همه توان خرید خودرو خواهند داشت. وی با بیان اینكه اگر تیراژ رشد نمی‌كرد حالا خودرویی مثل پراید چند میلیون تومان گران‌تر بود، می‌افزاید: عدم‌رشد تیراژ می‌توانست به شكل گرفتن دوباره بازار سیاه خودرو بینجامد و این شاید بزرگ‌ترین سودی است كه به مردم رسیده است.
به گفته لیلاز این هم كه گفته می‌شود بازار خودرو در ركود قرار دارد منظور بازار آزاد است وگرنه خودروسازان در سیستم داخلی خود از فروش مناسبی برخوردار هستند. لیلاز در مورد انتظار مردم بابت كاهش قیمت خودرو به‌دلیل افزایش تولید نیز می‌گوید: قیمت خودرو به دلیل كاهش تیراژ بالا نرفته كه حالا بخواهد با افزایش تولید پایین بیاید؛ بنابراین نباید انتظار داشت حالا كه شاخص‌های اقتصادی از جمله تولید خودرو رشد كرده‌اند، قیمت افت كند. اظهارات لیلاز در شرایطی است كه مدیرعامل ایران خودرو نیز در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: ما از نیمه دوم سال آینده هر 6 ماه یك بار دو محصول جدید به بازار عرضه می‌كنیم و آنجا است كه رشد تولید خود را نشان خواهد داد و سهم مردم از این اتفاق مشخص خواهد شد. هاشم یكه‌زارع با بیان اینكه نباید انتظار كاهش قیمت را از ناحیه رشد تولید داشت، می‌افزاید: كاهش قیمت خودرو ربطی به افزایش تیراژ ندارد؛ زیرا ما آن زمان كه تیراژ اندكی داشتیم با زیان انباشته زیادی روبهرو بودیم و حالا كه تولیدمان رشد كرده هزینه‌ها و قیمت مان تقریبا سر‌به‌سر شده‌اند؛ بنابراین دلیلی ندارد كه رشد تولید به كاهش قیمت محصولات بینجامد.
اما یك مدیر ارشد در صنعت خودرو در رابطه با رشد تولیدات خودروسازان و سهم مشتریان از این میزان رشد، به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: درست است كه قدرت خرید مردم پایین است و به اندازه خودرویی كه تولید می‌شود مشتری وجود ندارد، اما به هر حال خودروساز در این میان تقصیری ندارد؛ زیرا قیمت خودرو در ایران غیرعادی نیست و از سویی از دست رفتن قدرت خرید مشتریان نیز به دلیل شوك رشد سه برابری نرخ ارز بود.
وی در ادامه می‌گوید: در حالی كه نرخ ارز به یكباره جهشی سه برابری داشت، درآمد مردم با رشد كافی همراه نشد بنابراین خرید ارزان‌ترین خودرو در بازار ایران كه چیزی حدود 6 هزار و 500 دلار قیمت دارد، برای بسیاری از مشتریان غیرممكن شد. به گفته این مدیر ارشد، قیمت ارزان‌ترین خودرو در روسیه یا عراق بین 9 تا 10 هزار دلار است و در اروپا نیز ارزان‌ترین‌های بازار شامل همین رده قیمتی می‌شوند.
این مدیر ارشد در رابطه با ناهماهنگ بودن رشد تیراژ تولیدات خودروسازان و رشد كیفیت نیز می‌گوید: در رابطه با كیفیت شرایط كمی متفاوت است و می‌توان گفت خودروسازان به نوعی در پایین بودن كیفیت خودروهای تولیدی مقصر هستند؛ زیرا به هر حال آنها به اجبارهایی تن دادند كه دولت برای آنها تعیین كرد.
گردآوری : گروه خبر سیمرغ
www.seemorgh.com/news
منبع: donya-e-eqtesad.com
مطالب پیشنهادی :
افشاگری درباره رضا ضراب
گفتگوی روحانی و ظریف با یوسف بن علوی
انتقاد از برخورد پلیس در تجمع هواداران مرتضی پاشایی
نیویورک تایمز: نباید فرصت توافق از دست برود
دریافت حق‌الوکاله 32 میلیارد تومانی تخلف نبوده!