فارس:تشرف به "عمره مفرده" آرزوی بسیاری از مسلمانان در اقصی‌نقاط جهان است و در کشورمان نیز بسته به میزان سهمیه تعیین شده از سوی عربستان سعودی، هر ساله بالغ بر چند صد هزار نفر به مناسک عمره اعزام می‌شوند کما اینکه در عمره سال جاری حدود 750 هزار زائر ایرانی به این مناسک مشرف شدند.
اما در طول سالیان اخیر، ثبت‌نام عمره مفرده برای چند سال پیاپی متوقف شده بود که سرانجام ثبت‌نام جدید عمره از شهریور ماه جاری آغاز شد و این ثبت‌نام‌ها در 2 بانک عامل "ملی" و "ملت" همچنان تا 24 مهر ماه ادامه خواهد داشت.
براساس سیستم فعلی ثبت‌نام عمره مفرده، معمولا در یک مدت زمانی محدود یک ماهه، تمامی ثبت‌نام‌ها انجام می‌شود و پس از اتمام این فرصت برای حداقل 4 یا 5 سال ثبت‌نام جدیدی از متقاضیان انجام نمی‌شود.
هیچ محدودیتی برای ثبت‌نام عمره در بانک‌ها وجود ندارد
در ثبت‌نام‌های جدید عمره مفرده هیچ محدودیتی برای ثبت‌نام افراد متقاضی حتی افرادی که چند بار به عمره مشرف شده‌اند و یا فیش اعزام در دست دارند، وجود ندارد و هر فرد صرفا با مراجعه به یکی از 2 بانک ملی و ملت و با پرکردن فرم ثبت‌نام و پرداخت مبلغ 800 هزار تومان در لیست ثبت‌نامی‌های قطعی اعزام عمره قرار می‌گیرد.
گذشته از سیستم فعلی ثبت‌نام عمره و اینکه با چنین سیستمی همواره لیست بلند‌‌بالایی از متقاضیان در نوبت اعزام به عمره وجود خواهد داشت، برای بررسی وضعیت ثبت‌نام‌های عمره مفرده در شعب بانک ملی و ملت، سری به برخی از شعب این بانک‌ها در تهران زدیم تا از نزدیک شاهد کم و کیف ثبت‌نام‌های جدید باشیم.
اختصاص "باجه ویژه ثبت‌نام عمره" در شعب بانک‌ها
شعبه بانک ملت در حوالی میدان فردوسی نخستین بانکی بود که به آن مراجعه کردیم؛ در این شعبه با نیم‌نگاهی به باجه‌های فعال بانک، متوجه اختصاص "باجه‌ای ویژه برای ثبت‌نام عمره مفرده" شدیم تا از طریق این باجه، متقاضیان عمره با سهولت بیشتر و در زمان کمتری بتوانند مراحل ثبت‌نام خود را انجام دهند.
اما نکته قابل توجه در این میان، خلوت بودن بیش از حد باجه ویژه ثبت‌نام عمره مفرده بود به گونه‌ای که در وهله نخست تصور غیرفعال یا تعطیل بودن این باجه به ذهن مراجعان خطور می‌کند اما با مراجعه به این باجه‌های ویژه عمره، متوجه فعال بودن آن و انجام عملیات ثبت‌نام عمره مفرده می‌شویم.
پرداخت سود قطعی "15 درصد" به مبالغ ثبت‌نام عمره مفرده
در این باجه‌ها 3 فرم برای ثبت‌نام متقاضیان عمره در نظر گرفته شده که یک فرم حاوی شرایط و مقررات عمومی ودیه‌گذاری علی‌الحساب هزینه سفر عمره، یک فرم مخصوص درج اطلاعات متقاضیان و فرم درخواست افتتاح حساب سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت الکترونیک که با پر کردن این فرم‌ها و پرداخت مبلغ 800 هزار تومان برای متقاضیان بالای 10 سال و مبلغ بالای 600 هزار تومان برای افراد زیر 10 سال، ثبت‌نام عمره مفرده به صورت قطعی انجام می‌شود.
در این میان توضیحات تحویلداران باجه‌های مخصوص ثبت‌نام عمره مفرده در بانک‌ها نیز قابل توجه است که در پاسخ به این سؤال که آیا به مبالغی که بابت ثبت‌نام عمره پرداخت می‌شود، سود نیز تعلق می‌گیرد؟ می‌گویند «بله؛ مبالغ پرداختی از سوی متقاضیان ثبت‌نام عمره مفرده، سرمایه‌گذاری 5 ساله بلند‌مدت محسوب می‌شود و "سود قطعی 15 درصد" به آن تعلق می‌گیرد»
سود ثبت‌نام‌کنندگان عمره مفرده در هر ماه 10 هزار تومان!
با این توضیحات تحویلدار بانک و با یک محاسبه سرانگشتی، متوجه می‌شویم که با پرداخت مبلغ 800 هزار تومان بابت ثبت‌نام عمره با سود 15 درصد، ماهیانه 10 هزار تومان به‌صورت قطعی به عنوان "سود" به ثبت‌نام‌کنندگان عمره مفرده تعلق می‌گیرد.
با فرض اینکه متقاضی عمره مفرده پس از ثبت‌نام در سال جاری در سال 95 به عمره مشرف شود، مبلغ کل سودی که به این فرد بابت ثبت‌نام عمره مفرده تعلق خواهد گرفت، رقمی معادل "600 هزار تومان" خواهد بود که البته این سود در هزینه کل عمره در سال اعزام محاسبه می‌شود به این معنا که بخشی از هزینه قطعی سفر عمره مفرده زائران از محل همین سود‌ها تأمین و محاسبه می‌شود با این اوصاف پیشاپیش باید گفت «حجکم مقبول، سعیکم مشکور.»
آنگونه که چندی پیش علی لیالی؛ رئیس سازمان حج و زیارت اعلام کرد هزینه قطعی سفر عمره در هنگام اعزام زائران به عمره محاسبه خواهد شد و در زمان اعزام زائران مبالغی به عنوان مابه‌التفاوت هزینه عمره یا از زائر اخذ و یا به وی پرداخت می‌شود.
ساعات کاری متفاوت شعب بانک‌ها برای ثبت‌نام عمره مفرده
از دیگر نکاتی که در هنگام ثبت‌نام متقاضیان عمره مفرده در شعب بانک ملت قابل توجه است، ساعت کاری متفاوت این شعب برای ثبت‌نام عمره است؛ برخی از شعب تا ساعت 16:30، برخی دیگر از شعب تا ساعت 18 و حتی برخی از شعب تا ساعت 22 پذیرای متقاضیان ثبت‌نام عمره مفرده هستند؛ وقتی علت این اختلاف کار شعب را جویا می‌شویم، این پاسخ را دریافت می‌کنیم که بسته به میزان مراجعان و متقاضیان ثبت‌نام عمره در هر شعبه، زمان خاصی برای ثبت‌نام عمره در شعب بانک ملت تعیین و ابلاغ شده است.
شعبه بانک ملی در خیابان انقلاب نیز از دیگر شعبی بود که سری به آن زدیم و اوضاع ثبت‌نام عمره را در آنجا جویا شدیم؛ در این شعبه نیز 2 باجه اختصاصی به ثبت‌نام عمره مفرده تعلق یافته که به دلیل عدم وجود متقاضی ثبت‌نام، یکی از این باجه‌ها عملا به حالت غیرفعال درآمده و باجه دیگر بدون کوچکترین معطلی و تشکیل صف، با ارائه فرم‌های مخصوص مشغول ثبت‌نام از متقاضیان عمره مفرده بود.
اما نکته مشترک در شعب بانک ملی و ملت در ثبت‌نام عمره مفرده، محاسبه سود 15 درصد برای مبالغ پرداختی از سوی متقاضیان ثبت‌نام عمره است و بانک ملی نیز همانند بانک ملت، سود قطعی 10 هزار تومان در هر ماه را به ثبت‌نام‌کنندگان عمره پرداخت می‌کند.
محدویت زمانی ثبت‌نام‌کنندگان عمره پس از اعلام اولویت اعزام
در بخشی از فرم شرایط و مقررات ودیعه‌گذاری در شعب بانک ملی و ملت قید شده که «قبول می‌کنم چنانچه پس از 2 فراخوان سازمان (2 فصل عمره) نتوانم به سفر مشرف شوم، سازمان نوبت و اولویت تشرف این جانب را حذف کرده و بانک نیز این ودیعه را به سپرده سرمایه‌گذاری تبدیل کند.»
این شرط در ثبت‌نام‌های جدید عمره از سوی سازمان حج و زیارت تعیین شده چرا که در دور قبلی ثبت‌نام‌های عمره، اگر فرد صاحب فیش عمره مفرده در صورتی اولویت وی از سوی سازمان اعلام می‌شد و این فرد به هر دلیلی در آن سال تمایلی به اعزام نداشت، می‌توانست برای سال‌های آتی نیز در اولویت اعزام باشد و محدودیتی در این خصوص وجود نداشت اما در ثبت نام‌های جدید قید 2 فراخوان اولویت مورد تأکید قرار گرفته است.
همچنین در این دور از ثبت‌نام‌ها، متقاضیان عمره متعهد می‌شوند که "اولویت عمره خود را صرفا می‌توانند به پدر، مادر، همسر، فرزند، برادر، خواهر و تنها برای یک بار منتقل کنند همچنین برابر مقررات و قوانین دولت عربستان برای بانوان بدون محرم زیر 45 سال متقاضی تشرف به عمره روادید صادر نمی‌شود."
انجام قطعی ثبت‌نام عمره بدون کوچکترین معطلی در شعب بانک‌ها
حسین خانی؛ یکی از متقاضیان ثبت‌نام عمره مفرده در بانک ملی است که درخصوص میزان رضایت خود از نحوه ثبت‌نام عمره مفرده در این بانک می‌گوید: با توجه به فرصت یک ماهه تعیین شده برای ثبت‌نام عمره، حجم مراجعان به شعب زیاد نیست و به راحتی و بدون کوچکترین معطلی در این شعبه توانستم ثبت‌نام خود را انجام دهم.
اما ابراهیم احسانی یکی دیگر از این متقاضیان، نگاهی متفاوت به این ثبت‌نام‌های عمره دارد و می‌گوید: تا جایی که بنده اطلاع دارم بر اساس نظر برخی از مراجع، پرداخت سود قطعی به سپرده‌های بانکی به لحاظ شرعی درست نیست با این اوصاف برای انجام مناسک دینی مانند عمره مفرده، آیا محاسبه تقریبا نیمی از هزینه این سفر زیارتی از محل سود 15 درصدی سپرده‌های عمره می‌تواند صحیح باشد؟ وی در عین حال از سرعت انجام ثبت‌نام خود ابراز رضایت کامل دارد.
مهدی حسینی از دیگر متقاضیان ثبت‌نام عمره مفرده پس از انجام ثبت‌نام درخصوص نحوه ثبت‌نام خود ضمن گلایه از تعیین مبلغ 800 هزار تومان به عنوان هزینه ثبت‌نام عمره مفرده می‌گوید: تصورم بر این بود که امسال برای ثبت‌نام‌های جدید عمره مبلغ 600 یا در نهایت 650 هزار تومان در نظر گرفته شود اما با اعلام مبلغ ثبت‌نام، 800 هزار تومان به عنوان هزینه این ثبت‌نام‌ها اعلام شد که مبلغ نسبتا زیادی است؛ وی ضمن ابراز رضایت کامل از مراحل ثبت‌نام خود در بانک می‌گوید: تصور نمی‌کردم که ثبت‌نام عمره با این سرعت و در چنین زمان کوتاهی انجام شود.
گذشته از برخی اشکالات وارده به سیستم ثبت‌نام عمره مفرده که عملا هر 5 یا 6 سال، صرفا یک فرصت یک ماهه در اختیار متقاضیان ثبت‌نام عمره قرار می‌گیرد اما در مجموع باید گفت در ثبت‌نام‌های جدید عمره مفرده با تسهیلات و امکانات خاصی که امسال با همکاری و هماهنگی‌های سازمان حج و زیارت با 2 بانک ملی و ملت درنظر گرفته شده است، ثبت‌نام‌های عمره در نهایت سهولت، آرامش و بدون معطلی در تمام 6 هزار شعبه این بانک‌ها در سطح کشور در حال انجام است به گونه‌ای که روز جمعه گذشته به عنوان نخستین جمعه پس از آغاز زمان ثبت‌نام‌ها نیز عملیات پذیرش و ثبت‌نام متقاضیان عمره تا حدود ساعت 10 شب انجام شد هچنین تعیین باجه‌های ویژه ثبت‌نام عمره در تمامی شعب این بانک‌ها نیز در سهولت و سرعت انجام ثبت‌نام‌های عمره تأثیر بسزایی داشته است.