انحصار وراثت چیست؟
در صورتی که بعد از مرگ کسی وارثان او به یکی از اداره‌ها و یا شرکت‌های دولتی مراجعه کنند، قطع به یقین نخستین چیزی که از آنان خواسته می‌شود، گواهی انحصار وراثت خواهد بود؛ بنابراین وراث باید آگاه باشند که انحصار وراثت چیست؟ گواهی انحصار وراثت یک سند قانونی است که وارثان بدون داشتن آن، اجازه و حق هیچ گونه درخواست یا مطالبه‌ای در مورد میراث متوفی در هیچ یک از مؤسسه و یا شرکت‌های دولتی را ندارند. به عبارت دیگر اگر وارثان متوفی بخواهند در مورد ماترک وی اقدامات اداری انجام دهند، باید پیش از آن حتما گواهی انحصار وراثت را دریافت کرده باشند.
در گواهی انحصار وراثت تعیین می‌شود که وراث شخص فوت شده چه کسانی هستند، همین‌طور مقدار و نوع سهم‌الارث هر کدام از آنها نیز در این گواهی مشخص می‌شود. اما باید بدانیم که گواهی انحصار وراثت چه مفهوم و کاربردی دارد؟ به طور خلاصه باید گفت که فرایند قانونی انحصار وراثت به این خاطر انجام می‌شود که در مورد اموال و ماترک شخص متوفی سو استفاده نگردد و هیچ حقی از وراث وی ضایع نشود.
گواهی انحصار وراثت
در واقع پس از مرگ هر فردی، از طریق روند قانونی انحصار وراثت می‌توان به صورت قانونی مشخص کرد که چه کسانی وارث او به شمار می‌روند. به عبارت دیگر هر شخصی که فوت کند باید ابتدا ورثه او و سپس میزان سهم‌الارث هریک از آنها را تعیین کرد. به سندی که مشتمل بر تعیین افراد وارث و میزان سهم‌الارث آنها باشد گواهی انحصار وراثت گفته می‌شود.
ضرورت اخذ گواهی انحصار وراثت
جهت اقدام برای انواع امور قانونی، بانکی، اداری، ثبتی و غیره داشتن گواهی انحصار وراثت الزامی است. به عبارت دیگر برای اقدامات اداری مرتبط با ماترک متوفی باید در دفتر اسناد رسمی یک گواهی تحت عنوان "گواهی انحصار وراثت" را ارائه داد. به عنوان مثال در برخی از نمونه‌ها که یکی از وراث یا تعدادی از آنها قصد دارند از کشور خارج شوند و پیش از خروج می‌خواهند تکلیف ارث و میراث خود را مشخص نمایند، در این صورت به یکی دیگر از وراث و یا یک نفر وکیل پایه یک وکالت می‌دهند تا این امور را به صورت کاملاً قانونی انجام دهد و در این صورت ارائه گواهی انحصار وراثت الزامی است.
در صورتی که برای دریافت گواهی اقدام نشود، تقسیم و یا انتقال ماترک و انجام مراتب مربوط به ادارات و شرکت‌های دولتی و یا بانک‌ها ممکن نخواهد بود.
چه کسانی وراث به شمار می روند
ورثه بر اساس قانون مدنی به سه گروه قابل تقسیم هستند:
● گروه اول:
همسر متوفی، والدین او، فرزندان یا نوه‌های وی
● گروه دوم:
پدربزرگ و مادربزرگ، همسر او، خواهر و برادر او
● گروه سوم:
همسر متوفی، عمه، دایی، عمو، خاله او
برای تقسیم ارث چه کسانی درخواست می دهند؟
ارث و میراث بین وراث متوفی قسمت خواهد شد، اما چه افرادی حق درخواست تقسیم ارث را دارند:
· هر کدام از وراث حق تقاضای تقسیم سهم‌الارث خود را دارد.
· ولی وصی و یا قیم هر کدام از وراث محجور.
· فردی که سهم‌الارث یکی از وراث به او انتقال داده شده است.
· وصی راجع به موصی‌به و موصی‌له که وصیت به جز مشاع از ماترک شده است (این مورد با ماده 301 قانون امور حسبی مرتبط است).
· امین غایب و جنین.
تقاضای تقسیم ارث باید به صورت کتبی ارائه شود. نام و مشخصات هویتی متقاضی و فرد فوت شده، وراث و سایر افرادی که ماترک بین آنها تقسیم می‌شود و همچنین میزان سهم هرکدام نیز در این تقاضانامه مشخص شود.
فرایند انحصار وراثت چقدر طول می کشد
علاوه بر تعیین کردن وراث متوفی، مقدار و نوع سهم‌الارث هر کدام از آنها نیز در این گواهی مشخص می‌گردد.
چنانچه در پرونده هیچ نقصی وجود نداشته باشد، این روند برای دریافت گواهی انحصار وراثت، حداقل به دو تا سه ماه زمان نیاز دارد.
از آنجا که در فرایند انحصار وراثت و دریافت گواهی آن زمان عنصر بسیار مهمی به شمار می‌رود، بهتر است برای افزایش سرعت این فرایند از کمک و راهنمایی‌های یک وکیل بهره ببرید تا در این زمینه وقت شما هدر نرود و تشریفات اداری نیز به درستی و سریع انجام شود.
مدارک مورد نیاز برای تقاضای انحصار وراثت
از سال ۹۵ به بعد در برخی از استان‌ها و از جمله تهران، گواهی فوت متوفی از طریق مراجعه به سامانه درخواست گواهی فوت و به صورت الکترونیکی قابل دریافت است.
مدارک لازم برای دریافت گواهی انحصار وراثت:
· شناسنامه متوفی و وراث
· عقدنامه یا رونوشت
· استشهادیه محضری
· در صورت وجود، وصیت‌نامه رسمی شخص فوت شده
· برای افرادی که پیش از سال ۹۵ فوت شده‌اند و وراث آنها تاکنون اقدامی نکرده‌اند، علاوه بر مدارک فوق باید گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی نیز ارائه شود.
هزینه انحصار وراثت
هزینه انحصار وراثت در سال 1399 چیزی حدود 2 میلیون ریال است و این هزینه از طریق دفاتر خدمات قضایی دریافت می‌شود. انتشار آگهی در روزنامه هزینه‌ای ندارد و به صورت رایگان انجام می‌شود.
· روند اداری
وراث باید ابتدا مدارک ذکر شده را آماده و بعد به یکی از شعب دفتر خدمات قضایی مراجعه کنند، سپس با ارائه تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت، یک ماه بعد از اینکه آگهی در روزنامه منتشر شد، شورای حل اختلاف گواهی را صادر خواهد کرد. باید توجه داشت شورایی که آخرین محل اقامت متوفی در محدوده آن باشد، شورای صالح برای این کار است.
اعتراض به گواهی انحصار وراثت صدوری
دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است بنابر این دلایل کسی بخواهد به گواهی انحصار وراثت اعتراض نماید.
طرح اعتراض از طرف دادستان و یا ذی‌نفعان ممکن خواهد بود. به عنوان مثال در صورتی که برای یکی از وراثی که محجور است، قیم تعیین نشده باشد، حق اعتراض به وجود می‌آید.
سؤالی که در اینجا مطرح است این است که امکان اعتراض به گواهی انحصار وراثت وجود دارد یا خیر؟ بله، پاسخ مثبت است. این امکان وجود دارد که هرکسی که به نتیجه و مفاد آن اعتراض دارد، می‌تواند اعتراض خود را بیان و برای پیگیری اعتراض خود اقدام کند.
خلاصه مراحل انحصار وراثت
۱-تهیه و ارائه مدارک ضروری ذکر شده مانند استشهادیه
۲-ثبت نام یکی از وراث در سامانه ثنا
۳-ثبت تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
۴-مراجعه به شورای حل اختلاف (شورایی که آخرین محل اقامت متوفی در محدوده آن واقع باشد)
۵- رفع نقص اسناد و مدارک و پیگیری استعلامات (در صورت لزوم)
۶- نشر آگهی در روزنامه
۷- مراجعه برای دریافت رأی برابر با اصل به تعداد وراث از شورا، پس از طی مدت یک ماه از انتشار آگهی
وکیل برای انحصار وراثت
وکیل انحصار وراثت علاوه بر ارائه مشاوره‌های حقوقی، به موکل کمک می‌کند تا با ارائه دلایل منطقی و کافی و همچنین اسناد و مدارک ضروری برای انحصار وراثت به صورت کاملاً صحیح و در مسیر درست اقدام کند. این امر یک مسئله بسیار حیاتی است.
آگاهی از روند قانونی انحصار وراثت می‌تواند تاثیر بسیار مثبتی در نتیجه داشته باشد. چنانچه در این مسیر به صورت صحیح و آگاهانه اقدام نشود امکان ایجاد ضررهای جبران‌ناپذیر و ضایع شدن حقوق وراث وجود دارد. به همین دلیل جهت انتخاب وکیل متخصص در زمینه انحصار وراثت باید فردی را برگزید که در این حوزه تجربه کافی داشته باشد.
وکیل متخصص در این حوزه باید با مسئله ارث و میراث و قوانین امور حسبی به طور کامل آشنا باشد و نسبت به فرایند قضایی دادگاه هم آگاه باشد. در این صورت می‌تواند برای گرفتن حقوق موکل خود بسیار مفید عمل کند. به طور معمول پس از مرگ یک شخص، اطرافیان نزدیک او مشکلات روحی و شخصی بسیاری خواهند داشت.
موضوع انحصار وراثت و روند قضایی آن نیز این فشار روحی را افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است عدم همکاری و همراهی وراث نیز مشکلات مضاعفی را در مسیر صدور گواهی ایجاد کند. با توجه به همه این موارد، جهت کاهش آسیب‌های ذکر شده و همچنین کاهش مدت زمان رسیدگی به پرونده لازم است که از یک وکیل ارث متخصص و باتجربه کمک گرفته شود.
برای انتخاب وکیل متخصص در زمینه ارث و میراث می‌توانید میزان و تعداد پرونده‌های موفق وکیلان مورد نظر را بررسی کرد.
وکلای پایه یک دادگستری موسسه حقوقی دادسو تا کنون به صورت تخصصی در زمینه ارث و میراث مراحل انحصار وراثت را طی کرده پرونده‌های موفقی را به سرانجام رسانده‌اند. چنانچه در پروسه انحصار وراثت هستید می‌توانید از کارشناسان حقوقی این موسسه به صورت رایگان مشاوره دریافت کنید. در صورتی که در مؤسسه پرونده تشکیل دهید، پشتیبان شما به صورت اختصاصی با شما در ارتباط خواهد بود و امور پرونده را به صورت هفتگی به شما اطلاع می‌دهد.
آدرس وب‌سایت: http://dadsoo.com
شماره تماس با موسسه: 021-91079103
آدرس: تهران، سعادت‌آباد، بخشایش، خیابان 17، پلاک 81، واحد 10
ایمیل: Info@Dadsoo.com
گردآوری :گروه خدمات و محصولات سیمرغ
seemorgh.com
منبع: dadsoo.com