صابون خرچنگ واقعا معجزه می کند؟
صابون از ترکیب یک نوع چربی با قلیا به ‌دست می‌آید...
اگر این روزها سری به داروخانه‌های سطح شهر بزنید، ‌حتما با پیشنهاد خرید صابون‌های مختلفی برای درمان انواع مشکلات پوستی مانند اگزما و آکنه مواجه می‌شوید. به ‌نظر شما، آیا صابون‌ها می‌توانند راه درمانی مناسبی برای رفع مشکلات پوستی باشند؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال، با دکتر مجتبی امیری، متخصص پوست و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی بقیه‌ا... گفت‌وگو کرده‌ایم.

ترکیب صابون چیست؟
صابون از ترکیب یک نوع چربی با قلیا به ‌دست می‌آید. معمولا تفاوت چندانی بین چربی‌هایی که در صابون‌های مختلف استفاده می‌شود، وجود ندارد. صابون، ماده‌ای دوقطبی است که یک قطب آن می‌تواند مواد محلول در آب را در خود حل کند و قطب دیگرش، مواد محلول در چربی. از این رو، صابون خاصیت پاک‌کنندگی پیدا می‌کند.

آیا افزودن ترکیب‌هایی جز چربی و قلیا به مواد اولیه صابون‌ها باعث بهبود کیفیت و خواص آنها می‌شود؟
خاصیت صابون با افزودن موادی مانند اسانس‌های معطر یا رنگ‌های مختلف تغییر نمی‌کند. یعنی رنگ و عطر اضافی موجود در صابون‌ها، فقط باعث تامین سلیقه‌های مختلف می‌شود و از نظر ویژگی‌ پاک‌کنندگی تفاوتی ندارند.

چرا بیشتر صابون‌ها باعث تحریک و خشکی پوست می‌شوند؟
زیرا از ترکیب‌های قلیا برای تهیه صابون استفاده می‌شود. از آنجا که پوست ما حالت اسیدی دارد، تماس پوست با صابون می‌تواند باعث تحریک و خشکی آن شود. به ‌همین دلیل کسانی که پوست‌ خشک دارند، در اثر استفاده از صابون‌های معمولی، بیشتر دچار خشکی می‌شوند و زمینه ابتلا به اگزما در آنها به ‌وجود می‌آید. از طرف دیگر، چربی ذاتی که در پوست تولید می‌شود، به قدری زیاد است که صابون این چربی‌ها و مواد اضافی را از روی پوست (مانند مواد آرایشی) پاک می‌کند و با این چربی‌زدایی، باز هم زمینه خشک شدن پوست فراهم می‌‌شود.

توصیه شما به افرادی با پوست چرب یا خشک برای شستشوی پوستشان با صابون چیست؟
می‌توانند برای چربی‌زدایی سطحی از پوستشان، با دفعات بیشتری در طول روز، پوست خود را با صابون بشویند اما تعداد دفعات استفاده از صابون برای پاک کردن پوست در افرادی با پوست‌های خشک باید محدودتر باشد تا مستعد ابتلا به اگزما نشوند.

این روزها صابون‌هایی برای درمان اگزما و خشکی پوست در داروخانه‌ها وجود دارد. آیا استفاده از چنین محصولاتی می‌تواند باعث رفع این مشکلات پوستی شود؟
به‌طور کلی صابون‌های مختلف موجود در بازار، جنبه درمانی دارند نه خاصیت درمانی؛ یعنی تجویز و استفاده از آنها می‌تواند جلوی بدتر شدن مشکل پوستی بیمار را بگیرد اما نمی‌تواند مشکل او را حل یا درمان کند. مثلا اگر افراد مبتلا به اگزما یا خشکی شدید پوست از صابون‌های سنگین و با قلیای بالا برای پاک کردن پوست استفاده کنند، بیماری‌شان تشدید خواهد شد. به ‌همین دلیل، استفاده از صابون‌های ملایم‌تر و مخصوص پوست‌های خشک و اگزمایی که دارای چربی بیشتری هستند، به‌ این بیماران توصیه می‌شود. هر چه میزان چربی موجود در صابون‌ها بیشتر باشد، خاصیت خشک‌کنندگی پوست کمتر می‌شود.

یعنی صابون‌های ضدآکنه هم باعث درمان آکنه نمی‌شوند؟
این صابون‌ها هم به روند درمان آکنه‌ها کمک می‌کنند و جلوی بدتر شدن جوش‌ها و آکنه‌ها را می‌گیرند اما باعث درمان آنها نمی‌شوند. صابون‌های ضدآکنه، کمی اسیدی‌تر از سایر صابون‌ها تهیه می‌شوند تا ویژگی‌‌های ساختاری‌شان به ویژگی‌های ساختاری پوست که اسیدی است، نزدیک‌تر باشد و وضع آکنه‌ها را با تحریک آنها بدتر نکند وگرنه در درمان و رفع آکنه تاثیری ندارند.

منظور از شوینده‌های غیرصابونی که شامل پن‌ها هم می‌شود، چیست؟
شوینده‌های غیرصابونی، ترکیب قلیا را ندارند و دارای قدرت پاک‌کنندگی پایین‌تر و ملایم‌تری نسبت به صابون‌های معمولی هستند. از این رو،‌ به ‌هیچ وجه باعث خشکی پوست نمی‌شوند و استفاده از آنها می‌تواند برای افراد مبتلا به اگزما یا آنهایی که پوست‌های خشک و آکنه‌ای دارند، مناسب باشد.

آیا صابون خرچنگ، همان‌طور که ادعا می‌شود، می‌تواند باعث رفع لکه‌های پوستی و لطافت پوست شود؟
صابون خرچنگ جزو محصولاتی است که اغراق زیادی درباره آن شده و نباید فریب تبلیغات نادرست را بخورید. اگر کمی فکر کنیم، می‌بینیم که مگر چقدر خرچنگ در دنیا وجود دارد که کارخانه یا کارخانه‌هایی بخواهند صابون‌هایی با خاصیت درمانی از آنها تولید کنند. با این حساب می‌توان گفت صابون‌های خرچنگ هم خاصیتی جز پاک‌کنندگی نخواهند داشت و تمام ادعاها پیرامون آنها در حد تبلیغاتی فریبنده هستند.

کمی هم در مورد صابون‌های گلیسیرین برایمان توضیح می‌دهید؟
صابون‌های گلیسیرین، همان‌طور که از نامشان پیداست، حاوی ترکیب گلیسیرین هستند و پوست را کمتر خشک‌ و تحریک می‌کنند. افراد مبتلا به پوست‌های خشک و حساس می‌توانند از این صابون‌ها برای پیشگیری از تشدید خشکی پوستشان استفاده کنند.

حرف آخر؟
ما صابون درمانی نداریم اما از آنجا که هر فردی با هر نوع پوستی باید ترکیبی برای پاک کردن پوست خود استفاده کند صابون‌های مختلف با ترکیب‌های متفاوت را برای پیشگیری از تشدید بیماری‌های پوستی و بر جای گذاشتن عوارض کمتر، برای افراد مختلف تجویز می‌شود. نباید فریب تبلیغات را خورد و هزینه اضافی برای صابونی که ادعا می‌شود یک نوع مشکل پوستی را درمان می‌کند، پرداخت.

گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
www.seemorgh.com/health
منبع : هفته نامه سلامت

مطالب پیشنهادی:
6 مورد از بزرگترین اشتباهات مراقبت از پوست
مراقبت از پوست در زمستان
مراقبتهای پوستی برای سنین مختلف
مراقبت از پوست های تیره